Οι τουρκικές παραβιάσεις στα ελληνικά χωρικά ύδατα του Ανατολικού Αιγαίου από αλιευτικά σκάφη, η μη τήρηση της ευρωπαϊκής νομοθεσίας για την προστασία των ψαριών και η ένταση ανάμεσα σε Έλληνες και Τούρκους ψαράδες, γνωστή ως «πόλεμος της τσιπούρας», αποτελούν συνεχιζόμενα προβλήματα.
Ο Γιάννης Σουλιώτης και η ομάδα της εκπομπής Prime Time του ΣΚΑΪ ταξίδεψαν σε Κάλυμνο και Σάμο για να καταγράψουν τις δυσκολίες των ψαράδων, τη δραστηριότητα των τουρκικών αλιευτικών στο Ανατολικό Αιγαίο και την ανησυχία των κατοίκων για τη διατήρηση των θαλάσσιων αποθεμάτων.
24 ώρες σε ελληνικό καΐκι
Νωρίς το πρωί στην Κάλυμνο ανέβηκαν στο καΐκι του καπετάν Κώστα Σαρούκου και του γαμπρού του, Νίκου, περνώντας μαζί τους ένα γεμάτο 24ωρο. Κατά τη διάρκεια της ημέρας, καταγράφηκε η καθημερινότητα των ψαράδων, που περιλαμβάνει σκληρή δουλειά σε όλες τις καιρικές συνθήκες.
Ο Νίκος, που ασχολείται με την αλιεία από μικρή ηλικία, περιγράφει πώς η οικογενειακή παράδοση τον οδήγησε στη θάλασσα: «Όλοι και ο μπαμπάς μου και οι δικοί μου ήταν σφουγγαράδες και παραγάδι, πιο πολύ σφουγγαράδες. Μετά δεν είχε σφουγγάρια, το ρίξαμε στο παραγάδι του ξιφία, αλλάξανε οι δουλειές». Ο καπετάν Κώστας, στα 71 του, παραμένει αφοσιωμένος στο καΐκι, παρά τις δυσκολίες: «Δουλεύουμε μέρα νύχτα, σε όλες τις συνθήκες, μπόρα, βροχές, όχι μόνο εμείς όλα τα καΐκια».
Τουρκικές τράτες σε ελληνικά νερά
Καθ’ οδόν προς την Ψέριμο, η ομάδα της εκπομπής εντόπισε τουρκικά αλιευτικά να ψαρεύουν εντός ελληνικών υδάτων, με την τουρκική ακτοφυλακή σε κοντινή απόσταση. Ο Νίκος, δείχνοντας προς τα Ίμια, εξηγεί: «Πριν φτάσουμε σε απόσταση 1,7 με 2 μίλια θα ‘ρθει επάνω μας ο Τούρκος απευθείας, δεν μας αφήνει να πάμε κοντά. Τώρα είμαστε σε απόσταση 3 μίλια. Είμαστε μακριά, δεν τον ενοχλεί».
Προσθέτει: «Να, εκεί πίσω θα δείτε είναι τουρκική μηχανότρατα. Είναι στα δικά μας νερά. Τραβάει και πάει ανενόχλητη. Άμα πάμε στα δικά τους νερά εκείνοι θα μας βγάλουν τα όπλα. Ενώ εκείνοι στα δικά μας δουλεύουν ανενόχλητοι. Πάνε μέχρι μέσα στην Ψέριμο. Πάνε μέσα στο Βαθύ της Καλύμνου. Πάνε παντού. Ανενόχλητοι. Δεν βλέπεις δικό μας πουθενά πλωτό να φυλάει. Τίποτα. Μόνο τα τουρκικά».
Τουρκικά καΐκια και τράτες
Δεν είναι, όμως, μόνο ότι τα τουρκικά καΐκια ψαρεύουν στα ελληνικά νερά. Συχνά σέρνουν τις τράτες τους σε απόσταση από τις ακτές μικρότερη από 1,5 μίλι. Πρακτική που παραβιάζει την ευρωπαϊκή νομοθεσία για την προστασία των αποθεμάτων ψαριού.
«Είναι τουλάχιστον πέντε μίλια μέσα στα δικά μας νερά. Ανενόχλητοι. Κάθε μέρα, κάθε μέρα. Πέντε μίλια» αναφέρει ο Νίκος.
