Ζούμε σε μια τουριστική περιοχή με συνεχώς αυξανόμενες ενεργειακές ανάγκες . Η ΔΕH είναι μια επιχείρηση που καλείται να καλύψει αυτές τις ανάγκες παίζοντας ουσιαστικά έναν δύσκολο ρολό . Η μεγάλη επέκταση του ηλεκτρικού δικτύου πολλαπλασίασε τα σημεία έκθεσης σε ηλεκτρομαγνητικές ακτινοβολίες. Οι γραμμές μεταφοράς ηλεκτρικού ρεύματος έχουν δεκαπλασιαστεί και τα δίκτυα διανομής έχουν εικοσαπλασιαστεί από το 1960 μέχρι σήμερα . Αντίστοιχη είναι και η αύξηση των μετασχηματιστών/υποσταθμών της ΔΕΗ. Η επιχειρηματική δραστηριότητα ως οικονομική ελευθερία πρέπει να ασκείται με τέτοιον τρόπο ώστε να μην προσβάλλει την προσωπικότητα των άλλων στην οποία περιλαμβάνεται η αξίωση να ζει κάποιος και να κινείται σε καθαρό και υγείες περιβάλλον . Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο το κράτος υποβάλλει σειρά επιχειρηματικών δραστηριοτήτων σε προηγούμενη λήψη αδείας και σε έλεγχο τήρησης των ορών της συνδεόμενη συχνά με προηγούμενη μελέτη των επιπτώσεων που θα έχει η συγκεκριμένη επιχειρηματική δραστηριότητα στο περιβάλλον . Η γνώση των κίνδυνων που πηγάζουν από την εφαρμογή νέων τεχνολογιών ( τέτοιες είναι νέα φάρμακα , κεραίες κινητής τηλεφωνίας , υποσταθμοί ΔΕΗ ) είναι σχεδόν άγνωστες καθώς τα όρια επιτρεπόμενης χρήσης και έκτασης τους συνεχώς αλλάζουν συνεπώς προκύπτουν τα παρακάτω ερωτήματα . Ποιες τιμές έκθεσης είναι ασφαλείς;
Tα επιτρεπτά από τη νομοθεσία όρια έκθεσης βασίζονται μόνο στη θέρμανση στων ιστών και θεωρούνται ξεπερασμένα λόγω της μεγάλης αύξησης των πηγών και των τιμών ακτινοβολίας αλλά και των νέων επιστημονικών δεδομένων.
Τα τελευταία χρόνια έχουν προταθεί από διάφορους επιστημονικούς φορείς νέα πολύ χαμηλότερα όρια έκθεσης, τα οποία βασίζονται σε μη θερμικές επιδράσεις των ακτινοβολιών που φαίνεται ότι οδηγούν σε επιπτώσεις . Για παράδειγμα το 1950 κατασκευάστηκε το εργοστάσιο παραγωγής ενέργειας της ΔΕΗ στην περιοχή Αγίου Νικολάου και έπειτα το επίσημο κράτος αποφάσισε το κτίσιμο εργατικών κατοικιών δίπλα σε αυτό υποστηρίζοντας με μόνη την πράξη αυτή ότι είναι αβλαβές να μένεις δίπλα σε έναν σταθμό παράγωγης ενέργειας πράγμα αδιανόητο να συμβεί στη σημερινή εποχή . Ο κοινός νομοθέτης όμως σήμερα δεν είναι ελεύθερος να μην λάβει μέτρα για τις επιπτώσεις ενός τέτοιου εγχειρήματος καθώς δεσμεύεται από το υπερνομοθετικης ιχυος κατ άρθρον 28 παρ. 1 του Συντάγματος κοινοτικό δίκαιο το οποίο με το άρθρο 174 της συνθήκης της Ε.Ε έχει εισάγει στα εθνικά δίκαια την αρχή της προφύλαξης . Στην βάση αυτής της αρχής βρίσκεται η αντιστροφή του βάρους της απόδειξης του περιβαλλοντικού κινδύνου καθώς ο φορές της επιχειρηματικής δραστηριότητας θα πρέπει να θεμελιώσει ο ίδιος αποδεικτικά και με επιστημονικά κριτήρια την έλλειψη κινδύνου για το περιβάλλον η την ανθρώπινη υγεία . Η αρχή της προφύλαξης εφαρμόζεται και σε περιπτώσεις που πιθανολογείται πως κινδυνεύει η ανθρώπινη υγεία και υπάρχουν ενδείξεις όχι απαραίτητα αποδείξεις για αυτό. Ένα δεύτερο ερώτημα είναι το παρακάτω . Είναι πιο ασφαλείς οι υπόγειες σε σχέση με τις υπέργειες (εξωτερικές) γραμμές ρεύματος;
Στις υπόγειες γραμμές τα ηλεκτρικά πεδία μηδενίζονται λόγω της φυσικής γείωσης τους και τα μαγνητικά πεδία μειώνονται γρηγορότερα με την απόσταση λόγω κοντινότερης απόστασης των καλωδίων.
