Παγκόσμια ημέρα Παθολογικής Ανατομικής – Η σημαντική προσφορά του Παθολογοανατομικού Εργαστηρίου του Νοσοκομείου Ρόδου

Στo πλαίσιο της παγκόσμιας ημέρας Παθολογικής Ανατομικής νιώθω την υποχρέωση να απευθυνθώ στο κοινό της Ρόδου με σκοπό την ενημέρωση του για τον σημαντικό ρόλο του Παθολογοανατόμου στην ιατρική φροντίδα όλων μας.

Η Παθολογική Ανατομική ανήκει στις Εργαστηριακές ειδικότητες, στην πραγματικότητα όμως είναι Kλινικο-Eργαστηριακή. Οι περισσότεροι ασθενείς δεν γνωρίζουν και δεν συναντούν τον Παθολογοανατόμο, ο οποίος όμως συνεργάζεται στενά με γιατρούς άλλων ειδικοτήτων, παρέχοντάς τους όχι μόνο τη διάγνωση, αλλά και όλες εκείνες τις πληροφορίες για την επιλογή της κατάλληλης θεραπείας. Η ιστολογική εξέταση είναι, το ιατρικό έγγραφο που καθορίζει όχι μόνο το παρόν, αλλά και το μέλλον του ασθενούς, με την αρμοδιότητά του, στον προσδιορισμό των προγνωστικών και προβλεπτικών βιοδεικτών, που στη συνέχεια προβλέπουν την εξατομικευμένη θεραπεία.

Με την ευκαιρία αυτή, και στο πλαίσιο της πληροφόρησης των πολιτών του νησιού μας, μέσω μιας στατιστικής μελέτης του εργαστηρίου μας, που αφορά τον καρκίνο του παχέος εντέρου, μου δίνεται η ευκαιρία να ενημερώσω το κοινό αναλυτικότερα, με σκοπό την γνώση, αλλά και για την πρόληψη του αντικειμένου της στατιστικής μελέτης, και που αφορά όλες τις ηλικίες:

Ως καρκίνωμα παχέος εντέρου ορίζεται οποιαδήποτε πρωτοπαθής επιθηλιακή κακοήθεια προερχόμενη από τις περιοχές του κόλονος και του ορθού. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (WHO) καταγράφονται πάνω από ένα εκατομμύριο καινούργιες περιπτώσεις ασθενών κάθε χρόνο, με σταθερά αυξητική τάση, κάτι που κάνει την μορφή καρκίνου δεύτερο ή τον τρίτο (ανάλογα με την χώρα) πιο συχνό καρκίνο και μια από τις πιο συχνές αιτίες θανάτου σε άνδρες και γυναίκες.

Στο Παθολογοανατομικό Εργαστήριο του Νοσοκομείου μας κατά την τελευταία τριετία έχουν διαγνωσθεί πάνω από 200 περιστατικά καρκίνου παχέος εντέρου εν μέσω βιοψιών ή χειρουργικών παρασκευασμάτων (τμημάτων παχέος εντέρου) , με αναλογία 57% σε άνδρες σε σχέση με 43% των γυναικών και με συχνότερη την ηλικία άνω των 60 ετών. Ωστόσο σε μικρότερο ποσοστό, διαγνώστηκε και σε νεότερες ηλικίες. Το μεγαλύτερο ποσοστό των περιστατικών που διαγνώστηκαν στο εργαστήριο, αφορούσαν καρκίνο σε προχωρημένο στάδιο.

Σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία του Παθολογοανατομικού Εργαστηρίου του Γενικού Νοσοκομείου Ρόδου:

  • Το έτος 2018 εξετάστηκαν 629 περιστατικά βιοψιών παχέος εντέρου ή χειρουργικών παρασκευασμάτων, εκ των οποίων τα 65 βρέθηκαν θετικά στον καρκίνο του παχέος εντέρου, σε ποσοστό 10,33%.
  • Το έτος 2019 εξετάστηκαν 553 περιστατικά βιοψιών παχέος εντέρου ή χειρουργικών παρασκευασμάτων, εκ των οποίων τα 70 βρέθηκαν θετικά στον καρκίνο του παχέος εντέρου, σε ποσοστό 12,65%.
  • Το έτος 2020 εξετάστηκαν 858 περιστατικά βιοψιών παχέος εντέρου ή χειρουργικών παρασκευασμάτων, εκ των οποίων τα 75 βρέθηκαν θετικά στον καρκίνο του παχέος εντέρου, σε ποσοστό 8,74%.

