Η Ahoo Daryaei, η φοιτήτρια που περπάτησε δημοσίως μόνο με τα εσώρουχά της σε ένδειξη διαμαρτυρίας κατά του υποχρεωτικού χιτζάμπ σε πανεπιστήμιο της Τεχεράνης βγήκε από το ψυχιατρείο όπου κρατούνταν και δεν θα αντιμετωπίσει ποινικές διώξεις, όπως ανακοίνωσαν οι ιρανικές αρχές.
Εκπρόσωπος της δικαστικής αρχής ανέφερε ότι η Daryaei, η οποία είχε μεταφερθεί σε ψυχιατρείο μετά τη σύλληψή της, υπέστη σοβαρά προβλήματα υγείας και επέστρεψε στην οικογένειά της, χωρίς να αντιμετωπίσει περαιτέρω νομικές συνέπειες.
«Λαμβάνοντας υπόψη την κατάσταση της υγείας της, η οποία οδήγησε στη νοσηλεία της, και τη διάγνωση της ασθένειάς της, παραδόθηκε στην οικογένειά της και δεν θα υπάρξουν κατηγορίες εναντίον της», δήλωσε ο Asghar Jahangir, εκπρόσωπος της ιρανικής δικαιοσύνης, σε δήλωση που παραθέτει το BBC.
Μια φοιτητική οργάνωση ήταν η πρώτη που δημοσίευσε το βίντεο της σύλληψης, αναφέροντας ότι η Daryaei είχε διαπληκτιστεί με τους φύλακες λόγω του ότι δεν φορούσε μαντίλα, γεγονός που οδήγησε στην απογύμνωσή της κατά τη διάρκεια του επεισοδίου.
Οι ιρανικές αρχές εκείνη την περίοδο δήλωσαν ότι η Daryaei ήταν «άρρωστη» και είχε μεταφερθεί σε ψυχιατρική κλινική.
Δεν είναι η πρώτη φορά που οι ιρανικές αρχές χαρακτηρίζουν μια γυναίκα που διαμαρτύρεται για τους νόμους περί υποχρεωτικού χιτζάμπ ως ψυχικά ασθενή.
Μετά τη σύλληψη της Daryaei, Ιρανοί ακτιβιστές στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης καταδίκασαν αυτό που χαρακτήρισαν ως μοτίβο διάγνωσης γυναικών ακτιβιστών για τα δικαιώματα.
Η σύλληψή της είχε προκαλέσει διεθνής κατακραυγή
Η τύχη της 30χρονης φοιτήτριας του τμήματος των σύγχρονων γλωσσών, η οποία γδύθηκε και έμεινε με τα εσώρουχά της στο Ισλαμικό Πανεπιστήμιο Αζάντ της Τεχεράνης σε ένδειξη διαμαρτυρίας για τον ιρανικό νόμο περί χιτζάμπ, είχε γίνει θέμα συζήτησης εντός και εκτός της χώρας, σύμφωνα με το δημοσίευμα.
Δύο χρόνια αφότου ο θάνατος της Μάχσα Αμινί πυροδότησε τις μεγαλύτερες διαδηλώσεις από το 1979 κατά του καθεστώτος, η ιρανική κοινωνία βρίσκεται σε αναβρασμό. Η Αμινί, μια 22χρονη γυναίκα από τη δυτική πόλη Saqez στην επαρχία του Κουρδιστάν, συνελήφθη στην Τεχεράνη από την αστυνομία ηθικής της Ισλαμικής Δημοκρατίας για παραβίαση του ενδυματολογικού κώδικα της χώρας και στη συνέχεια πέθανε υπό αστυνομική κράτηση.
Το κλίμα στη χώρα είναι τέτοιο που οι σκληροπυρηνικοί υποστηρικτές του καθεστώτος έχουν κατηγορήσει το Ισραήλ και τη Δύση ότι προσπαθούν να προκαλέσουν δυσαρέσκεια. Άλλοι, και ιδιαίτερα οι γυναίκες των πόλεων, είναι εξοργισμένοι και απειλούν με έκρηξη, όπως σημειώνει το δημοσίευμα.
«Οι γυναίκες ξεσηκώθηκαν το 2022 και οι Αρχές θα πρέπει να ανησυχούν», λέει μια φοιτήτρια στην Τεχεράνη. «Είμαστε σαν κάρβουνα κάτω από τις στάχτες, έτοιμες να αναφλεγούν».
Η ιστορία της Daryaei
Η Daryaei συνελήφθη στις 2 Νοεμβρίου, αφού εμφανίστηκε στον χώρο του πανεπιστημίου της, φορώντας μόνο ένα μοβ σουτιέν και ριγέ κάτω εσώρουχο. Το υλικό από τις κάμερες ασφαλείας που κατέγραψε την πορεία προς τη σύλληψή της την έδειχνε να περιφέρεται ανάμεσα σε ένα πλήθος φοιτητών με τα χέρια σταυρωμένα.