Κοντά στα Ίμια περιπολεί μια τουρκική ακταιωρός. Στις βραχονησίδες Δεκέμβρη και Ιανουάριο γεννούν τα αυγά τους κοπάδια από τσιπούρες. Οι κόντρες Ελλήνων και Τούρκων ψαράδων στο σημείο είναι συχνά έντονες. Ονομάστηκαν «Ο πόλεμος της τσιπούρας».
Δύο μήνες πριν στο Φαρμακονήσι, ο καπετάν Κώστας Σαρούκος και ο γαμπρός του Νίκος βιντεοσκόπησαν με τα κινητά τους μια τουρκική ακταιωρό να κάνει ελιγμούς γύρω από την τράτα τους.
Οπως λέει ο καπετάν Κώστας «Ήρθε πάνω μας αυτός, εμείς τραβούσαμε, μας έφερε βόλτα γύρω γύρω, ήταν δύο. Ο ένας ήταν πιο ανοικτά και μας έκανε βόλτα, σφύριζε, έκανε πήγε ξανάφυγε ξαναγύρισε, πάλι εμείς κανονικά και σηκώθηκε και έφυγε…. Φωνάξανε από το φυλάκιο πάνω γιατί αυτοί ξέρουν ελληνικά, μόλις είπε ότι έρχεται το πλωτό το δικό μας την αμολάει και φεύγει».
Από την Κάλυμνο στη Σάμο. Ο Γιάννης Σουλιώτης συνομιλεί με την υπεύθυνη ερευνών του ινστιτούτου Αρχιπέλαγος Αναστασία Μιλλιού για την υπεραλίευση, την πειρατική αλιεία των γειτόνων και όχι μόνο.
«Το ‘Αρχιπέλαγος’ τα τελευταία 25 χρόνια είναι ένας φορέας πεδίου με πέντε σκάφη, μια πολυεθνική διαεπιστημονική ομάδα πολύ δυναμικών ανθρώπων απ’ όλο τον κόσμο. Καταγράφουμε τις αλλαγές στα οικοσυστήματα, τα σπάνια είδη. Είναι τρομακτικό. … Σάμος, Ικαρία, Πάτμος, Βόρειο Αιγαίο, οι ψαράδες πλέον σε κάθε λιμάνι, τους μετράμε στα δάχτυλα… Με εξαίρεση την Κάλυμνο και δύο-τρία άλλα νησιά που έχουν ακόμα έντονη αλιευτική δραστηριότητα… Πλέον δεν θα έχουμε ψαράδες. Οι τελευταίοι που έχουν μείνει ή μεγαλώνουν και αποσύρονται ή περιμένουν να ανοίξει το επόμενο πρόγραμμα επιδότησης καταστροφής σκαφών για να φύγουν και αυτοί από το επάγγελμα.» λέει η κα Μιλλιού.
Το… παράδοξο με τους Τούρκους
Η Αναστασία Μιλλιού εξηγεί ότι η υπεραλίευση είναι ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα στις ελληνικές θάλασσες. «Βασικό πρόβλημα των ελληνικών θαλασσών είναι η υπεραλίευση. Η υπεραλίευση και η άναρχη αλιεία η οποία τελικά έχει οδηγήσει στο άδειασμα των θαλασσών μας. Αυτό που συμβαίνει με τους Τούρκους είναι παράδοξο, ιδίως από το 2019 και μετά, γιατί πάντοτε είχαμε τουρκικά σκάφη να πλησιάζουν την οριογραμμή, πλέον μόνο στο λιμάνι δεν καταλήγουν μέσα. Μπαίνουν σε ρηχές περιοχές, σε λιβάδια Ποσειδώνιας, πάνω σε κοράλλια, πάνω σε παραγωγικά οικοσυστήματα, την εποχή συνήθως που τα ελληνικά αλιευτικά απαγορεύεται να ψαρέψουν και δημιουργούν μια περαιτέρω εξάντληση των υποθεμάτων. Με τις αρχές να μην έχουν καμία οδηγία ή εντολή να μπορέσουν να αποτρέψουν αυτά τα σκάφη.»
