Oι απασχολούμενοι στη «βαριά βιομηχανία» του νησιού προσπάθησαν να σώσουν ό,τι σώζεται, με τους ξένους και ντόπιους επισκέπτες να φτάνουν το πολύ στο 30% της περσινής «σοδειάς» ● Χιλιάδες εποχικά εργαζόμενοι, ιδιοκτήτες μικρών επιχειρήσεων και εξαρτώμενοι από την κρουαζιέρα αδυνατούν να καλύψουν στοιχειώδεις ανάγκες, καθώς μένουν χωρίς εισόδημα και εκτός επιδοματικής πολιτικής της κυβέρνησης.
Μία διαφορετική και γεμάτη εμπόδια τουριστική σεζόν ολοκληρώθηκε ουσιαστικά μετά και την ανακοίνωση του δεύτερου λοκντάουν στη Ρόδο, αφήνοντας μια γλυκόπικρη γεύση. Ενας δύσκολος χειμώνας περιμένει πολλά νοικοκυριά και οι προσδοκίες όλων στρέφονται στο επόμενο καλοκαίρι με την ελπίδα ότι η πανδημία, που έχει μπει για τα καλά στη ζωή μας, δεν θα προκαλέσει τόσα βραχυκυκλώματα σε ένα νησί-πρωτεύουσα της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου, όπου περισσότερο από το 90% του ΑΕΠ προέρχεται από τη «βαριά βιομηχανία» του τουρισμού, που φέτος όχι απλά… φταρνίστηκε αλλά μπήκε στην εντατική, καταφέρνοντας έστω και πολύ δύσκολα να επιβιώσει.ADVERTISING
Ανθρωποι του τουρισμού, επιχειρηματίες και εργαζόμενοι περιγράφουν στην «Εφ.Συν.» την αντίληψη που επικρατεί και συνοψίζεται στο «σώσαμε οτιδήποτε σωζόταν», με τους επισκέπτες να προσεγγίζουν το 25-30% σε σχέση με πέρυσι.
Διάχυτος ο προβληματισμός για τις πολλές ανοιχτές εκκρεμότητες και την ανάγκη λήψης περαιτέρω μέτρων στήριξης για να αντέξει η νησιωτική Ελλάδα, καθώς αρκετοί εκτιμούν ότι θα χρειαστούν 3 χρόνια για την πλήρη ανάκαμψη.
Και φανταστείτε ότι πέρυσι τέτοιον καιρό, χωρίς τον κορονοϊό, οι προβλέψεις μιλούσαν για ένα 2020 που θα έσπαγε κάθε προηγούμενο ρεκόρ. Διαλέξαμε να εστιάσουμε σε κάποιες επιμέρους εικόνες χαρακτηριστικές των προκλήσεων που αντιμετώπισαν και συνεχίζουν να αντιμετωπίζουν οι κάτοικοι του «νησιού των Ιπποτών» μέχρι τα τέλη Οκτώβρη, πριν μάλιστα ανακοινωθεί το νέο λοκντάουν.
Eικόνα 1
Το δράμα των εποχικών εργαζόμενων
Ο Μανώλης, γύρω στα 35, εποχικά εργαζόμενος στον τουρισμό, έρχεται στη ΔΕΥΑΡ -Δημόσια Επιχείρηση Υδρευσης και Αποχέτευσης Ρόδου- για να κάνει διακανονισμό. Το νερό στο σπίτι του έχει κοπεί για χρέη περίπου 600 ευρώ. Ζητάει το μικρότερο δυνατό ποσόν σε 48 μηνιαίες δόσεις, αλλά λαμβάνει περίπου 20 δόσεις με μεγαλύτερο ποσόν αφού πληρώνει κάποια έναντι για να έχει νερό. «Στο σπίτι έχω και τη μάνα μου που είναι άρρωστη και μου προσέχει τα παιδιά, τι να κάνω χωρίς νερό;», τον ακούμε να λέει με παράπονο σε μια υπάλληλο που με κατανόηση τον καλεί να δίνει ό,τι μπορεί και «τον χειμώνα θα δούμε».
