Το ελληνικό ελαιόλαδο «φρενάρει» τη νόσο Aλτσχάιμερ

Μία σπουδαία επιστημονική ανακάλυψη που αναμένεται να δώσει ώθηση στο ελληνικό ελαιόλαδο ανακοινώθηκε πριν από λίγες ημέρες στις ΗΠΑ. Ερευνητές του Πανεπιστημίου της Λουιζιάνας με επικεφαλής την καθηγήτρια Αμαλ Καντουμι κατάφεραν να σταματήσουν την εξέλιξη της νόσου Αλτσχάιμερ σε πειραματόζωα χρησιμοποιώντας ειδικά επιλεγμένο ελληνικό ελαιόλαδο στη διατροφή τους.

Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνας, τα οποία δημοσιεύθηκαν στο έγκριτο επιστημονικό έντυπο Journal of Nutritional Biochemistry, ανοίγει ο δρόμος ώστε να ονομαστεί το ελαιόλαδο «ιατρικό τρόφιμο», κάτι που θα μας κάνει να αλλάξουμε τον τρόπο που βλέπαμε μέχρι σήμερα αυτή την θαυματουργή ουσία: για πρώτη φορά αποδεικνύεται ότι το λάδι από ελιές μπορεί – υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις – να λειτουργήσει ως φάρμακο όχι μέσω σκευασμάτων αλλά μέσω της διατροφής.

Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν ειδικά πειραματόζωα τα οποία εμφανίζουν νόσο Αλτσχάιμερ λίγες μόλις εβδομάδες μετά τη γέννησή τους. Επί τέσσερις μήνες τούς χορηγούσαν μέσω της καθημερινής διατροφής τους ελληνικό ελαιόλαδο, το οποίο περιέχει τα υψηλότερα επίπεδα ελαιοκανθάλης στην παγκόσμια αγορά.

Πρόκειται για λάδι παραγωγής της οικογένειας Δαφνή από τον Αγιο Ματθαίο της Κέρκυρας προερχόμενο από την ιθαγενή ελληνική ποικιλία Λιανολιά Κερκύρας, το οποίο είχε γίνει διεθνώς γνωστό το 2016, όταν βραβεύθηκε με το χρυσό βραβείο Olympia Health and Nutrition Award. Στον διαγωνισμό, ο οποίος διοργανώνεται κάθε χρόνο από τους καθηγητές του Φαρμακευτικού Τμήματος του Πανεπιστημίου Αθηνών Προκόπη Μαγιάτη και Ελένη Μέλλιου και το World Olive Center for Health, το συγκεκριμένο ελαιόλαδο είχε διακριθεί ανάμεσα σε 565 υποψηφιότητες από οκτώ χώρες χάρη στην πολύ υψηλή του περιεκτικότητα στην «θαυματουργή» ουσία ελαιοκανθάλη – σε επίπεδα που προσέγγιζαν το 1 γραμμάριο ανά κιλό ελαιολάδου.

Εντυπωσιακά ευρήματα

Οπως εξηγούν οι αμερικανοί ερευνητές, η δόση ελαιολάδου που χορηγήθηκε στα πειραματόζωα αντιστοιχούσε στη μέση κατανάλωση του ελληνικού πληθυσμού, δηλαδή σε περίπου 40-50 γραμμάρια την ημέρα. Τα ευρήματα ήταν εντυπωσιακά: τα πειραματόζωα που λάμβαναν είτε μόνο ελαιόλαδο είτε ελαιόλαδο σε συνδυασμό με το φάρμακο Donepezil, το οποίο καταπολεμά τη νόσο Αλτσχάιμερ, δεν εμφάνισαν σχεδόν κανένα σύμπτωμα της νόσου. Μάλιστα ο συνδυασμός με το φάρμακο έφερε πολύ καλύτερα αποτελέσματα από ό,τι όταν το φάρμακο χορηγείτο μόνο του.

