Βρισκόμαστε μόλις τρεις μήνες πριν από την μεγάλη εκλογική αναμέτρηση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης στον πρώτο και δεύτερο βαθμό με τους δήμους και την περιφέρεια πλέον, να αποτελούν τους ακρογωνιαίους λίθους όπου θα στηριχθούν οι νέες αρχές που θα προκύψουν από τις κάλπες και θα κληθούν να διοικήσουν για τα επόμενα πέντε χρόνια. Ο θεσμός και ο ρόλος της ‘Αυτό – Διοίκησης’, στον παρόντα χρόνο, βλέπουμε ότι δεν έχει καμία σχέση με τα αρχικά σχέδια που κάποτε οι αιρετοί ευαγγελίζονταν, όταν μιλούσαν για την αναδιάρθρωση του θεσμού δεν μπορούσαν να φανταστούν ότι ο ορίζοντας, τους επεφύλασσε το έκτρωμα του ‘Καλλικράτη’ και φυσικά τα πλείστα όσα προβλήματα ακολούθησαν την εφαρμογή του με τρανό παράδειγμα τον Ενιαίο Δήμο Ρόδου, όπου τελικά δεν λειτούργησε όπως θα έπρεπε στην πράξη. Γι’ αυτό και αποτέλεσε μια ιστορική ευκαιρία η διάσπασή του, την οποία όμως, κάποιοι ‘τορπίλισαν’ εντέχνως, ενώ η τοπική κοινωνία, την ζητούσε. Στις Αυτοδιοικητικές εκλογές του Μάη, τα δύο κόμματα της συγκυβέρνησης, τόσο η ΝΔ όσο και το ΠΑΣΟΚ, αποφάσισαν να δώσουν «τοπικό χαρακτήρα» στην εκλογική διαδικασία, καλώντας τους πολίτες να επιλέξουν μόνο με κριτήρια τοπικά και να επιλέξουν τους ανθρώπους που θα κυβερνήσουν. Με αυτές τις λίγες αρχικές σκέψεις, θα πρέπει να επικεντρωθούμε σε μερικά συγκεκριμένα σημεία. Σε αυτές τις εκλογές στόχος όλων πρέπει να είναι:
• κατ’ αρχήν να αποφευχθεί η «χαλαρή ψήφος» διότι μέσα από την εκλογική διαδικασία της Αυτό-Διοικητικής κάλπης, ο ρόλος της Δημοτικής κυρίως αρχής, θα πρέπει να επαναπροσδιοριστεί ως προς τις αρμοδιότητες και τους πόρους
• οι Αυτοδιοικητικές εκλογές δεν θα πρέπει να γίνουν ευκαιρία για τους πολίτες όπου να διοχετεύσουν την οργή και αγανάκτησή τους λόγω των σκληρών μέτρων που ακολουθήθηκαν μέχρι τώρα σε κυβερνητικό επίπεδο
• η Αυτοδιοικητική κάλπη θα πρέπει να αναδείξει ανθρώπους που θα είναι ικανοί να χειριστούν τα ζητήματα, τα προβλήματα, τις αδυναμίες αλλά και το μέλλον του τόπου και του θεσμού
• μέσα από τις Αυτοδιοικητικές εκλογές πρέπει να αναδειχθούν τα πολιτικά ζητήματα και οι προκλήσεις που έχει μπροστά της η Αυτοδιοίκηση, και να τεθούν στην σωστή τους διάσταση. Είναι γεγονός ότι όλοι οι αιρετοί ανά την χώρα που κλήθηκαν να λειτουργήσουν σε ‘Καλλικρατικές’ συνθήκες, ήρθαν αντιμέτωποι με πλείστα όσα προβλήματα, αρχής γενομένης των δραστικών περικοπών και της μη απόδοσης πόρων, με αποτέλεσμα να μην μπορούν να ασκήσουν πολιτική. Ευτυχώς, στον Δήμο Ρόδου δεν αντιμετωπίσαμε αθρόες απολύσεις ή αναγκαστικές μετατάξεις, είχαμε όμως την κατάργηση νευραλγικών τομέων και θέσεων όπως η Δημοτική Αστυνομία, οι σχολικοί φύλακες κ.