«Τα ψάρια δεν έχουν έρθει ακόμη»
Ο Κουλλιάς Μανώλης, πρόεδρος παράκτιας αλιείας Καλύμνου, περιγράφει την κατάσταση. «Χάθηκε το χταπόδι, χάθηκε το καλαμάρι, χάθηκε η σουπιά, από το κομμάτι αυτό ζούσαν το λιγότερο 100 οικογένειες στην Κάλυμνο και σε ένα νησί όπως είναι η Κάλυμνος το 100 οικογένειες να μην μπορούν να επιβιώσουν είναι μεγάλο πρόβλημα», δηλώνει χαρακτηριστικά.
Προσθέτει πως «Ζούμε αυτή την περίοδο, θεωρητικά διανύουμε την περίοδο της τσιπούρας… Κάθε χρόνο ξεκίναγε από αρχές Δεκέμβρη και τελείωνε τέλη Γενάρη, όπως όλοι ξέρετε πλέον. Φέτος λόγω της κλιματικής αλλαγής, λόγω της αύξησης της θερμοκρασίας, τα ψάρια δεν έχουν έρθει ακόμα και δεν ξέρουμε αν θα έρθουν. Πληροφορούμαστε ότι μέρη όπως η Βόρεια Ελλάδα που δεν είχαν τσιπούρες, χρόνο με τον χρόνο να αυξάνονται εκεί, που σημαίνει ότι η θερμοκρασία είναι αυτή που θέλει η τσιπούρα για να γονιμοποιηθεί».
Σε άλλο σημείο αναφέρει: «Η κλιματική αλλαγή έχει επιφέρει αύξηση της θερμοκρασίας της θάλασσας ως αποτέλεσμα να έρθει ο λαγοκέφαλος και να επιβιώνει πολύ εύκολα εδώ πέρα με γρήγορους ρυθμούς. Ο λαγοκέφαλος έχει φτάσει σε ένα σημείο που έχει καλύψει τη ζημιά, όλα τα χρόνια ξέραμε ότι η ζημιά για τα ιχθυαποθέματα είναι η υπεραλίευση. Μετά τα θηλαστικά και όλα τα υπόλοιπα, ήρθε ο λαγοκέφαλος και τα κάλυψε όλα…»
Οι λαγοκέφαλοι ως απειλή
Ο Νικόλαος Ναρλής, παράκτιος αλιέας Καλύμνου, έχει διαφορετική άποψη για τους λαγοκέφαλους. «Πιράνχας έπρεπε να τα βγάλουμε, πιράνχας και όχι λαγοκέφαλους. Τρώνε από γόνο, χταποδάκι, καλαμαράκι, κουτσομούρες, ό,τι είναι στον βυθό της θάλασσας το τρώει, το ροκανίζει ο λαγοκέφαλος», τονίζει.
Η εξαφάνιση των σφουγγαριών
Πέρα από τα ψάρια, οι θάλασσες του Αιγαίου έχουν χάσει και τα σφουγγάρια που έκαναν διάσημη την Κάλυμνο. Σήμερα, οι εναπομείναντες σφουγγαράδες στο νησί είναι ελάχιστοι, ενώ το επάγγελμα κινδυνεύει να εξαφανιστεί.
«Είμαστε οι τελευταίοι του κλάδου»
«Η αλιεία, αυτό που λέμε μεταξύ μας -η φουρνιά μου, η γενιά μου, δηλαδή, των 40, 45, 50- είναι ότι δεν υπάρχει συνέχεια. Είμαστε οι τελευταίοι του κλάδου. Και είναι πολύ λυπητερό αυτό, ένας πρωτογενής τομέας να χάνεται. … Ενώ ήταν ένα επάγγελμα που μεγάλωσαν οικογένειες, παππούδες, με αξιοπρέπεια. Λεφτά δεν κάνεις ποτέ, αλλά ζεις με αξιοπρέπεια. … Δεν μπορούμε να βάλουμε νέα παιδιά. Θα τα χαντακώσουμε. Όλο αυτό λέμε. Δηλαδή και ένα παιδί που έχει τη θέληση και του αρέσει στη θάλασσα, το διώχνουν οι γονείς. Λένε όχι» αναφέρει ο Μανώλης Κουλλιάς.
Πηγή: skai.gr