Σύμφωνα με τους διακεκριμένους καθηγητές, πρόκειται για μια πολύ σημαντική ανακάλυψη που ανοίγει τον δρόμο για τον χαρακτηρισμό του ελαιολάδου ως ιατρικού τροφίμου – αυτό που στις ΗΠΑ αποκαλείται medical food – το οποίο θα χορηγείται με ιατρική καθοδήγηση. «Βέβαια», εξηγεί μιλώντας στα «ΝΕΑ» ο καθηγητής Προκόπης Μαγιάτης, «θα πρέπει να τονιστεί ότι αυτό θα γίνει μόνο για ελαιόλαδα που είναι πλούσια σε ελαιοκανθάλη και όχι γενικά για κάθε ελαιόλαδο». Το ερώτημα που προκύπτει, εξηγεί ο ίδιος, είναι κατά πόσο τα σπουδαία αποτελέσματα της αμερικανικής έρευνας θα έχουν ισχύ και στον ανθρώπινο οργανισμό. «Στο ερώτημα αυτό θα δώσει μια αρχική απάντηση η πρώτη διεθνώς κλινική μελέτη σε ασθενείς με πρώιμα συμπτώματα Αλτσχάιμερ που γίνεται με τη χρήση ελαιολάδου πλούσιου σε ελαιοκανθάλη και που έχει ξεκινήσει εδώ και σχεδόν έναν χρόνο στην Ελλάδα υπό την καθοδήγηση της καθηγήτριας του ΑΠΘ Μάγδας Τσολάκη σε συνεργασία με το Φαρμακευτικό Τμήμα του ΕΚΠΑ. Ελπίζουμε μέσα στην ερχόμενη χρονιά να είμαστε σε θέση να έχουμε τα πρώτα θετικά συμπεράσματα», λέει.

Αδιαφόρησε το κράτος

Αξίζει να σημειωθεί ότι η παραπάνω κλινική μελέτη – η οποία συνιστά παγκόσμια πρωτοπορία – κρίθηκε «μη σημαντική» από το ελληνικό κράτος με αποτέλεσμα η αίτηση για χρηματοδότησή της μέσω του προγράμματος Ερευνώ-Καινοτομώ να απορριφθεί από το υπουργείο Παιδείας στις αρχές του περασμένου Δεκεμβρίου.

Σε προηγούμενες μελέτες η ομάδα της καθηγήτριας Καντουμι είχε πετύχει ένα παρόμοιο αποτέλεσμα χορηγώντας την καθαρή ουσία ελαιοκανθάλη σε πειραματόζωα και είχε διαλευκάνει τονμηχανισμό με τον οποίο η ουσία αυτή προστατεύει τον εγκέφαλο από την εκφύλιση απομακρύνοντας το τοξικό β-αμυλοειδές. Τώρα όμως για πρώτη φορά αποδείχθηκε ότι το ίδιο και καλύτερο αποτέλεσμα μπορεί να επιτευχθεί με την κατανάλωση ελαιολάδου πλούσιου σε ελαιοκανθάλη μέσω της διατροφής, γεγονός με εξαιρετικά σπουδαία πρακτική σημασία.

«Η μελέτη αυτή δεν αφορά μόνο το συγκεκριμένο ελαιόλαδο αλλά όλα τα ελληνικά ελαιόλαδα με υψηλή ποσότητα ελαιοκανθάλης και αποτελεί την καλύτερη απάντηση σε όσους επί χρόνια θεωρούσαν το ελαιόλαδο ως ένα απλό φαγητό και μάλιστα ευτελούς οικονομικής αξίας. Δυστυχώς ακόμα και σήμερα μεγάλο μέρος της πανεπιστημιακής κοινότητας αλλά και των κρατικών υπηρεσιών ελέγχου των τροφίμων υποστηρίζουν ότι η ύπαρξη συγκεκριμένων συστατικών μέσα στο ελαιόλαδο, όπως η ελαιοκανθάλη, δεν πρέπει να μετριέται και δεν πρέπει να συσχετίζεται με ευεργετικές ιδιότητες για την υγεία. Επί πολλά χρόνια προσπαθούμε να αναδείξουμε το ρόλο του ελαιολάδου στην προστασία της υγείας και έτσι να αυξήσουμε την οικονομική του αξία», επισημαίνει ο καθηγητής Μαγιάτης.