Η προέλευση του ονόματος της Ρόδου έχει συσχετιστεί με το «ρόδον»
Όμως, από την αρχαιότητα αναφέρονται πολλές άλλες ονομασίες, που σχετίζονται με τη βλάστηση, το σχήμα και άλλες ιδιότητες του νησιού:
Αιθρία: για το ωραίο κλίμα της.
Αστερία: για τον έναστρο ουρανό της.
Αταβυρία: από το ψηλότερο όρος της, τον Αττάβυρο.
Ηλιάς: λόγω της εκτεταμένης ηλιοφάνειας κατά τη διάρκεια του έτους.
Κορυμβία: για το σχήμα κορύμβου που καταλήγει σε δυο κορυφές.
Μακαρία: δηλαδή ευτυχισμένη.
Οφιούσα – Ολόεσσα: γιατί είχε πολλά φίδια.
Πελαγία: το νησί αναδύθηκε μέσα από το πέλαγος.
Ποήεσσα: για την πλούσια βλάστησή της.
Ποντία: δηλαδή θαλασσινή.
Σταδία: επειδή το σχήμα του νησιού είναι σαν αρχαίο στάδιο.
Τελχινίς: από τους μυθικούς πρώτους κατοίκους της, τους Τελχίνες.
Τρινακρία: γιατί το σχήμα της αποτελείται από δύο τρίγωνα.
Γραπτές αναφορές των ονομάτων συναντάμε στους αρχαίους συγγραφείς:
Πλίνιος ο Πρεσβύτερος: Οφιούσα, Αστερία, Αιθρία, Τρινακρία, Κορυμβία, Ποήεσσα, Μακαρία, Ολόεσσα
Στράβων: Οφιούσα, Σταδία, Τελχινίς
Αμμιανός Μαρκελλίνος: Πελαγία
Λουκιανός: Ηλιάς
Στις μέρες μας το νησί της Ρόδου αναφέρεται και ως:
Το «νησί των ιπποτών», λόγω του πλήθους των μνημείων που άφησε το Τάγμα των Ιπποτών του Αγίου Ιωάννη, από την περίοδο που κατείχε το νησί.
Το «νησί του ήλιου», λόγω της εκτεταμένης ηλιοφάνειας καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους.
Το «σμαραγδένιο νησί», λόγω του σχήματός του, που παραπέμπει στον πολύτιμο λίθο.
Στην εποχή μας η λέξη ρόδο παραπέμπει στο τριαντάφυλλο. Ωστόσο, η τριανταφυλλιά δεν είναι γηγενές φυτό στη Ρόδο, αλλά η καλλιέργειά του ξεκίνησε μετά τον Μεσαίωνα, οπότε είναι αδύνατο το αρχαίο όνομα του νησιού να προέρχεται από αυτό το φυτό. Από την άλλη, στα αρχαία ροδιακά νομίσματα εμφανίζεται με τεράστια συχνότητα ένα άνθος, το οποίο ταυτοποιείται με ένα είδος ιβίσκου, το οποίο είναι γηγενές στη Ρόδο. Πολλοί λοιπόν θεωρούν ότι αυτό το άνθος ιβίσκου είναι το «ρόδον» από το οποίο πήρε το όνομα της η Ρόδος. Κάποιοι άλλοι πάλι, το σχετίζουν με τη ροδιά και πιστεύουν ότι από εκεί πήρε το όνομά του το νησί.
