Δεν πρέπει να μας κάνει εντύπωση ότι η πλειοψηφία των παιδιών, ιδιαίτερα προσχολικής ηλικίας, συναντούν δυσκολίες και παρουσιάζουν προβλήματα όταν έρθει η ώρα να ξεκινήσουν το σχολείο. Οι δυσκολίες αυτές μπορεί να ποικίλλουν: από την απλή άρνηση και την περιστασιακή απροθυμία του παιδιού να πάει σχολείο, ως την ανυποχώρητη και μερικές φορές γεμάτη πανικό άρνησή του να συνεχίσει να πηγαίνει σχολείο.
Η αντίδραση του κάθε παιδιού απέναντι στο σχολείο θα εξαρτηθεί από τον βαθμό ωριμότητάς του, από τις προηγούμενες εμπειρίες του με άλλα παιδιά και από το κατά πόσο έχει προετοιμαστεί ψυχολογικά για αυτήν την καινούρια φάση της ζωής του. Στα παιδιά προσχολικής ηλικίας, πολλές δυσκολίες είναι δυνατόν να ξεπεραστούν μέσω μιας βαθμιαίας και σταδιακής εξοικείωσης τους με τη ζωή του νηπιαγωγείου (αρχικά παρακολούθηση μέρος του ημερήσιου προγράμματος που σταδιακά θα αυξάνεται – πχ. 1 ώρα που μετά θα γίνουν 2 ώρες, κτλ).
Ποια είναι η σωστή ηλικία να βάλουμε ένα παιδί στο σταθμό;
Γύρω στην ηλικία των 2,5 με 3 ετών πολλά παιδιά είναι ήδη έτοιμα να αποχωριστούν τους γονείς τους, για κάποιο εύλογο χρονικό διάστημα, με την προϋπόθεση ότι εμπιστεύονται τους ενηλίκους στους οποίους τα αφήνουν. Για τον λόγο αυτό, οι γονείς θα πρέπει να φροντίσουν να είναι εξαιρετικά προσεκτικοί, όταν φέρουν τις πρώτες φορές το μικρό νήπιο σε επαφή με τους νηπιαγωγούς ώστε αυτή η συνάντηση να είναι θετική.
Τι πρέπει να κάνουν οι γονείς αν το παιδί παρουσιάσει απροθυμία να πάει σχολείο;
Είναι πιθανό το παιδί να εκδηλώσει απροθυμία να πάει στο σχολείο για μερικές μέρες ή ακόμα και για βδομάδες. Πολλές από αυτές τις αρνητικές αντιδράσεις είναι μια «παράσταση» που γίνεται για την μαμά: συνήθως τα δάκρυα στεγνώνουν μετά από την στιγμή που η μαμά αποχωρίσει από το σταθμό. Μια τέτοια αρνητική αντίδραση μπορεί όμως να είναι και ενδεικτική ότι το παιδί δεν είναι έτοιμο να αποχωριστεί τη μαμά του, και ότι ίσως χρειάζεται κάποιον χρόνο ακόμα για να ωριμάσει.
Όλοι σχεδόν οι γονείς έχουν βρεθεί μπροστά σε κάποια περιστασιακή απροθυμία του παιδιού τους να πάει σχολείο. Μέχρι και το 80% των φυσιολογικών παιδιών παρουσιάζουν κάποια στιγμή στη σχολική τους ζωή, δυσκολία να προσαρμοστούν στο σχολείο, παρόλο που κατά κανόνα μπορεί να τους αρέσει να πηγαίνουν.
Αυτό που χρειάζεται είναι οι γονείς να δείξουν υπομονή και μια στάση κατανόησης, ενώ συγχρόνως να κρατάνε μια σταθερή συμπεριφορά προς τα παιδιά τους και οι δύο ( για παράδειγμα δεν βοηθάει ο μπαμπάς να επιμένει το παιδί να πάει σχολείο και η μαμά να επιμένει το παιδί να μείνει στο σπίτι….). Χρειάζεται κοινή τακτική και συμμαχία των δύο γονέων ως προς τη στάση τους απέναντι στην απροθυμία του παιδιού τους να πάει σχολείο.
Όταν ένα παιδί παραπονιέται ότι δεν αισθάνεται καλά, ότι είναι άρρωστο, δεν είναι πάντα εύκολο να αποφασίσουμε αν πρέπει να το κρατήσουμε στο σπίτι ή όχι. Ένα πρώτο λογικό βήμα είναι να του βάλουμε θερμόμετρο για να δούμε αν έχει πυρετό- και αν η θερμοκρασία του είναι πάνω από το φυσιολογικό τότε το κρατάμε σπίτι.
Αν το παιδί δεν έχει πυρετό, οι γονείς θα πρέπει να κρίνουν από την όψη του παιδιού και από όσα ξέρουν για την προσωπικότητά του, και να αποφασίσουν κατά πόσο προσποιείται τον άρρωστο ή όχι.
Αν οι γονείς διαπιστώσουν ότι το παιδί προσποιείται, τότε πρέπει με διπλωματικό τρόπο να προβούν σε μια διερεύνηση της ζωής του στο σχολείο γιατί μπορεί έτσι να ανακαλύψουν κάποια υπερευαισθησία ή φόβο του παιδιού που εύκολα μπορεί να ξεπεραστεί με την υποστήριξη και ενθάρρυνση των γονιών ή πιθανώς με δυο λόγια και από τον δάσκαλο.
Γενικά, πώς μπορούμε να βοηθήσουμε ένα παιδί με σχολική άρνηση;
1) Στους γονείς υπενθυμίζουμε ότι δεν πρέπει να υποχωρούν στις παρακλήσεις του παιδιού να μείνει στο σπίτι. Αν νιώθετε αγχωμένοι όταν επιστρέψετε στο σπίτι, επειδή σκέφτεστε το κλάμα και τα παρακάλια του παιδιού σας, τηλεφωνήστε στο σχολείο για να ενημερωθείτε για την εξέλιξη του μικρού σας μαθητή ή μαθήτριας.
2) Μην εκδηλώστε το άγχος σας μπροστά στο παιδί και μην δώσετε ιδιαίτερη προσοχή στα ψυχοσωματικά του παράπονα εφόσον έχετε διαπιστώσει ότι δεν έχουν πραγματική οργανική βάση.
3) Στην περίπτωση που δυσκολεύεστε να οδηγήσετε το παιδί στο σχολείο λόγω του ότι αναστατώνεστε και εσείς με τις αντιδράσεις του, και δεν μπορείτε να διατηρήσετε ψυχραιμία απέναντι στα κλάματά του, τότε κάποιο άλλο μέλος της οικογένειάς σας, πιο ψύχραιμο, που δεν θα υποκύψει στο κλάμα και τις φωνές του, μπορεί να παίξει για ένα διάστημα το ρόλο του συνοδού.
4) Στον ψυχολόγο απευθυνόμαστε αν οι αντιδράσεις του παιδιού συνεχιστούν πέρα των 2 εβδομάδων με την ίδια αρχική ένταση, οπότε σε αυτή την περίπτωση καλό θα ήταν να ζητηθεί η συνεργασία ενός ειδικού ώστε να ανακουφιστούν οι αντιδράσεις αυτές από τα παιδιά.
