Γενική Επιστράτευση: Τι Πραγματικά Ισχύει στην Ελλάδα και Πώς Ενεργοποιείται
Με τις γεωπολιτικές εντάσεις να αυξάνονται και τον κίνδυνο σύρραξης να αγγίζει πλέον τα σύνορα της ευρύτερης περιοχής, η έννοια της γενικής επιστράτευσης επανέρχεται έντονα στο προσκήνιο. Πρόκειται για ένα μέτρο που ενεργοποιείται σε καταστάσεις εθνικής ανάγκης και στοχεύει στην άμεση ενίσχυση της στρατιωτικής ισχύος της χώρας.
Τι Είναι η Γενική Επιστράτευση
Σύμφωνα με το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας, η επιστράτευση περιλαμβάνει την ανάκληση και κατάταξη εφέδρων στις μονάδες του στρατού, την ενεργοποίηση νέων στρατιωτικών σχηματισμών και τη συνολική αναδιάρθρωση της στρατιωτικής ισχύος από ειρηνική σε πολεμική διάταξη.
Ο γενικός κανόνας είναι ότι στην κατάσταση πορτοκαλί συναγερμού (όχι πολέμου), επιστρατεύονται όλες οι σειρές (ΕΣΣΟ) που έλαβαν απολυτήρια τα τελευταία δύο έτη, καθώς επίσης και τα μέλη συγκεκριμένων ειδικοτήτων (ναρκαλιευτές, χειριστές ραντάρ κλπ) και φυσικά οι ειδικοδυναμίτες (ΟΥΚ, πεζοναύτες, ΛΟΚ κλπ).
α) Κατάσταση ειδικής (συγκεκριμένες ειδικότητες) ή μερικής (συγκεκριμένες περιοχές) επιστράτευσης (πορτοκαλί συναγερμός):
Καλούνται με Φύλλα Ατομικής Προσκλήσεως (τα οποία επιδίδονται από την αστυνομία όλο το 24ώρο) οι υπόχρεοι να παρουσιαστούν στις μονάδες που αναγράφουν πάνω τα ΦΑΠ μέσα στο χρονικό διάστημα που αναγράφεται. Στις περιοχές πρώτης γραμμής το χρονικό αυτό διάστημα ορίζεται ως ΑΜΕΣΑ και όχι πέραν των 2-4 ωρών (τελευταία μερική επιστράτευση έγινε στο ανατολικό αιγαίο τον Γενάρη του 1996 και όριζε χρονικό διάστημα 2 ωρών). Στις υπόλοιπες περιοχές το χρονικό περιθώριο αυξάνεται ανάλογα με την απόσταση. Οι μετακινήσεις προς τη μονάδα και πίσω (μετά τη λήξη) είναι δωρεάν και γίνονται με ειδικά κουπόνια που βρίσκονται στο κάτω μέρος του ΦΑΠ.
Εφόσον υπάρχει αντικειμενική αδυναμία μετάβαση στο χρονικό περιθώριο που τίθεται (γιατί πχ βρίσκεσαι σε ταξίδι ή δεν υπάρχουν συγκοινωνιακά μέσα κ.λπ) τότε ΑΜΕΣΑ μεταβαίνεις στο Στρατόπεδο Προώθησης Εφέδρων (υπάρχουν πολλά σε κάθε νομό), το οποίο αναλαμβάνει από εκεί και πέρα την υποχρέωση είτε να σε προωθήσει στη μονάδα σου ή να σε εντάξει σε άλλη μονάδα σε συνεννόηση με το ΓΕΕΘΑ.
Σύμφωνα με τον κανονισμό υπάρχουν δύο φάσεις επιστράτευσης. Στην πρώτη φάση καλούνται όσοι είναι κάτω των 41 ετών και στην δεύτερη οι μεταξύ 41 και 45 ετών. Οι μεγαλύτεροι των 45 ετών απαλλάσσονται προσωρινά της ειδικής και μερικής επιστράτευσης. Πρακτικά όμως όσοι έχουν πράσινα φύλλα πορεία είναι αυτοί που θα κληθούν πρώτοι. Όσοι έχουν λευκά ανήκουν στη Β΄ Φάση! Υπάρχουν άτομα που έχουν λευκά φύλλα πορεία σε ηλικία μικρότερη των 41 ετών, αυτοί δεν έχουν κρίσιμη ειδικότητα γι΄αυτό και δεν αποτελούν άμεση προτεραιότητα. Έστω υπόψη ότι συγκεκριμένες ειδικότητες έχουν και άλλα χρώματα φύλλων πορείας. Στην περίπτωση αυτή ήδη γνωρίζουν τι να πράξουν και αν το έχουν ξεχάσει πρέπει να απευθυνθούν στις στρατολογικές υπηρεσίες, γιατί συνήθως αυτοί έχουν απόρρητες οδηγίες.
