Ποιοι και πώς θα πάρουν άτοκα δάνεια για ενεργειακή αναβάθμιση κατοικιών

Άτοκο δάνειο από 5.000 έως 25.000 ευρώ θα έχουν τη δυνατότητα να λάβουν χωρίς εισοδηματικά κριτήρια περίπου 20.000 νοικοκυριά για να αναβαθμίσουν ενεργειακά το σπίτι τους. Τον δρόμο για την ενεργοποίηση του προγράμματος ανοίγει η δημοσίευση στο ΦΕΚ της Κοινής Υπουργικής Απόφασης, με τις οποία καθορίζονται οι λεπτομέρειες που πρέπει να γνωρίζουν οι ενδιαφερόμενοι, ενώ η υποβολή των αιτήσεων αναμένεται να ξεκινήσει το δεύτερο δεκαπενθήμερο του Ιανουαρίου 2025.

Αν και για την ένταξη στο πρόγραμμα δεν τίθενται εισοδηματικά κριτήρια, οι τράπεζες που θα χορηγήσουν τα δάνεια θα αποφασίσουν για το ποσό που θα δοθεί σε κάθε δανειολήπτη, ανάλογα και με την αξιολόγηση που θα κάνουν για την πιστοληπτική του ικανότητα. Στις συμβάσεις δανείων, οι τράπεζες θα περιλαμβάνουν ενοχικές ή εμπράγματες εξασφαλίσεις.

Ειδικότερα, όπως αναφέρει μεταξύ άλλων η Κοινή Υπουργική Απόφαση,

• Το Πρόγραμμα στοχεύει στην παροχή κινήτρων σε φυσικά πρόσωπα για την ενεργειακή βελτίωση του υφιστάμενου οικιακού κτιριακού τομέα μέσω της υλοποίησης συγκεκριμένων ενεργειακών παρεμβάσεων σε υφιστάμενες κατοικίες τους. Το Πρόγραμμα αφορά στη δημιουργία χρηματοδοτικού μέσου συγχρηματοδοτούμενων στεγαστικών δανείων για ενεργειακές παρεμβάσεις σε κατοικίες (κύριες ή μη εκμισθωμένες δευτερεύουσες) φυσικών προσώπων, με πλήρη επιδότηση επιτοκίου.

Δικαιούχοι

• Δικαιούχοι του Προγράμματος είναι φυσικά πρόσωπα που έχουν εμπράγματο δικαίωμα (πλήρη κυριότητα / επικαρπία / ψιλή κυριότητα) σε επιλέξιμη κατοικία (κύρια ή μη εκμισθωμένη δευτερεύουσα), με την προϋπόθεση ότι δεν έχουν καταστεί από 01.01.2020 ωφελούμενοι από οποιοδήποτε άλλο Πρόγραμμα ενεργειακής αναβάθμισης που χρηματοδοτήθηκε ή χρηματοδοτείται με ενωσιακούς πόρους.
• Σε περίπτωση ύπαρξης περισσότερων δικαιούχων εμπράγματων δικαιωμάτων (συγκύριων) σε επιλέξιμη κατοικία, δικαίωμα συμμετοχής στο πρόγραμμα έχει οποιοσδήποτε εξ αυτών, εφόσον προηγουμένως έχει λάβει την έγγραφη συναίνεση όλων των λοιπών συγκύριων.
• Δικαίωμα συμμετοχής στο Πρόγραμμα αποκτάται ανά ΑΦΜ τελικού αποδέκτη και για ένα μόνο ακίνητο.

