Η πρώτη αναφορά στο όνομα του νησιού γίνεται στην Ιλιάδα του Ομήρου. Έτσι το όνομα φαίνεται να προέρχεται από το ομώνυμο λουλούδι «Ρόδο», το οποίο ήταν το αγαπημένο λουλούδι το Θεού Ήλιου. Ακόμα πολλά αρχαία νομίσματα της Ρόδου, στη μια όψη φέρουν τον Θεό Ήλιο, ενώ στην άλλη ένα Ρόδο.
Η Ρόδος κατά περιόδους είχε και άλλα σχετικά ονόματα, τα οποία προέρχονταν από διάφορες ιδιότητες και χαρακτηριστικά του νησιού. Μερικά από αυτά μαζί με τον λόγο προέλευσης τους είναι:
Οφιούσα – Ολόεσσα : Υπήρχαν πολλά φίδια στο νησί
Πελαγία : Το νησί αναδύθηκε μέσα από το πέλαγος
Αστερία : Είχε έναστρο ουρανό
Αιθραία: Καμιά μέρα του έτους δεν λείπει ο Ήλιος
Τρινακρία : Έχει τρία κύρια ακρωτήρια
Ποιήεσσα : Έχει πλούσια βλάστηση
Αταβυρία : Το ψηλότερο βουνό της ονομάζεται Αττάβυρος
Μακαρία : Λόγω της πλούσιας φύσης ήταν και ευτυχισμένη
Τελχινία : Οι πρώτοι κάτοικοι του νησιού ήταν οι Τελχίνες
Ηλιάς : Λόγω της μεγάλης ηλιοφάνειας κατά τη διάρκεια του έτους.
Κορυμβία: Από το φυτό κισσός που αφθονούσε στο νησί.
Σταδία: Από το σχήμα του νησιού που είναι σαν αρχαίο στάδιο
Γραπτές αναφορές των ονομάτων συναντάμε στους αρχαίου συγγραφείς:
Πλίνιος:Οφιούσα, Αστερία, Αιθραία, Τριανακρία, Κορυμβία, Ποιήεσσα, Μακαρία , Ολοέσσα
Στράβων: Σταδία, Τελχινία
Μαρκελλίνο: Πελαγία
Λουκιανός: Ηλιάς