Ωστόσο, επειδή οι υπόγειες γραμμές δεν είναι εμφανείς και συχνά βρίσκονται σε πολύ κοντινές αποστάσεις από χώρους υψηλής χρήσης, μπορεί να προκαλούν αρκετά υψηλά μαγνητικά πεδία χωρίς να το υποψιαζόμαστε σε ισόγεια ή υπόγεια διαμερίσματα ή καταστήματα, σε αυλές, κήπους, πεζοδρόμια κ.α. «Τα ισχύοντα όρια ασφαλείας είναι ανεπαρκή. (…) Καλούμε τις κυβερνήσεις να εφαρμόσουν την Αρχή της Προφύλαξης, μέχρι να αναπτυχθούν βιολογικά επαρκή όρια για την προστασία του πληθυσμού, όχι μόνο από την απορρόφηση ηλεκτρομαγνητικής ενέργειας από το κεφάλι, αλλά και από τις αρνητικές επιπτώσεις στην βιοχημεία, την φυσιολογία και τους ηλεκτρικούς βιορυθμούς» Διεθνές Επιστημονικό Ψήφισμα της Βενετίας (2008) [iii]
Επιχείρημα της άλλης πλευράς είναι η απόφαση 2597/ 2014 του ΣτΕ η οποία αναφέρει μεταξύ άλλων … “Επειδή, νομίμως συζητήθηκε η υπόθεση καίτοι δεν παρέστη η καθ’ ης Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Δωδεκανήσου [και ήδη Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου] εφόσον, όπως προκύπτει από το οικείο αποδεικτικό, αντίγραφα της αιτήσεως ακυρώσεως, καθώς και της πράξεως του Προέδρου του Τμήματος περί ορισμού εισηγητή και δικασίμου, επιδόθηκαν νομοτύπως και εμπροθέσμως σε αυτήν (βλ. την από 12.3.2010 έκθεση επιδόσεως του Δικαστικού Επιμελητή Στ. …). Πρόκειται λοιπόν για ερημοδικία . Το δικαστήριο ορθά εξέδωσε την απόφαση αυτή αφού η τότε νομαρχιακή αυτοδιοίκηση δεν πάρεση να υπερασπιστεί τον εαυτό της και τους κατοίκους της περιοχής . Υπήρχε μόνο η ΔΕΗ . Το δικαστήριο υιοθετεί τις θέσεις της ΔΕΗ χωρίς να υπάρχει αντίλογος .
Η όποια μεταφορά του υποσταθμού θα δημιουργήσει τα ιδία προβλήματα στις εναλλακτικές τοποθεσίες και στους γύρω κατοίκους . Και σε αυτό η απάντηση υπάρχει. Οι μελέτες που έχουν γίνει από επιστήμονες πολιτικούς μηχανικούς του ΑΠΟΠΕΣ ανάμεσα στους οποίους και ο πρώην δήμαρχος Ρόδου κ. Κουσουρνας και ο κ.Κωνσταντινιδης έγιναν με κριτήριο την πυκνότητα του πληθυσμού . Άλλωστε δεν θα ήταν σωστό να μετατεθεί το πρόβλημα σε άλλους συντοπίτες μας . Επιστημονικές μελέτες αναφέρουν ότι όσο μεγαλύτερη είναι η απόσταση από την πηγή ηλεκτρομαγνητισμού τόσο καλυτέρα για τον εκτιθέμενο .
Ένα τρίτο επιχείρημα των ανθρώπων που στηρίζουν την άποψη της εγκατάστασης του υποσταθμού της ΔΕΗ στην περιοχή του Αγίου Νικολάου είναι τα αντισταθμιστικά η ανταποδοτικά οφέλη που προσφέρει η ΔΕΗ σαν να βρισκόμαστε στην εποχή της ανακάλυψης της Αμερικής και ανταλλάσσουν καθρεφτάκια με ινδιάνους . Άλλωστε το ΤΕΕ στις 30/10/2009 σχετικά με την λειτουργιά υποσταθμού της ΔΕΗ στην περιοχή του Αγίου Νικολάου μεταξύ άλλων αναφέρει τα εξης “… Έτσι ο Δήμος Ροδίων αφού λάβει υπόψη του λαμπρά αντίστοιχα παραδείγματα από άλλες περιοχές της χώρας μας όπως παρουσιάστηκαν στο συνέδριο , πρέπει κατά την άποψη μας να προχωρήσει με συγκεκριμένα και σταθερά βήματα προς αυτήν την κατεύθυνση , επενδύοντας παράλληλα στους αντίστοιχους απαιτούμενους πόρους. Υπο το πρίσμα των όσων αναφέρθηκαν αλλά και των προτάσεων που έχουμε κατά καιρούς διατυπώσει η δημιουργία υποσταθμού στον χώρο του παλαιού εργοστασίου της ΔΕΗ για την μετατροπή της υψηλής τάσης σε μέση αντικρούεται ως προς την προοπτική ανάπλασης που πρέπει να αποκτήσει η ευρύτερη περιοχή “ ξεκαθαρίζει ότι ένας υποσταθμός ΔΕΗ όπως και να τον κατασκευάσουμε συνιστά υποβάθμιση της περιοχής . Να μην ξεχνάμε οτι μιλάμε για την νέα είσοδο της πόλης .
Τελος ο Δημος σε συνεργασία με την ΔΕΗ θα μπορούσαν να επιλέξουν και άλλες εναλλακτικές τοποθεσίες και να μην εμφανίζουν την θέση στον Άγιο Νικόλαο ως αδιαπραγμάτευτη . Αδιαπραγμάτευτη είναι μονό η υγεία των κατοίκων.
ΣΠΥΡΟΠΟΥΛΟΣ Γ. ΣΠΥΡΟΣ
ΔΗΜΟΤΙΚΟΣ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ Τ.Ε ΡΟΔΟΥ
ΜΕΛΟΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΣΥΝΟΙΚΙΩΝ
ΜΕΛΟΣ ΑΠΟΠΕΣ