Επιλέξιμες δαπάνες

Οι επιλέξιμες δαπάνες που δύνανται να χρηματοδοτούνται με δάνεια του ΤΑΑ στο πλαίσιο του Προγράμματος «Αναβαθμίζω το Σπίτι μου» είναι δαπάνες που πραγματοποιούνται σε κύριες ή μη εκμισθωμένες δευτερεύουσες κατοικίες φυσικών προσώπων εντός της ελληνικής επικράτειας και αφορούν:

1. Θερμομόνωση (εσωτερική/εξωτερική).
2. Κατασκευή πράσινης στέγης.
3. Τοποθέτηση Ενεργειακών Κουφωμάτων-υαλοπινάκων.
4. Τοποθέτηση Ηλιακού Θερμοσίφωνα.
5. Εγκατάσταση συστημάτων εξωτερικής μόνιμης Σκίασης (όχι τέντες).
6. Τοποθέτηση συστήματος Θέρμανσης-Ψύξης, αποκλειστικά με την αξιοποίηση ανανεώσιμης πηγής ενέργειας ή με σύστημα συμπαραγωγής ηλεκτρισμού και θερμότητας υψηλής απόδοσης (ενδεικτικά ηλεκτρική αντλία θερμότητας, κλιματιστικές μονάδες inverter ενεργειακής κλάσης Α+ και πάνω).
7. Εγκατάσταση συστημάτων θερμοστατικής ρύθμισης.
8. Εγκατάσταση συστήματος αποθήκευσης ενέργειας (συσσωρευτές) από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.
9. Εγκατάσταση φωτοβολταϊκών σταθμών – μικρών ανεμογεννητριών και άλλων ΑΠΕ και
10. Εργασίες τοποθέτησης / Υπηρεσίες Τεχνικού Συμβούλου-Μηχανικού.

Οι παρεμβάσεις που χρηματοδοτούνται στο πλαίσιο του Προγράμματος θα πρέπει να έχουν ολοκληρωθεί εντός δεκαοκτώ (18) μηνών από την υπογραφή της δανειακής σύμβασης. Δυνατότητα παράτασης της περιόδου υλοποίησης των εργασιών έως τρεις (3) μήνες, χορηγείται από το Πιστωτικό Ίδρυμα, κατόπιν προηγούμενης αίτησης του δανειολήπτη.

Ύψος δανείου, όροι και προϋποθέσεις χορήγησης

Βασικοί όροι χορήγησης του δανείου είναι οι εξής:

• Το ακίνητο, επί του οποίου θα πραγματοποιηθούν οι παρεμβάσεις που χρηματοδοτούνται από το Πρόγραμμα, υφίσταται νόμιμα.
• Το δάνειο δεν μπορεί να είναι μικρότερο των πέντε χιλιάδων (5.000) ευρώ και δεν δύναται να υπερβαίνει τις είκοσι πέντε χιλιάδες (25.000) ευρώ.
• Το ποσό του αιτούμενου δανείου ΤΑΑ καθορίζεται με βάση τις προσκομιζόμενες προσφορές ή προϋπολογισμό εργασιών ή προτιμολόγια από προμηθευτές ή εργολάβους ή τεχνικούς συμβούλους/μηχανικούς. Το ύψος του δανείου εξαρτάται και από την αξιολόγηση της πιστοληπτικής ικανότητας του δικαιούχου, η οποία διενεργείται από το Πιστωτικό Ίδρυμα.
• Η διάρκεια αποπληρωμής του δανείου ΤΑΑ ορίζεται από τρία (3) έως επτά (7) έτη χωρίς περίοδο χάριτος, ενώ τυχόν μερική ή ολική εξόφληση του δανείου επιτρέπεται οποτεδήποτε πριν την ημερομηνία λήξης του, χωρίς οποιαδήποτε ποινή ή άλλη επιβάρυνση για τον Τελικό Αποδέκτη.
• Το επιτόκιο επιδοτείται πλήρως από το Ελληνικό Δημόσιο. Η μονομερής αύξηση του ανώτατου περιθωρίου επιτοκίου δεν είναι επιτρεπτή. Τα επιτόκια που εφαρμόζουν τα Πιστωτικά Ιδρύματα που συμμετέχουν στο Πρόγραμμα δημοσιοποιούνται.
• Σε εξασφάλιση της απαίτησης του δανείου, θα λαμβάνονται ενοχικές ή εμπράγματες εξασφαλίσεις σύμφωνα με την πιστωτική πολιτική των Πιστωτικών Ιδρυμάτων που συμμετέχουν στο Πρόγραμμα. Οι συγκύριοι επιλέξιμης κατοικίας που δεν συμμετέχουν στο Πρόγραμμα δύνανται να συμβληθούν ως ενοχικοί εγγυητές στη Σύμβαση Δανεισμού Τελικού Αποδέκτη.
• Το δάνειο που συνομολογείται στο πλαίσιο του προγράμματος είναι μηνιαίας τοκοχρεωλυτικής απόσβεσης, απαλλάσσεται από την εισφορά του ν. 128/1975 (Α’ 178) για το σύνολο του κεφαλαίου και εξαιρείται από τον ν. 4438/2016 (Α’ 220).
• Η μεταβίβαση του ακινήτου επί του οποίου πραγματοποιούνται οι χρηματοδοτούμενες από το πρόγραμμα παρεμβάσεις, είναι εφικτή μόνο κατόπιν ολοσχερούς εξόφλησης του δανείου.

