O κοινωνικός ρατσισμός στην κοινωνία του σήμερα – Γράφει η Κατερίνα Τηλιακού
Πρωταρχικά, καλό θα ήταν να επισημανθεί η έννοια του φαινομένου του ρατσισμού . Με τον όρο ρατσισμό εννοούμε τη διάκριση σε βάρος ατόμων, κοινωνικών ομάδων ή κατηγοριών ατόμων, που προσδιορίζονται με βάση τα φυλετικά ή και πολιτισμικά τους χαρακτηριστικά, με συνέπεια την ανάπτυξη αισθήματος υπεροχής και ανωτερότητας προς αυτούς. Τα είδη του ρατσισμού είναι πολλά, εμείς όμως θα εστιάσουμε στον κοινωνικό ρατσισμό, που αφορά ζητήματα όπως, διακρίσεις βασισμένες σε πολιτικές, ιδεολογικές, πνευματικές, οικονομικές, πολιτιστικές διαφορές, διακρίσεις σε βάρος των γυναικών, των μειονοτήτων, των ατόμων με ειδικές ανάγκες.
Πιο συγκεκριμένα, ο κοινωνικός ρατσισμός στρέφεται εναντίον ανίσχυρων και αδύνατων κοινωνικών ομάδων, που διαφέρουν από τους άλλους συνανθρώπους τους ως προς τον τρόπο ζωής, ως προς το θρήσκευμα, τις αντιλήψεις τους, τις ερωτικές επιλογές τους, το φύλο τους. Λυπητερό είναι το γεγονός , ότι αυτό το φαινόμενο δεν έχει εκλείψει από τη σύγχρονη κοινωνία, παρά τα τεχνολογικά επιτεύγματα και την καλύτερη από άποψη ποιότητας παιδεία που λαμβάνει ο άνθρωπος σήμερα.
Τα αίτια της λανθασμένης συμπεριφοράς και τακτικής του ανθρώπου σε βάρος ευπαθών ομάδων έχουν πολλές ρίζες. Ένας λόγος αποτελεί, η ασφάλεια και η οικειότητα του ατόμου μέσα στο γνώριμο και οικείο περιβάλλον που έχει δημιουργήσει, και γι’αυτό το διαφορετικό του προκαλεί φόβο και ανασφάλεια, με αποτέλεσμα να το αντιμετωπίζει ως απειλή, ως επικίνδυνη εισβολή που πρέπει να εξοντωθεί. Σε αυτήν την περίπτωση, καθοριστικό ρόλο παίζουν οι προκαταλήψεις και τα στερεότυπα με τα οποία διαπαιδαγωγούνται συνήθως οι άνθρωποι από μικρή ηλικία. Τα στερεότυπα αυτά ενισχύονται από τα ΜΜΕ που προβάλλουν με έμφαση διάφορα περιστατικά, προκλητικά για την κοινή γνώμη σχετικά με τη δράση και τη ζωή ατόμων όπως οι ναρκομανείς, οι ομοφυλόφιλοι, οι ανύπαντρες μητέρες.
Ένα άλλο, ίσως και το πιο σημαντικό κατά τη γνώμη μου, αίτιο είναι η αμάθεια και η έλλειψη παιδείας και αγωγής των σημερινών πολιτών, κάνοντας έτσι πρόσφορο το έδαφος για τη δημιουργία φαινομένων μισαλλοδοξίας, φανατισμού και ρατσισμού.
Ο κοινωνικός ρατσισμός εγκυμονεί σοβαρούς κινδύνους για μια κοινωνία, διότι διακρίνει τους ανθρώπους σε δυνατούς-ανώτερους και αδύναμους-κατώτερους, περιθωριοποιεί και αποκλείει ευάλωτες κοινωνικές ομάδες και άτομα παραβιάζοντας απρόκλητα σημαντικά ανθρώπινα δικαιώματα. Οι έντονες διακρίσεις, οι κοινωνικοί αποκλεισμοί μπορούν να οδηγήσουν σε διχασμό, αναταραχές, σε βίαιες συμπεριφορές, επικίνδυνες για το κοινωνικό σύνολο, ακόμα και στην εξόντωση σε οτιδήποτε διαφορετικό.
Η γνώση, η μόρφωση και ιδιαίτερα η ανθρωπιστική παιδεία είναι εφικτό να συμβάλλουν στην ανάπτυξη κριτικής ικανότητας με σκοπό τη μείωση του κοινωνικού ρατσισμού. Επίσης, η μελέτη της ιστορίας και της κοινωνιολογίας, είναι σε θέση με γνώσεις και επιχειρήματα να αποδείξουν ότι ο ρατσισμός σε οποιαδήποτε μορφή του είναι αβάσιμος επιστημονικά και πως η ισότητα ανάμεσα στους ανθρώπους είναι αδιαμφισβήτητη. Η ισότητα και ο σεβασμός στο διαφορετικό μπορούν να δημιουργήσουν ένα κόσμο δίκαιο και θεσπισμένο με δημοκρατικές αξίες, μα πάνω από όλα πολιτισμένο!
Ένα άρθρο της Κατερίνας Τηλιακού
