Σαν σήμερα 23 Ιουλίου του 1974, η αεροπορική δραστηριότητα στο Αιγαίο ήταν αρκετά έντονη, καθώς η τουρκική εισβολή στην Κύπρο συνεχιζόταν και η τουρκική αεροπορία προχωρούσε σε μαζικές παραβιάσεις του F.I.R. Αθηνών.
Στα ελληνικά αεροδρόμια, οι χειριστές βρίσκονταν μέσα στα κόκπιτ των αεροσκαφών, σε ετοιμότητες των δύο ή πέντε λεπτών.
Γύρω στις 13.30 οι δύο χειριστές έλαβαν διαταγή απογείωσης. Λόγω βλάβης στον ασύρματό του, ο Δινόπουλος διέταξε τον Σκαμπαρδώνη να ηγηθεί του σχηματισμού ως Νο 1, όπως και έγινε.
Ο Σκαμπαρδώνης ακολουθώντας τις οδηγίες του σταθμού ραντάρ του Πηλίου (“Joker”) κατευθύνθηκε προς το Β. Αιγαίο, ενώ ο Δινόπουλος τον ακολουθούσε καλύπτοντάς τον από ψηλότερα. Μετά από μερικές αλλαγές ύψους και κατεύθυνσης (ενδεχομένως λόγω της πολλαπλότητας των ιχνών εκείνη την ημέρα), ο Σκαμπαρδώνης διατάχθηκε να κατευθυνθεί προς την περιοχή μεταξύ Αγιου. Ευστρατίου και Λήμνου, σε ύψος 20.000 πόδια.
Ενώ βρισκόταν ακόμα σε άνοδο στα 18.000 πόδια, ειδοποιήθηκε από το Joker ότι τα εχθρικά ίχνη πλησίαζαν και σχεδόν αμέσως είδε δύο τουρκικά F-102 Delta Dagger σε κλειστό σχηματισμό στα αριστερά του, σε απόσταση όχι μεγαλύτερη από 200 μέτρα. Αμέσως έστριψε σκληρά αριστερά προκειμένου να βρεθεί πίσω τους, ενώ και τα τουρκικά αεροσκάφη έκαναν το ίδιο, προσπαθώντας να βρεθούν στην “ώρα 6″ του ελληνικού F-5A Freedom Fighter.
Οι πιλότοι Ιωάννης Δινόπουλος και ο Θωμάς Σκαμπαρδώνης
Ο λόγος για τον Ιωάννη Δινόπουλο που όταν έγινε η αερομαχία ήταν υποσμηναγός και επικεφαλής του ελληνικού ζεύγους και ο Θωμάς Σκαμπαρδώνης που τον καιρό εκείνο ήταν ένας νεαρός ανθυποσμηναγός.
Η αναφορά στην αερομαχία εκείνου του Ιουλίου
«Κοιτάξτε εμείς ακολουθώντας το γράμμα του νόμου και επειδή η κατάσταση ήταν δύσκολη αποφασίσαμε, αποφάσισε ο αρχηγός δηλαδή να απογειωθούμε ενώ δεν είχαμε ασύρματο μεταξύ μας. Ο νούμερο 1 (σ.σ Δινόπουλος) δεν είχε επαφή ούτε με εμένα ούτε με τα ραντάρ. Έτσι ανέλαβα εγώ την αρχηγία. Εκείνος παρακολουθούσε από ψηλά και εγώ φυσικά δεν τον έβλεπα.
Ήταν πολλά τα ίχνη των Τούρκων στο Αιγαίο. Συναντηθήκαμε, παρότι μου δίνανε αποστάσεις από άλλα ίχνη (σ.σ. τα ραντάρ), βρεθήκαμε αντιμέτωποι με δύο F-102. Εγώ το ανέφερα στο ραντάρ ότι είναι δύο F-102 και ότι είναι τουρκικά, για μένα ήταν μια συνηθισμένη αναγνώριση-αναχαίτιση. Έστρεψα να επιστρέψω πίσω και ξαφνικά το σκέφτηκα και έστριψα πάλι για να δω τί κάνουν και είδα ότι με ακολουθούσαν από το πλάι, γιατί ευτυχώς αντέδρασα αμέσως. Από εκεί και πέρα άρχισα ελιγμούς αποφυγής. Αυτοί εξαπέλυσαν κάποια βλήματα εναντίον μου τα οποία αστόχησαν καθώς δεν τους άφησα εγώ περιθώριο να με σκοτώσουν».