Μαθαίνουμε ότι ανάλογη κατάσταση επικρατεί και με τους λογαριασμούς της ΔΕΗ ή άλλων παρόχων. Στο άκουσμα ότι είμαι δημοσιογράφος από την Αθήνα, μου παραπονιέται ακόμη ότι δεν μπορεί να λάβει στεγαστικό δάνειο ως εποχικά εργαζόμενος στον τουρισμό και αναγκάζεται να ζει στο νοίκι. Το εργατικό δυναμικό της Ρόδου που απασχολείται στον τουρισμό φτάνει τους 39.000 εργαζομένους. Από αυτούς, 20 έως 22 χιλιάδες είναι ξενοδοχοϋπάλληλοι που θα καλυφθούν από τα επιδόματα ανεργίας, ωστόσο οι υπόλοιποι εποχικά απασχολούμενοι (περίπου 19.000) βρίσκονται στον «αέρα» και δεν γνωρίζουν εάν πληρούν τις προϋποθέσεις για να πάρουν επίδομα ανεργίας.
«Από τον Αύγουστο και μέχρι την επόμενη σεζόν δεν προβλέπεται να λάβουν κανένα εισόδημα. Η δέσμευση του πρωθυπουργού ήταν ότι δεν θα μείνει κανένας εποχικά εργαζόμενος χωρίς εισόδημα μέχρι την επόμενη τουριστική περίοδο», μας λέει ο πρόεδρος του Εργατικού Κέντρου Ρόδου, Παναγιώτης Εγγλέζος.
Το ΕΚΡ έχει στείλει επιστολή στον Κυριάκο Μητσοτάκη για το θέμα, με τον κ. Εγγλέζο να αφήνει αιχμές κατά του υπουργού Εργασίας, Γιάννη Βρούτση. «Εάν άμεσα δεν προβλεφθεί ένα επίδομα μέχρι την έναρξη της επόμενης τουριστικής περιόδου, θα έχουμε δράματα. Εχουμε αρκετούς που δεν έχουν εισόδημα από πέρυσι τον Οκτώβριο», επισημαίνει χαρακτηριστικά.
Μας περιγράφει μια μελανή εικόνα με εργαζομένους που δεν μπορούν να αντεπεξέλθουν σε βασικές υποχρεώσεις τους, όπως η αποπληρωμή των λογαριασμών ύδρευσης και ηλεκτροδότησης, χιλιάδες οικογένειες που προμηθεύονται τα βασικά αγαθά από τις δομές κοινωνικών παντοπωλείων του δήμου και της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου, ακόμα και επιστροφή ορισμένων στα ενεχυροδανειστήρια, όπως στην έναρξη της κρίσης, ώστε να βρουν κάποια χρήματα για τα στοιχειώδη.
«Αυτό που ζήσαμε στα μνημόνια δεν είναι τίποτα μπροστά σε αυτό που θα δούμε από εδώ και πέρα. Ζευγάρι, που πέρυσι είχε αξιοπρεπές εισόδημα, εκποιούσε χρυσαφικά για να στηρίξει το παιδί του που είναι φοιτητής σε άλλη πόλη και δεν είχε να πληρώσει το ενοίκιο. Αλλοι γονείς δεν στείλανε καν τα παιδιά τους που περάσανε σε πανεπιστήμια άλλης πόλης», καταλήγει ο κ. Εγγλέζος, που ζητάει άμεσα μέτρα στήριξης «χθες» των εποχικά εργαζομένων. Θολό το τοπίο και στα εργασιακά την εποχή του κορονοϊού, με τις ενώσεις των εργαζομένων σε Ρόδο, Κρήτη και άλλες τουριστικές περιοχές να προσανατολίζονται σε κινητοποιήσεις όταν το επιτρέψουν οι συνθήκες.
Εικόνα 2
«Ψάχνω να μπαρκάρω…»
Εκτός από τα ξενοδοχεία που δεν άνοιξαν καθόλου και στέκουν έρημα με ένα πλαστικοποιημένο χαρτί στην είσοδο που αναφέρεται σε κάποιο ευρωπαϊκό πρόγραμμα αποζημιώσεων λόγω Covid-19, τα πράγματα ήταν ακόμα πιο δύσκολα για τις μικρές οικογενειακές επιχειρήσεις. Ο Γιώργος, 45 ετών, εργαζόμενος σε τουριστικό μαγαζί σε έναν από τους εμπορικούς παραθαλάσσιους δρόμους, μας λέει ότι κανονικά «Νοέμβριος και Δεκέμβριος είναι μήνας διακοπών», αλλά «φέτος το ψάχνω μήπως μπαρκάρω σε κάποιο καράβι για το επόμενο εξάμηνο. Ημουν ναυτικός και έκανα τη δική μου επιχείρηση, αλλά φέτος δεν μπορώ να συντηρηθώ».