ά. Και μην ξεχνάμε όμως ότι βασικές κοινωνικές και συναφείς υπηρεσίες της Αυτοδιοίκησης έχουν συρρικνωθεί ή προβλέπεται να καταργηθούν. Μιλάμε για υπηρεσίες που αφορούν ευρύτατα λαϊκά στρώματα, όπως οι βρεφονηπιακοί σταθμοί, το πρόγραμμα «βοήθεια στο σπίτι», η συντήρηση των σχολείων και η μεταφορά των μαθητών, τα δημοτικά ιατρεία, τα ΚΑΠΗ, τα προνοιακά επιδόματα, οι δομές πολιτισμού και αθλητισμού, η καθαριότητα, η διαμόρφωση και συντήρηση δημόσιων και πράσινων χώρων κ.ο.κ. που αποτελούν τον βασικό ‘πνεύμονα’ του κάθε δήμου. Δεν θα αναφερθώ στο σημερινό μου άρθρο στην Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση, διότι ειδικά η Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου διαχειρίστηκε μεγάλη ‘προίκα’ ενώ διαθέτει και το ΕΣΠΑ στα χέρια της ενώ η Πρωτοβάθμια Αυτοδιοίκηση, έγινε κατά την τετραετία που διανύσαμε ο αδύναμος κρίκος. Η Αυτοδιοίκηση, λοιπόν, θα πρέπει να παραμείνει ένας θεσμός συνυφασμένος με την άμεση δημοκρατία, το κοινωνικό κράτος, την εξυπηρέτηση του πολίτη και τη λαϊκή συμμετοχή. Ο κοινωνικός, κινηματικός και διεκδικητικός χαρακτήρας της, όχι μόνο δεν αναιρεί, αλλά ενισχύει τον θεσμικό της ρόλο. Η Αυτοδιοίκηση δεν πρέπει να είναι ένας συστημικός θεσμός, αλλά ένας θεσμός που στόχο έχει την άμεση σχέση της εξουσίας με τον πολίτη. Οι δήμοι εξακολουθούν να αποτελούν αιρετούς τοπικούς θεσμούς του αποκεντρωμένου κράτους. Εκλέγονται δημοκρατικά από τις τοπικές κοινωνίες, οι οποίες παρεμβαίνουν και ελέγχουν το έργο τους τόσο μέσα από θεσμοθετημένες συμμετοχικές δομές όσο και μέσα από τις αυτόνομες κοινωνικές οργανώσεις και διαδικασίες τους. Συνεπώς, απαιτούνται βελτιώσεις ώστε να δοθούν κίνητρα και αρμοδιότητες στα ΤΟΠΙΚΑ ΣΥΜΒΟΥΛΙΑ αλλά και στις ΑΝΤΙΔΗΜΑΡΧΙΕΣ. Η κατανομή αρμοδιοτήτων μεταξύ κεντρικού κράτους και αυτοδιοίκησης πρέπει να είναι σαφής και σταθερή. Ο θεσμός των Κεντρικών Αυτοτελών Πόρων, ως βασική πηγή χρηματοδότησης, πρέπει να ενταχθεί στο πλαίσιο ενός σταθερού και δεσμευτικού δημοσιονομικού συμφώνου μεταξύ κεντρικού κράτους και Αυτοδιοίκησης. Όλες οι ισχύουσες σήμερα κοινωνικές δομές της Αυτοδιοίκησης πρέπει να διατηρηθούν, να βελτιωθούν και να επεκταθούν ώστε να καλύψουν τις σύγχρονες αυξημένες ανάγκες. Το κοινωνικό κράτος στους δήμους είναι βασικός φορέας όχι μόνο για την αντιμετώπιση της ανθρωπιστικής κρίσης αλλά και για την κοινωνική και παραγωγική ανασυγκρότηση. Οι δομές Κοινωνικής Πολιτικής και Αλληλεγγύης πρέπει να επεκταθούν, να καλύψουν μεγαλύτερο μέρος συμπολιτών μας που έχουν ανάγκη αλλά πάνω απ’ όλα να ΕΝΙΣΧΥΘΟΥΝ. Τα σχέδια ιδιωτικοποίησης σε δομές όπως η ύδρευση – αποχέτευση, η διαχείριση των απορριμμάτων πρέπει να προχωρήσουν αλλά με προϋπόθεση να διαφυλαχτεί ο δημόσιος χαρακτήρας τους. Και φυσικά, η Αυτοδιοίκηση θα πρέπει να επανατοποθετηθεί στο ΚΕΝΤΡΟ της πολιτικής συζήτησης, του πολιτικού της ρόλου και της αναπτυξιακής της πορείας. Μόνον έτσι θα μπορέσει να κοιτάξει το μέλλον, μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα.
ΣΤΕΦΑΝΟΣ ΚΥΡΙΑΖΗΣ
