Για αιώνες, η έρημος Ρουμπ αλ-Χάλι, που εκτείνεται ανάμεσα στη Σαουδική Αραβία και το Ντουμπάι, γνωστή και ως «Άδεια Χώρα», θεωρούνταν ένας ακατοίκητος και άγονος ωκεανός άμμου.
Ωστόσο, πλέον αποκαλύπτει ένα εντυπωσιακό μυστικό.
Το 2002, ο σεΐχης Μοχάμεντ μπιν Ρασίντ Αλ Μακτούμ, ηγεμόνας του Ντουμπάι, εντόπισε ασυνήθιστους σχηματισμούς αμμόλοφων και μια μεγάλη μαύρη απόθεση, καθώς πετούσε πάνω από την έρημο.
Σύμφωνα με την Daily Mail, η παρατήρηση αυτή οδήγησε στην ανακάλυψη του αρχαιολογικού χώρου Σαρούκ Αλ-Χαντίντ, ο οποίος είναι πλούσιος σε κατάλοιπα χαλκού και σιδήρου, και πλέον θεωρείται μέρος ενός πολιτισμού ηλικίας 5.000 ετών που παραμένει θαμμένος κάτω από την άμμο.
Ερευνητές εντόπισαν ίχνη αυτής της αρχαίας κοινωνίας περίπου τρία μέτρα κάτω από την επιφάνεια της ερήμου, κρυμμένα λόγω των σκληρών συνθηκών και των κινούμενων αμμόλοφων της Ρουμπ αλ-Χάλι.
Η Ρουμπ αλ-Χάλι καλύπτει έκταση άνω των 650.000 τετραγωνικών χιλιομέτρων, καθιστώντας την τη μεγαλύτερη ενιαία έκταση άμμου στον κόσμο.
Η ανακάλυψη αυτή αναζωπυρώνει τον θρύλο της μυθικής πόλης που είναι γνωστή ως η «Ατλαντίδα της Άμμου».
Σύμφωνα με τον θρύλο, η πόλη Ουμπάρ θάφτηκε κάτω από την άμμο, αφού καταστράφηκε είτε από φυσική καταστροφή είτε, όπως λένε κάποιες ιστορίες, ως τιμωρία από τους θεούς.
Ο Τ.Ε. Λόρενς, ο Βρετανός αξιωματικός και συγγραφέας που έγινε γνωστός για τον ρόλο του στην Αραβική Εξέγερση κατά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, αποκάλεσε την Ουμπάρ «Ατλαντίδα της Άμμου».
Την περιέγραψε ως μια πόλη «αμέτρητου πλούτου, κατεστραμμένη από τον Θεό για την αλαζονεία της, χαμένη για πάντα στην άμμο της Ρουμπ αλ-Χάλι».
Πλέον, η σύγχρονη επιστήμη ίσως πλησιάζει την αρχαία μυθολογία.
Ερευνητές από το Πανεπιστήμιο Χαλίφα στο Αμπού Ντάμπι χρησιμοποίησαν τεχνολογία Radar Συνθετικού Διαφράγματος (SAR) για να διαπεράσουν την επιφάνεια της ερήμου, ένα εργαλείο που επιτρέπει στους επιστήμονες να «δουν» κάτω από τους αμμόλοφους χωρίς να τους αγγίξουν.
Η τεχνολογία SAR λειτουργεί εκπέμποντας παλμούς ενέργειας και μετρώντας την ποσότητα που επιστρέφει.
Στην περίπτωση αυτή, οι αρχαιολόγοι συνδύασαν τα δεδομένα SAR με δορυφορικές εικόνες υψηλής ανάλυσης για να σαρώσουν κάτω από την άμμο στο Σαρούκ Αλ-Χαντίντ.
Το ραντάρ εντόπισε θαμμένες δομές και αποκάλυψε σαφή ίχνη μεταλλικών κατασκευών, ευρημάτων και στρώσεων ζωικών οστών σε αυτό που οι αρχαιολόγοι ονομάζουν αποθέσεις απορριμμάτων (midden deposits).
Με την ανάλυση των δεδομένων ραντάρ μέσω προηγμένων αλγορίθμων μηχανικής μάθησης, οι ερευνητές εντόπισαν μοτίβα και σχήματα που υποδείκνυαν ανθρώπινη δραστηριότητα.
Η επικεφαλής του Εργαστηρίου Περιβαλλοντικών και Γεωφυσικών Επιστημών (ENGEOS) του Πανεπιστημίου Χαλίφα, δρ Νταϊάνα Φράνσις, εξήγησε τη δυσκολία εντοπισμού αρχαίων τοποθεσιών στην ερημική περιοχή των ΗΑΕ.
«Με το κλίμα και το γεγονός ότι μεγάλο μέρος της χώρας είναι έρημος, ήταν εξαιρετικά δύσκολο να γίνει επιτόπια έρευνα,» δήλωσε η δρ Φράνσις. «Γι’ αυτό ήταν καθοριστικής σημασίας η χρήση δορυφορικών εικόνων. Χρειαζόμασταν εξοπλισμό που να μπορεί να δει κάτω από την άμμο».
Τα ευρήματα υποδεικνύουν μια σύνθετη και διασυνδεδεμένη κοινωνία που άνθισε στην περιοχή πριν από χιλιάδες χρόνια.
Οι ερευνητές εντόπισαν άγνωστους μέχρι σήμερα οικισμούς και οδικά δίκτυα, στοιχεία που μαρτυρούν μακροχρόνια κατοίκηση και οργανωμένο πολιτισμό.
Τα στρώματα στον χώρο περιλαμβάνουν βραχώδες υπόστρωμα, αμμόλοφους και περιοχές με άφθονα ευρήματα, όπως αρχαία μεταλλικά κατάλοιπα και οστά ζώων.
Η τεχνολογία SAR, όταν συνδυάζεται με τεχνητή νοημοσύνη, εξελίσσεται ραγδαία σε καθοριστικό εργαλείο για αρχαιολογικές έρευνες, ιδίως σε περιοχές όπου οι παραδοσιακές ανασκαφές είναι σχεδόν αδύνατες.
«Η μελέτη περίπτωσης της τοποθεσίας Σαρούκ Αλ-Χαντίντ καταδεικνύει τις δυνατότητες αυτών των τεχνολογιών να ενισχύσουν τις αρχαιολογικές έρευνες και να συμβάλλουν στις προσπάθειες διατήρησης της πολιτιστικής κληρονομιάς», αναφέρει η δημοσίευση της μελέτης.
Για την επιβεβαίωση των δεδομένων τηλεπισκόπησης, οι ερευνητές τα συνέκριναν με υπάρχοντα αρχαιολογικά αρχεία και πραγματοποίησαν επιτόπιους ελέγχους.
Τα ευρήματα κρίθηκαν τόσο ακριβή, που προκάλεσαν την παρέμβαση του φορέα Dubai Culture, που είναι υπεύθυνος για την περιοχή. Οι Αρχές ενέκριναν πλέον νέες ανασκαφές στα πρόσφατα εντοπισμένα σημεία.
«Αυτές οι περιοχές παραμένουν σε μεγάλο βαθμό ανεξερεύνητες, αλλά γνωρίζουμε ότι φέρουν πολιτιστική ιστορία», δήλωσε η δρ Φράνσις.
Αν και λίγα είναι γνωστά για τους ανθρώπους που ζούσαν εκεί πριν από 5.000 χρόνια, η ανακάλυψη ενισχύει ήδη την κατανόησή μας για τους πρώιμους πολιτισμούς της Αραβικής Χερσονήσου.