Ένα άλλο βίντεο έδειχνε την Daryaei να κάθεται σε έναν πεζούλι, κουνώντας τα πόδια της, ενώ ένας άνδρας μιλούσε σε κινητό τηλέφωνο, προφανώς μετά από ένταση μαζί της.
Τα πλάνα στη συνέχεια τη δείχνουν να μπαίνει σε ένα αυτοκίνητο από μια ομάδα ανδρών -που πιστεύεται ότι είναι αστυνομικοί με πολιτικά- και να απομακρύνεται.
Το κανάλι Amir Kabir Telegram, ένα φοιτητικό ενημερωτικό δελτίο, αναγνώρισε στη συνέχεια τη γυναίκα στα βίντεο ως την Daryaei, φοιτήτρια στο έβδομο εξάμηνο της γαλλικής γλώσσας. Είχε μείνει με τα εσώρουχά της, όπως ανέφερε το δημοσίευμα, σε μια κρίση θυμού αφού την πλησίασαν μέλη της πολιτοφυλακής Basij, μιας παραστρατιωτικής ομάδας που είναι γνωστό ότι είναι σθεναρά πιστή στους κυβερνήτες της Ισλαμικής Δημοκρατίας. Οι εθελοντές της θρησκευτικής μονάδας λέγεται ότι έσκισαν τα ρούχα και τη μαντίλα της Daryaei, αφού την κατηγόρησαν ότι ήταν ακατάλληλα ντυμένη.
Μετά τη σύλληψή της πριν από δύο εβδομάδες, η Daryaei οδηγήθηκε σε αστυνομικό τμήμα. Στη συνέχεια χαρακτηρίστηκε ψυχικά άρρωστη και μεταφέρθηκε σε ψυχιατρικό νοσοκομείο όπου, σύμφωνα με το Amir Kabir, «προσπάθησε να δραπετεύσει τουλάχιστον μία φορά, αλλά εμποδίστηκε από τις δυνάμεις ασφαλείας».
«Οι γιατροί που έχουν οριστεί από την Ασφάλεια και επιβλέπουν την περίπτωσή της προσπαθούν να αποσταθεροποιήσουν την ψυχική της κατάσταση με άγνωστα χάπια και ενέσεις», προστίθεται. «Τα στοιχεία δεν δείχνουν κανένα ιστορικό ιατρικών προβλημάτων ή συγκεκριμένων ασθενειών στα επίσημα αρχεία της».
Το κανάλι στο Telegram ανέφερε ότι κρατείται σε ένα δωμάτιο υπό δρακόντεια μέτρα ασφαλείας και την έχουν επισκεφθεί τόσο προσωπικό των μυστικών υπηρεσιών όσο και ο εκπρόσωπος της αστυνομίας, στρατηγός Saeed Montaze al-Madi.
Το ημιεπίσημο πρακτορείο ειδήσεων Fars ανέφερε ότι το προσωπικό ασφαλείας είχε μιλήσει «ήρεμα» με την Daryaei για την παραβίαση του ενδυματολογικού κώδικα, αλλά δεν αμφισβήτησε ότι γδύθηκε σε ένδειξη διαμαρτυρίας για τους ενδυματολογικούς κανόνες.
Οι δρακόντειοι νόμοι περί ενδυμασίας
Ο αυστηρός ενδυματολογικός κώδικας του Ιράν ισχύει τόσο για τους άνδρες όσο και για τις γυναίκες και υπαγορεύει ότι κανένα μέρος του σώματος πάνω από τους αστραγάλους και τους καρπούς ή κάτω από τον λαιμό (το στήθος για τους άνδρες) δεν πρέπει να είναι εμφανές. Οι γυναίκες πρέπει επιπλέον να καλύπτουν τα μαλλιά τους.
Για τις γυναίκες, αυτό σημαίνει ουσιαστικά μια στολή με φαρδιά παντελόνια, ένα μακρύ σακάκι που καμουφλάρει το περίγραμμα της μέσης και μια μαντίλα. Τυχόν παραβίαση δεν σχετίζεται μόνο με το κεφάλι: αν το παντελόνι είναι πολύ στενό, το σακάκι πολύ κοντό ή η μαντίλα πολύ χαλαρή, μια γυναίκα μπορεί να προσεγγιστεί από την αστυνομία ηθών.
Στην πράξη, πολλές γυναίκες έχουν βρει τρόπους να ξεπερνούν τα όρια.
Ένα μαντίλι που απλώνεται με μελετημένη απροσεξία στο πίσω μέρος του κεφαλιού, αντί να καλύπτει τα μαλλιά, είναι μια πατροπαράδοτη μορφή περιφρόνησης – όπως και η οδήγηση με «γυμνό» κεφάλι στη σχετική ασφάλεια του αυτοκινήτου.