Αιτήσεις

• Τα φυσικά πρόσωπα υποβάλλουν αίτηση υπαγωγής σε μια μόνο τράπεζα. Η ημερομηνία έναρξης υποβολής αιτήσεων υπαγωγής στο πρόγραμμα ανακοινώνεται στην επίσημη ιστοσελίδα της ΕΥΣΤΑ https://greece20.gov.gr/, στις ιστοσελίδες των πιστωτικών ιδρυμάτων που συμμετέχουν στο πρόγραμμα καθώς και στην επίσημη ιστοσελίδα της ΕΑΤ https://hdb.gr/. Καταληκτική ημερομηνία υπαγωγής στο πρόγραμμα, ορίζεται η 31/12/2025, με δυνατότητα παράτασης, εφόσον υπάρχουν διαθέσιμοι πόροι. Καταληκτική ημερομηνία σύναψης Σύμβασης Δανεισμού Τελικού Αποδέκτη ορίζεται η 30/06/2026.

Καθυστέρηση καταβολής δόση

Σε περίπτωση καθυστέρησης καταβολής της οφειλόμενης δόσης του δανείου, εν όλω ή εν μέρει, το πιστωτικό ίδρυμα ενεργεί σύμφωνα με τις εσωτερικές διαδικασίες και την πιστωτική πολιτική του. Μετά τη συμπλήρωση ενενήντα (90) ημερών υπερημερίας ως προς την καταβολή ληξιπρόθεσμης δόσης, το πιστωτικό ίδρυμα καταγγέλλει τη Σύμβαση Δανεισμού Τελικού Αποδέκτη και προβαίνει στην είσπραξη του συνόλου του, κατά τον χρόνο της καταγγελίας, ανεξόφλητου κεφαλαίου του δανείου ΤΑΑ πλέον των επί του κεφαλαίου δεδουλευμένων τόκων, το οποίο καθίσταται ληξιπρόθεσμο και απαιτητό, σύμφωνα με τη Σύμβαση Δανεισμού Τελικού Αποδέκτη και τις εσωτερικές διαδικασίες του. Ενέργειες όχλησης γίνονται σε όλα τα στάδια της διαδικασίας. Ο Τελικός Αποδέκτης δύναται να ρυθμίζει τις ληξιπρόθεσμες οφειλές του ανάλογα με την πιστωτική πολιτική και στη βάση των εσωτερικών διαδικασιών του πιστωτικού ιδρύματος, υπό την προϋπόθεση ότι η ρύθμιση δεν μειώνει το ποσό της σύμβασης δανείου κατά τρόπο που το τελικώς επιστρεφόμενο κεφάλαιο είναι μικρότερο του συνολικού ποσού που έχει εκταμιευθεί, ούτε αυξάνει το επιτόκιο, ούτε προβαίνει σε κεφαλαιοποίηση συμβατικών τόκων ή τόκων υπερημερίας. Σε περιπτώσεις υπερημερίας εφαρμόζεται το επιτόκιο υπερημερίας που έχει ορίσει το Πιστωτικό Ίδρυμα. Πέραν των ανωτέρω, μετά τη συμπλήρωση ενενήντα (90) ημερών συνεχούς υπερημερίας του δανειολήπτη, η επιδότηση επιτοκίου διακόπτεται και ο συμβατικός τόκος όπως και ο τόκος υπερημερίας (επί του συνολικού ποσού του δανείου ΤΑΑ) επιβαρύνει τον Τελικό Αποδέκτη. Ως ημερομηνία διακοπής της επιδότησης τόκων ορίζεται η συμπλήρωση των ενενήντα (90) ημερών συνεχούς υπερημερίας. Η επιδότηση επιτοκίου δεν επανεκκινεί ακόμη και εάν ο Τελικός Αποδέκτης αποπληρώσει το σύνολο των ληξιπρόθεσμων οφειλών του ή ενταχθεί σε ρύθμιση δανείου μετά από σχετική αίτησή του στο πιστωτικό ίδρυμα.