Από κοντά και η σύζυγός του, Ρένα, που αναφέρεται σε ένα νησί που «κλείνει» από τον Νοέμβρη ώς τον Μάρτη και μιλά για οικογένειες που αν δεν έχουν κάποιον εργαζόμενο στον δημόσιο τομέα ή σύνταξη από τους γονείς θα δυσκολευτούν αρκετά να τα βγάλουν πέρα τον χειμώνα.
Λίγο πιο κάτω κάθεται η Μαρία, που εργάζεται ως πράκτορας εισιτηρίων στις ημερήσιες εκδρομές με μικρότερα ή μεγαλύτερα σκάφη. «Τον Σεπτέμβριο είχε περισσότερο κόσμο από τον Αύγουστο πρώτη φορά!», ακούμε. Εκτός από τα εισιτήρια, δίνει στους τουρίστες να συμπληρώσουν έντυπα ιχνηλάτησης Covid-19.
Τουλάχιστον, η Ρόδος οργανώθηκε αρκετά καλά στο κομμάτι της τήρησης των υγειονομικών πρωτοκόλλων, κάτι που την κατέταξε στους ασφαλείς προορισμούς και αφήνει αρκετές προοπτικές για την επόμενη σεζόν. Σύμφωνα με τον Γιώργο Ματσίγκο, πρόεδρο του Συλλόγου Διευθυντών Ξενοδοχείων Ρόδου, η οργάνωση στο υγειονομικό κομμάτι είχε ξεκινήσει με την κατάρτιση χιλιάδων εργαζομένων ήδη από τον Απρίλιο.
Οι αφίξεις μέχρι το τέλος της σεζόν θα φτάσουν τις 600.000, δηλαδή στο ¼ σε σχέση με πέρυσι. Η πληρότητα στα ξενοδοχεία 5 αστέρων που άνοιξαν άγγιξε το 70% και σ’ αυτά των 4 αστέρων το 60%. «Είχαμε το 25% του κόσμου σε σχέση με το 2019 και με 20-30% χαμηλότερες τιμές. Τα έσοδα όσων άνοιξαν ήταν ουσιαστικά για συντήρηση», μας λέει ο κ. Ματσίγκος.
Οι ξενοδόχοι της Ρόδου ζητούν τη μείωση των εργοδοτικών εισφορών, επιδότηση της εργασίας και όχι της ανεργίας και ρυθμίσεις για την εξυπηρέτηση των δανείων τους. Οσο για την επόμενη σεζόν, στόχος είναι σε πρώτη φάση το 50% της κίνησης σε σχέση με το 2019, με απώτερο στόχο το 70-75%, ώστε να βρεθούν σε πορεία «επιστροφής στην κανονικότητα».
Ο κ. Ματσίγκος πιστεύει ότι η παρακαταθήκη που αφήνει η φετινή σεζόν στην τήρηση των υγειονομικών πρωτοκόλλων και στην αντιμετώπιση των άλλων δυσκολιών του κορονοϊού αποτελεί μια καλή βάση για να επιτευχθούν αυτοί οι στόχοι.
Εικόνα 3
Από το all inclusive, στα… πρωτόκολλα
Καταφτάνει ένα από τα λίγα κρουαζιερόπλοια που έδεσαν φέτος στη Ρόδο, το ιταλικής σημαίας «Costa Diadema», με 619 επιβάτες. Υπό άλλες συνθήκες, Οκτώβρη-Νοέμβρη η έλευση ενός μεγάλου κρουαζιερόπλοιου θα προκαλούσε κινητοποίηση στο νησί, ακόμα και το ημερήσιο άνοιγμα τουριστικών επιχειρήσεων που είχαν κλείσει για τη σεζόν.
Φέτος, οι περισσότεροι επιβαίνοντες είδαν τη Ρόδο με το κιάλι και ελάχιστοι βγήκαν για πολύ συγκεκριμένες εκδρομές με πούλμαν, τηρώντας δρακόντεια πρωτόκολλα που ουσιαστικά απέτρεπαν την επαφή με τους ντόπιους. «Μετά το all inclusive, μας ήρθε τώρα και αυτό με τα πρωτόκολλα στα κρουαζιερόπλοια», σχολίαζε όλο νόημα ιδιοκτήτης μικρομεσαίας επιχείρησης με παρουσία μεγαλύτερη των 30 ετών στην Παλιά (Μεσαιωνική) Πόλη.