Συχνά, ο καρκίνος σε πρώιμο στάδιο, μπορεί να αφαιρεθεί πλήρως με τη χειρουργική επέμβαση, και στους περισσότερους ασθενείς δεν θα επανεμφανιστεί ποτέ. Οι άνθρωποι που έχουν καρκίνο του παχέος εντέρου σε πρώιμο στάδιο, συνήθως δεν χρειάζονται καμία περαιτέρω αγωγή μετά τη χειρουργική επέμβαση. Σε προχωρημένο στάδιο, ο καρκίνος αυτός παρουσιάζει μεγαλύτερη θνησιμότητα. Σημαντικός ρόλος στην έγκαιρη ανίχνευση και θεραπεία του καρκίνου, παίζει ο προληπτικός έλεγχος.

Ο προληπτικός έλεγχος του καρκίνου του παχέος εντέρου πραγματοποιείται μέσω κολονοσκοπήσεως, η οποία είναι μη-επεμβατική, ασφαλής και ανώδυνη.

Σε ανθρώπους χωρίς οικογενειακό ιστορικό η έναρξη ελέγχου θα πρέπει να γίνεται στην ηλικία των 50 ετών και για τα δύο φύλα. Σύμφωνα με τις πρόσφατες οδηγίες της Αμερικανικής Εταιρείας Καρκίνου (Μάιος 2018), προτείνεται η έναρξη προληπτικής κολονοσκόπησης από τα 45 αντί από τα 50 έτη, έως την ηλικία των 75 ετών. Ο έλεγχος των ηλικιών μεταξύ 76-85 θα πρέπει να εξατομικεύεται κατά περίπτωση ανάλογα με την ανάγκη του καθενός, ενώ προληπτικός έλεγχος μετά τα 85 δεν συνιστάται. Αν η αρχική εξέταση είναι αρνητική συστήνεται η επανάληψή της ανά 10 έτη, καθώς έχει φανεί πως σε αυτό το διάστημα υπάρχει πολύ μικρός κίνδυνος ανάπτυξης σημαντικών αδενωμάτων, δηλαδή πολυπόδων με δυνατότητα εξέλιξης σε καρκίνο.

Η αντιμετώπιση ενός καρκίνου δεν γίνεται ποτέ από ένα μόνο ιατρό, καθώς χρειάζεται η εμπλοκή περισσοτέρων από της μιας ιατρικής ειδικότητας.  Σε αυτή τη διεπιστημονική ομάδα εκτός από τον Χειρουργό ή τον Γαστρεντερολόγο, σημαντικό ρόλο παίζει ο Παθολογοανατόμος που θα διαγνώσει και σταδιοποιήσει τον καρκίνο μέσω της ιστολογικής εξέτασης του βιοπτικού υλικού ή του χειρουργικού παρασκευάσματος, η οποία περιγράφει αναλυτικά τον καρκινικό τύπο, το μέγεθος, την θέση, τον βαθμό κακοήθειας, ή την έκταση του όγκου, και στη συνέχεια ο Ογκολόγος-Παθολόγος, με βάση την ιστολογική εξέταση, θα σχεδιάσει τόσο τη θεραπεία, όσο και την πολυετή παρακολούθηση μετά την ολοκλήρωση της αγωγής.

Οι σύγχρονες οδηγίες της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας, εστιάζουν στον προληπτικό έλεγχο. Η διασφάλιση της υγείας εξαρτάται από την έγκαιρη διάγνωση και αντιμετώπιση πολλαπλών προβλημάτων που πηγάζουν κυρίως από τον σύγχρονο τρόπο ζωής. Ο προληπτικός έλεγχος είναι σήμερα αναγκαίος τόσο σε άτομα με βεβαρημένο κληρονομικό ή ατομικό ιστορικό, καθώς και στο γενικό πληθυσμό για την έγκαιρη διακρίβωση πιθανών παθολογικών καταστάσεων.

Τα αίτια του καρκίνου του παχέος εντέρου δεν είναι ακόμα πλήρως γνωστά. Ωστόσο, τα συμπεράσματα διεθνών μελετών, έχουν δείξει ότι συγκεκριμένοι παράγοντες ευθύνονται στην αύξηση της πιθανότητας ενός ατόμου να εμφανίσει καρκίνο, σημειώνοντας δε ότι 9 στους 10 πάσχοντες είναι άνω των 50 ετών.