Όταν ρωτήθηκε για το πώς ένιωσε εκείνη τη στιγμή απάντησε: «Εκείνη την στιγμή το μόνο που σκεφτόμουν ήταν να αποφύγω τα πυρά τους και αν ήταν δυνατόν να τους ρίξω εγώ. Τα βλήματά μας, τους διακόπτες τους τούς είχαμε στο «off». Δεν ήταν ενεργοποιημένα τα βλήματά μας.
Ο Δινόπουλος όμως που παρακολουθούσε από ψηλά και είδε την όλη κατάσταση και αφού είδε ότι μου έριξαν, έβαλε και αυτός το κεφάλι του μέσα, έβαλε τους διακόπτες των βλημάτων του στο «on» και προσπάθησε, δεν τον είδαν καθόλου αυτοί, τους μπήκε από πίσω και έριξε τον πρώτο πύραυλο αλλά δεν είχε ζεσταθεί ακόμα για να του δώσει επαφή με το εχθρικό αεροπλάνο για αυτό και έφυγε προς την θάλασσα.
Το δεύτερο όμως συντονίστηκε και πήγε κατευθείαν πάνω στον Τούρκο, ο οποίος κατέπεσε και εγώ τον είδα να πέφτει. Είδα το «παφ» στη θάλασσα που φάνηκε παρά το γεγονός ότι είχε πολύ κακή ορατότητα εκείνη την ημέρα. Εν τω μεταξύ ο άλλος σάστησε έχασε τον προσανατολισμό του και έβαλε πορεία προς την ηπειρωτική Ελλάδα. Έφτασε μέχρι την Κόρινθο. Εκεί κατάλαβε που βρισκόταν και γύρισε πίσω αλλά στον γυρισμό έμεινε από καύσιμα και μάθαμε εκ των υστέρων ότι πήγε να προσγειωθεί σε ένα δρόμο αλλά τσακίστηκε το αεροπλάνο και αυτός τραυματίστηκε βαριά και πέθανε».
Με πλήρη στοιχεία στον κινητήρα και μέγιστο ρυθμό στροφής, ο Σκαμπαρδώνης προσπάθησε να διατηρήσει οπτική επαφή με τα τουρκικά αεροσκάφη. Στρέφοντας συνεχώς, έχανε ύψος ώσπου βρέθηκε κάτω από τα 10.000 πόδια. Ενώ προσπαθούσε να ανακτήσει οπτική επαφή με τα τουρκικά αεροσκάφη, είδε ξαφνικά μια τεράστια στήλη νερού στη θάλασσα. Συνειδητοποιώντας τι είχε συμβεί, αναζήτησε τον Δινόπουλο, χωρίς να μπορέσει να τον εντοπίσει. Στη συνέχεια διατάχθηκε από το Joker να επιστρέψει στη Ν. Αγχίαλο. Λίγο μετά την προσγείωσή του, είδε το αεροσκάφος του Δινόπουλου να περνάει πάνω από το διάδρομο και παρατήρησε ότι έλειπαν και οι δύο Sidewinder από τα ακροπτερύγιά του
Το κείμενο βασίζεται στη συνέντευξη του ταξιάρχου ε.α. Θωμά Σκαμπαρδώνη στον Δημήτρη Στεργίου που δημοσιεύθηκε στο τεύχος 29 του περιοδικού Cockpit, και στο σχετικό άρθρο του Σάββα Δ. Βλάσση στο τεύχος 65 του περιοδικού Πολεμος & Ιστορία. Περισσότερες λεπτομέρειες μπορούν οι αναγνώστες να αναζητήσουν εκεί. Επειδή οι εξ Ανατολών γείτονες αρέσκονται στη διαστροφή των γεγονότων για λόγους προπαγάνδας, το πλήρες κείμενο της συνέντευξης του ταξιάρχου Σκαμπαρδώνη στον Δ. Στεργίου δημοσιεύθηκε μεταφρασμένο στα αγγλικά στον ιστότοπο acig.org και αναδημοσιεύτηκε στο “Εν Κρυπτώ“