Δικαιολογητικά και έλεγχος

Η μοναδικότητα του ακινήτου, ως κριτήριο επιλεξιμότητας για το Πρόγραμμα, ελέγχεται κατά το στάδιο υποβολής της αίτησης. Ως στοιχείο ελέγχου μοναδικότητας του επιλέξιμου ακινήτου, λαμβάνεται ο μοναδικός αριθμός παροχής ηλεκτρικού ρεύματος, όπως αυτός καταγράφεται στον λογαριασμό πληρωμής ηλεκτρικού ρεύματος (ΔΕΗ ή άλλου παρόχου). Η αίτηση συνοδεύεται από τον τίτλο αγοράς ή αποδοχής κληρονομιάς και το πιστοποιητικό μεταγραφής στο Υποθηκοφυλακείο ή Κτηματολόγιο. Για τη διαπίστωση της νομιμότητας του ακινήτου, ο αιτών θα πρέπει να προσκομίσει Οικοδομική Άδεια ή/και άλλο αντίστοιχο/πρόσθετο νομιμοποιητικό έγγραφο, όπως υπαγωγή της δηλούμενης κατασκευής ή χρήσης σε νόμο τακτοποίησης αυθαίρετων κατασκευών ή έγγραφο εξαίρεσης κατεδάφισης στην περίπτωση που δεν έχει οικοδομική άδεια και ούτε έχει δηλωθεί σε νόμο τακτοποίησης αυθαίρετων κατασκευών, αλλά δηλώνεται κανονικά στη φορολογική δήλωση. Στις περιπτώσεις υπαγωγής του ακινήτου σε νόμο τακτοποίησης αυθαίρετων κατασκευών, θα πρέπει να έχει προσκομιστεί έως την τελική εκταμίευση του δανείου, η βεβαίωση περαίωσης της υπαγωγής του ακινήτου στις ισχύουσες κατά την έκδοση της βεβαίωσης διατάξεις περί ρύθμισης αυθαιρέτου, όπως εκδίδεται από το σχετικό πληροφοριακό σύστημα του το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, συνοδευόμενη από το αντίστοιχο φύλλο καταγραφής, από το οποίο θα προκύπτει η εξόφληση του συνόλου του ενιαίου ειδικού προστίμου του ακινήτου. Για τη διαπίστωση της μη εκμίσθωσης του ακινήτου στο οποίο θα πραγματοποιηθούν οι παρεμβάσεις, προσκομίζεται από τον αιτούντα και τους τυχόν λοιπούς συγκύριους, Δήλωση Φορολογίας Εισοδήματος Φυσικών Προσώπων του τελευταίου φορολογικού έτους (έντυπο Ε1) και εφόσον δηλώνεται Εισόδημα από ακίνητη περιουσία στα αντίστοιχα πεδία της δήλωσης, προσκομίζεται και η Αναλυτική κατάσταση για τα μισθώματα ακίνητης περιουσίας (έντυπο Ε2).