Βάσιμες υποψίες εμφάνισης της νόσου είναι:

  • H διατροφή:  Η υψηλή κατανάλωση κόκκινου κρέατος, οι καρκινογόνες ουσίες που παράγονται κατά το μαγείρεμα ζωικών πρωτεϊνών σε υψηλή θερμοκρασία, το ζωικό λίπος και η μεγάλη κατανάλωση αλκοόλ θα μπορούσαν να ενοχοποιηθούν για τον διπλασιασμό του κινδύνου του καρκίνου. Η μη σωστή διατροφή οδηγεί στην ανισορροπία του εντερικού μικροβιώματος και αποδυναμώνει την ανοσία των εντερικών κυττάρων.
  • Παχυσαρκία: Η έλλειψη φυσικής δραστηριότητας, διπλασιάζει τον κίνδυνο καρκίνου του παχέος εντέρου.
  • Πολύποδες: Είναι καλοήθεις εξεργασίες στον αυλό του παχέος εντέρου. Κάποιοι τύποι πολυπόδων ενέχουν κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου ενώ, κάποιες μορφές αυτών εμφανίζονται σε κληρονομούμενα σύνδρομα και εξελίσσονται σε καρκίνο μέχρι και σε ποσοστό 100% .Η πλήρης αφαίρεσή τους, κατά τη διάρκεια της κολονοσκόπησης είναι πολλές φορές αρκετή για την ανακοπή της εξέλιξής τους σε κακοήθεια, εφόσον η ιστολογική εξέταση στο Παθολογοανατομικό Εργαστήριο αποδεικνύει τον βαθμό δυσπλασίας.
  • Οικογενειακό ιστορικό: Όταν οι συγγενείς πρώτου βαθμού έχουν διαγνωστεί με καρκίνο παχέος εντέρου, ιδιαίτερα σε ηλικία μικρότερη των 60 ετών, τόσο μεγαλύτερος είναι ο κίνδυνος.

Πρόσφατα θεσπίστηκε το ‘’Πρόγραμμα Πρόληψης Των Κινδύνων Για Την Υγεία’’ «Σπύρος Δοξιάδης», το οποίο μέσω του προσυμπτωματικού Ελέγχου (ΕΠΠΕ) όπου απευθύνεται στον γενικό πληθυσμό, παρέχει δωρεάν προληπτικές εξετάσεις για την πρώιμη ανίχνευση μορφών καρκίνου (όπως του μαστού, του τραχήλου της μήτρας και του παχέος εντέρου κλπ), καθώς και άλλες εξετάσεις, οι οποίες δεν αφορούν άμεσα τον καρκίνο. Σύμφωνα με τις διατάξεις του νομοσχεδίου, όλοι οι γιατροί της χώρας -τόσο οι οικογενειακοί όσο και εκείνοι της πρώτης επαφής- θα είναι υποχρεωμένοι να δημιουργήσουν και να συμπληρώσουν τον ατομικό ηλεκτρονικό φάκελο του κάθε πολίτη. Όσοι ήδη διαθέτουν φάκελο, (περίπου 1,5 εκατ. πολίτες) αυτός θα ενισχυθεί με επιπλέον στοιχεία, που θα περιλαμβάνουν τις συνήθειες και τρόπο ζωής, ώστε να μπορούν να εκτιμηθούν οι κίνδυνοι για κάθε έναν πολίτη ξεχωριστά. Το πρόγραμμα στο μέλλον και αφού ολοκληρωθεί η χαρτογράφηση όλων των πολιτών της χώρας μας, θα παρέχει προσωποποιημένη ενημέρωση για τις εξετάσεις που πρέπει να κάνουν μέσω SMS, email, ή μέσω του οικογενειακού ιατρού.

Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Παθολογικής Ανατομικής η Ε.Ε.Π.Α. δημιούργησε το 2020 βίντεο με την ανιδιοτελή συμμετοχή καλλιτεχνών και δημοσιογράφων, που σας προσκαλώ να δείτε στον παρακάτω σύνδεσμο.

Σκοπός της παρούσας δημοσίευσης είναι η ενημέρωση , η επαγρύπνηση και υγειονομική προστασία των πολιτών της Ρόδου.

Αλεξάνδρα Βακαρτσιούκ

Ιατρός Παθολογοανατόμος

Γ.Ν.Ρόδου

Pin It on Pinterest