Όλοι οι έφεδροι (όσοι δηλαδή έχουν ολοκληρώσει τη θητεία μας) έχουμε λάβει Ειδικό Φύλλο Πορείας. Πάνω στο ΕΦΠ αναγράφονται ειδικοί κωδικοί, για τους οποίους έχετε ενημερωθεί από την μονάδα σας και δεν γράφω περαιτέρω λεπτομέρειες γιατί έχουν υπαχθεί σε καθεστώς απορρήτων. Όσοι δεν θυμάστε που αντιστοιχούν οι κωδικοί μπορείτε να μεταβείτε στην στρατολογική υπηρεσία της περιοχής σας. Οι κάτοχοι λευκών ΕΦΠ μεταβαίνουν ΟΠΟΥ ΔΙΑΤΑΧΘΟΥΝ, αλλά όπως είπαμε εντάσσονται στη β΄ φάση, οπότε θεωρητικά θα τους έρθει στο σπίτι ειδοποίηση. Καλόν είναι να έχετε δηλώσει την στρατολογική σας υπηρεσία για τις μεταβολές των διευθύνσεων κατοικίας, γιατί την κρίσιμη ώρα θα σπαταλώνται κρίσιμες δυνάμεις για να σας ψάχνουν ενώ εσείς ίσως ήδη έχετε μεταβεί στις μονάδες σας.
β) Κατάσταση Γενικής Επιστράτευσης – Κόκκινος Συναγερμός – Πόλεμος
Στην κατάσταση αυτή όσον αφορά τις ηλικίες ισχύουν ότι και παραπάνω. Φυσικά μέσα στον κανονισμό ορίζεται ότι τα όρια ηλικίας μπορούν να διαφοροποιηθούν ανάλογα με τις ανάγκες της χώρας, χωρίς να ορίζεται η μικρότερη ή η μεγαλύτερη ηλικία. Πρακτικά στην εμπόλεμη κατάσταση, καλούνται να πολεμήσουν ΟΛΟΙ οι ικανοί να κρατάνε όπλο.
Πότε Κηρύσσεται η Επιστράτευση
Η γενική επιστράτευση μπορεί να ενεργοποιηθεί είτε πανελλαδικά είτε τοπικά (μερική επιστράτευση), ανάλογα με τη φύση της απειλής. Αποτελεί υποχρεωτική διαδικασία και μπορεί να γνωστοποιηθεί:
- Με δημόσιο διάγγελμα
- Με Φύλλο Ατομικής Πρόσκλησης (ΦΑΠ)
- Μέσω ΜΜΕ και δημόσιων ανακοινώσεων
Η παράδοση ΦΑΠ μπορεί να γίνει οποιαδήποτε στιγμή, ακόμη και νύχτα, από στρατιωτικές ή αστυνομικές αρχές. Σε μεθοριακές περιοχές, οι χρόνοι ανταπόκρισης είναι εξαιρετικά περιορισμένοι (2–4 ώρες).
Ηλεκτρονική Διαχείριση Εφέδρων: Η Πλατφόρμα «ΕΦΕΔΡΟΣ»
Η εφαρμογή «ΕΦΕΔΡΟΣ» του Γενικού Επιτελείου Στρατού παρέχει τη δυνατότητα:
- Επικαιροποίησης στοιχείων (διεύθυνση, τηλέφωνο, email)
- Άμεσης ειδοποίησης μέσω email ή μηνυμάτων
- Ενημέρωσης για στρατιωτικά καθήκοντα και οδηγίες επιστράτευσης
Η μη έγκαιρη ενημέρωση των αρχών επισύρει πρόστιμα και διοικητικές κυρώσεις.
Τι Πρέπει να Έχει Μαζί του ο Επίστρατος
Κατά την κλήση για επιστράτευση, ο επίστρατος πρέπει:
- Να παρουσιαστεί άμεσα στο προκαθορισμένο σημείο (μονάδα ή σταθμό μετακίνησης)
- Να φροντίσει για εκκρεμότητες οικογενειακής φύσεως
- Να φέρει: ταυτότητα, ΦΑΠ/ΕΦΠ, στρατιωτικά έγγραφα, άδειες, ξηρά τροφή 2–3 ημερών, πιστοποιητικά ειδικοτήτων ή σπουδών (εάν δεν έχουν δηλωθεί)
Ιστορικό Γενικής Επιστράτευσης στην Ελλάδα
Η τελευταία γενική επιστράτευση έλαβε χώρα το 1974, με αφορμή την τουρκική εισβολή στην Κύπρο. Έκτοτε, εφαρμόστηκαν μόνο μερικές επιστρατεύσεις μικρής διάρκειας τοπικά, στις κρίσεις του 1987 και του 1996.
Η γενική επιστράτευση στην Ελλάδα παραμένει ένα κρίσιμο μέτρο εθνικής άμυνας. Η κατανόηση του πλαισίου εφαρμογής της, των διαδικασιών ειδοποίησης και της οργάνωσης του εφέδρου αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της συλλογικής προετοιμασίας. Σε ένα περιβάλλον αβεβαιότητας και ταχείας μεταβολής, η διατήρηση ετοιμότητας είναι καθοριστική.