Αλλά μετά τις διαμαρτυρίες του 2022 που πυροδότησε ο θάνατος της Αμινί, ένας αυξανόμενος αριθμός γυναικών -πολλές από αυτές είναι 20 και 30 ετών- έχουν αρχίσει να αψηφούν εντελώς τους κανόνες. Δεν είναι γι’ αυτές η χαλαρή μαντίλα. Αυτή η γενιά κυκλοφορεί χωρίς μαντίλα, χωρίς να προσπαθεί να καλύψει το περίγραμμα του σώματος. Ορισμένες γυναίκες φορούν ακόμη και φούστες.
Επίσης, αντιστέκονται. Λίγες ημέρες πριν από τη σύλληψη της Daryaei, κυκλοφόρησαν εικόνες μιας γυναίκας χωρίς μαντίλα με τζιν και κόκκινο μπλουζάκι να χτυπάει έναν άνδρα της πολιτοφυλακής που προσπάθησε να την πλησιάσει.
Ομάδες ανθρωπίνων δικαιωμάτων ανέφεραν ότι η γυναίκα, που αναγνωρίστηκε ως Roshanak Molaei Alishah, συνελήφθη αργότερα. Η τύχη της είναι προς το παρόν άγνωστη.
Η πρόκληση αυτή έχει, με τη σειρά της, προκαλέσει μια πιο σκληρή απάντηση από το καθεστώς του Ιράν. Τον Απρίλιο, ο επικεφαλής των Φρουρών της Ισλαμικής Επανάστασης στην Τεχεράνη δήλωσε ότι το προσωπικό του είχε διαταχθεί να επιβάλει τους κανόνες για το χιτζάμπ «με πιο σοβαρό τρόπο» στους δημόσιους χώρους και ανακοίνωσε τη δημιουργία ενός νέου οργάνου για τον σκοπό αυτό.
«Ο κόσμος θέλει απαντήσεις»
Αυτό είναι το πλαίσιο στο οποίο η Daryaei έχασε την ψυχραιμία της – και εξαφανίστηκε, όπως σημειώνει η Telegraph. Το τμήμα δημοσίων σχέσεων του πανεπιστημίου της ανέφερε ότι «παραδόθηκε στο αστυνομικό τμήμα», προσθέτοντας ότι εμφάνισε «σοβαρή ψυχολογική δυσφορία και προβλήματα ψυχικής υγείας» και μεταφέρθηκε σε «κέντρο θεραπείας».
Η Ισλαμική Δημοκρατία έχει συχνά υποστηρίξει ότι οι πολιτικοί αντίπαλοι και οι διαδηλωτές έχουν «ψυχικές διαταραχές». Τα τελευταία χρόνια, πολλοί πολιτικοί κρατούμενοι ανέφεραν ότι εισήχθησαν με τη βία σε ψυχιατρικά νοσοκομεία, όπου τους χορηγήθηκαν φάρμακα που εξασθένησαν την κίνηση ή την ομιλία τους.
Σήμερα, φαίνεται ότι πολλοί δεν είναι πρόθυμοι να δεχτούν μια τέτοια εξήγηση για τη συμπεριφορά της Daryaei. «Ο κόσμος θέλει απαντήσεις», λέει στην Telegraph μια γυναίκα υπάλληλος σε ιδιωτική τράπεζα στην Τεχεράνη. «Κάθε μέρα που περνάει χωρίς πληροφορίες για εκείνη, ο κόσμος γίνεται όλο και πιο θυμωμένος».
«Θα πρέπει να ανησυχούν και να αποφύγουν να της κάνουν κακό. Θα πρέπει να θυμούνται πώς αντέδρασε ο κόσμος όταν σκότωσαν τη Μαχσά Αμινί», προσθέτει.
Το κίνημα διαμαρτυρίας «Γυναίκες, Ζωή, Ελευθερία» συντόνισε μαζικές διαδηλώσεις για αρκετούς μήνες μετά τον θάνατο της Αμινί, θέτοντας μια από τις πιο τολμηρές προκλήσεις για το θεοκρατικό καθεστώς του Ιράν μετά την ισλαμική επανάσταση του 1979.
«Δεν πρόκειται μόνο για ένα κορίτσι που παρενοχλείται, επειδή δεν φοράει μαντίλα – πρόκειται για τον μισό πληθυσμό που στερείται τα βασικά του δικαιώματα. Ασφυκτιούμε κάτω από τους κανόνες και τους περιορισμούς που μας έχουν επιβάλει. Όπου κι αν πάμε, ερχόμαστε αντιμέτωπες με οργισμένους, επιθετικούς αστυνομικούς της ηθικής, επειδή δεν φοράμε αυτό που θέλουν».