«Και να σκεφτείτε τον Μάρτιο, πριν επιβληθούν τα πρώτα περιοριστικά μέτρα, είχαμε υποδεχτεί στη Ρόδο 3 κρουαζιερόπλοια. Ολη τη σεζόν αναμένονταν 534», λέει στην «Εφ.Συν.» η Μαρία Αγγέλου, υπεύθυνη Τύπου στο Σωματείο Επιχειρηματιών και Επαγγελματιών Μεσαιωνικής Πόλης Ρόδου (ΣΕΕΜΠ). Στη διάρκεια αυτής της σεζόν δεν μπορούσε να γίνει κανενός είδους προγραμματισμός, και όσες επιχειρήσεις είχαν χώρο στο νοίκι και όχι ιδιόκτητο κινδύνευσαν με λουκέτο.
«Ανήκουμε σε μια κατηγορία επιχειρηματιών που εδράζονται σε μια καθαρά τουριστική περιοχή, που λειτουργεί καθαρά εποχικά και με το σύνολο του αγοραστικού μας κοινού να αποτελείται από επισκέπτες που προέρχονται από το εξωτερικό. Κατά παράδοξο όμως τρόπο δεν συμπεριλαμβανόμαστε στις τουριστικές επιχειρήσεις μετά τον ν. 4276/2014.
»Ετσι, δεν είχαμε πρόσβαση σε αρκετά χρηματοδοτικά εργαλεία. Οι επιχειρήσεις μας από τις 11/5/2020 θεωρήθηκαν ανοιχτές, αφού θεωρούνται λιανικού εμπορίου και όχι τουριστικές, βάζοντάς μας στην ίδια μοίρα με καταστήματα 12μηνης λειτουργίας στο κέντρο της Αθήνας, για παράδειγμα».
Σύμφωνα με την κ. Αγγέλου, η τουριστική περίοδος συρρικνώθηκε κατά 50%, η πτώση του τζίρου κυμαίνεται στο 70-80% για τους μήνες λειτουργίας των επιχειρήσεων, χωρίς να συμπεριλαμβάνονται τα μηδενικά έσοδα του πρώτου εξαμήνου. «Ευτυχώς οι τράπεζες τελούν υπό αναστολή τις υποχρεώσεις μας μέχρι τον Δεκέμβρη. Τι θα γίνει όμως στη συνέχεια; Θα ξεκινήσει η επόμενη σεζόν Μάρτιο ή έστω Απρίλιο; Θα έχουμε επιστρέψει σε μια κάποια κανονικότητα-σταθερότητα προκειμένου να μπορούμε και πάλι να είμαστε ικανοί να αντεπεξέλθουμε στις υποχρεώσεις μας;» αναρωτιέται.
Παράλληλα μας ενημερώνει για σειρά αιτημάτων των τουριστικών επιχειρήσεων του νησιού. Ανάμεσά τους η δημιουργία εξειδικευμένων χρηματοδοτικών εργαλείων για τις εποχικές επιχειρήσεις, η επιδότηση των τόκων των επιχειρηματικών δανείων ώς το καλοκαίρι του 2021, οι πληρωμές των ασφαλιστικών και φορολογικών οφειλών, τρεχουσών και όσων βρίσκονται σε διακανονισμό, να παραμείνουν σε αναστολή ώς τον Ιούνιο του 2021, όπως και ο ΕΝΦΙΑ, η απαγόρευση των εξώσεων των επιχειρήσεων που δεν έχουν καταβάλει τα μισθώματα με αναπροσαρμογή των ενοικίων ανάλογα με τον πεσμένο τζίρο και η επαναφορά των μειωμένων συντελεστών ΦΠΑ στα νησιά.
Πριν τη νέα έξαρση της πανδημίας καταγράφηκαν αξιόλογες προσπάθειες και επαφές με tour operators για να παραταθεί περαιτέρω η σεζόν. Πλέον, οι δύσκολοι μήνες του χειμώνα είναι μπροστά και εικόνες όπως του 9χρονου κοριτσιού που λιποθύμησε έξω από φούρνο του νησιού τον Ιούνιο ή ανθρώπων που στρέφονται όπως τα πρώτα χρόνια των μνημονίων στα ενεχυροδανειστήρια είναι ακόμα νωπές.
«Το καλό στη Ρόδο είναι ότι υπάρχουν οργανωμένες κοινωνικές δομές και εθελοντικές ομάδες που βοηθούν σε τέτοιες καταστάσεις», μας λέει ο Παναγιώτης Εγγλέζος, που όμως δεν φανταζόταν ποτέ ότι «θα γυρίζαμε στα συσσίτια». Κοινό αίτημα όλων: Ουσιαστικά μέτρα στήριξης ώστε να μην περάσουμε από τα ρεκόρ αφίξεων σε ρεκόρ φτώχειας και ανεργίας στη Ρόδο και τα υπόλοιπα Δωδεκάνησα.
Πηγή : efsyn
