Αξιότιμε κύριε Πρωθυπουργέ,
Η επίσκεψη σας στα Δωδεκάνησα, σε μια ξεχωριστή χρονική συγκυρία για την χώρα μας, σε μέρες και ώρες κρίσιμες, που χαρακτηρίζονται από ανησυχία και αστάθεια σε Ευρωπαϊκό και Διεθνές επίπεδο, έχει βαρύνουσα σημασία.
Σε μια συγκυρία που είναι σε εξέλιξη η μεγάλη, επώδυνη, αλλά πάνω απ’ όλα εθνική προσπάθεια, για την αναγέννηση και ανασυγκρότηση του κράτους, η παρουσία σας στα νησιά μας, έχει ξεχωριστή σημασία και συμβολισμό. Έτσι την αντιλαμβανόμαστε οι νησιώτες έξω και πέρα από ιδεολογικές διαφορές. Σε μια περίοδο που η οικονομική κρίση γονάτισε το σύνολο των κατοίκων της χώρας, τα νησιά μας κλήθηκαν να αντιμετωπίσουν και να διαχειριστούν με ίδια μέσα και ίδιες δυνάμεις το μεγαλύτερο κοινωνικό και ανθρωπιστικό πρόβλημα που απασχολεί την Ευρώπη, την τελευταία διετία. TO ΠΡΟΣΦΥΓΙΚΟ. Η ανθρώπινη τραγωδία που εξελίχθηκε στις ελληνικές θάλασσες, ήταν ένα υπερβολικά βαρύ φορτίο, που οι δήμοι μας και οι τοπικές κοινωνίες σηκώσαμε μόνοι μας.
Τα νησιά του Αιγαίου, φάροι και κοιτίδες της ιστορίας και του ευρωπαϊκού και παγκόσμιου πολιτισμού είναι συνυφασμένα με τις αντοχές και τις αρετές του λαού μας. Την ανθρωπιά, το φιλότιμο και την αλληλεγγύη, θεμελιώδεις συνισταμένες, που διαχρονικά καλλιεργήθηκαν και κληροδοτήθηκαν από τους προγόνους μας γενεές γενεών μέχρι σήμερα.
Όμως η παρουσία σας σήμερα εδώ, μια μόλις μέρα πριν από πολύ δύσκολες συναντήσεις στις Βρυξέλλες και στο Βερολίνο, έχει άλλη σημειολογία και θέλουμε να σας οπλίσουμε με δύναμη και αισιοδοξία, αν μας δώσετε την δυνατότητα, όχι απλώς να συμβάλουμε στον σχεδιασμό πολιτικών για την αναβάθμιση των υποδομών μας και την δημιουργία προοπτικής ανάπτυξης, αλλά να κληθούμε άμεσα να υλοποιήσουμε έργα και δράσεις, που θα αμβλύνουν τις ανισότητες, θα εξαλείψουν τα μειονεκτήματα της νησιωτικότητας και θα αναδείξουν τα μοναδικά πλεονεκτήματα των νησιών μας.
Όπως πολύ καλά γνωρίζετε:
Στην Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου τα 48 κατοικημένα νησιά, τα 31 ακατοίκητα νησιά και οι 178 βραχονησίδες, είναι διάσπαρτα σε συνολική θαλάσσια έκταση 58,411 τετραγωνικών χιλιομέτρων, έκταση η οποία αντιστοιχεί στο 44.27% της συνολικής έκτασης της χώρας.
Η μεγάλη απόσταση από τα ευρωπαϊκά κέντρα ανάπτυξης, η μη γειτνίαση με άλλα ευρωπαϊκά κράτη, τα θαλάσσια σύνορα της και η γεωγραφική διάσπαση του χώρου, καθιστούν το Νότιο Αιγαίο μια εξαιρετικά απομονωμένη και ιδιαίτερη Ευρωπαϊκή Περιφέρεια.
Παρόλα αυτά ο διττός ρόλος των νησιών, ως εξωτερικό σύνορο της χώρας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης και η πολυδιάσπαση του χώρου (πολυνησία) της προσδίδει μια μοναδικότητα ως προς τις άλλες Περιφέρειες της χώρας και της ΕΕ, ενώ ταυτόχρονα δημιουργεί αυξημένες ανάγκες για ένδω και δια συνδέσεις σε διάφορα επίπεδα .
Παρά την ελάχιστη ωφέλεια από τα διευρωπαϊκά δίκτυα, η κομβική θέση της Περιφέρειας των νησιών μας στους βασικούς άξονες των θαλάσσιων μεταφορών προς τη Μαύρη θάλασσα, τον Ινδικό και τον Ατλαντικό Ωκεανό και των αερομεταφορών καθώς και η δυνατότητα ενίσχυσης του ρόλου τους στο Μεσογειακό Τόξο και στον άξονα ανάπτυξης Κύπρος-νησιά Ανατολικού Αιγαίου-Θράκη και γενικά η σπουδαία γεωπολιτική τους θέση, επιβάλλει την ξεχωριστή αντιμετώπιση τους.
Τι σημαίνει ΝΗΣΙΩΤΙΚΟΤΗΤΑ. Είτε σαν πλεονέκτημα, είτε σαν μειονέκτημα.
Τι σημαίνει να ζεις μόνιμα σε έναν παράδεισο από πλευράς φυσικού κάλλους και κλιματικών συνθηκών αλλά να στερείσαι βασικών υπηρεσιών, όπως π.χ. στοιχειώδη ιατρική περίθαλψη, συγκοινωνίες.
Να μένεις αποκλεισμένος στο νησί σου λόγω καιρικών συνθηκών και να μην μπορείς να φύγεις με κανένα μεταφορικό μέσο γιατί απλά οι καιρικές συνθήκες δεν το επιτρέπουν.
Να θέλεις να διεκπεραιώσεις μια υπόθεση σου και για το σκοπό αυτό να πρέπει να αλλάξεις δυο-τρεις συγκοινωνίες για να φθάσεις στο διοικητικό κέντρο της περιφέρειας.
Δεν συζητάμε για το χαμένο χρόνο αλλά σίγουρα δεν μπορούμε να παραβλέψουμε το κόστος με το οποίο επιβαρύνεται ο πολίτης και αυτό είναι δυσβάσταχτο.
Να θέλεις να εξάγεις τα προϊόντα που παράγεις, αλλά το κόστος μεταφοράς να τα θέτει “εκτός αγοράς”, γιατί απλούστατα είναι ακριβότερα από τα αντίστοιχα προϊόντα που προωθούνται από ηπειρωτικές περιοχές, παρόλο που ποιοτικά είναι καλύτερα.
Αξιότιμε κύριε Πρωθυπουργέ, είναι αναρίθμητα τα παραδείγματα που μπορώ να καταθέσω για να μιλήσω με όρους νησιωτικότητας.
Η νησιωτικότητα έχει τους δικούς της κώδικες, τη δική της σημειολογία και σίγουρα τα δικά της μοναδικά προβλήματα. Προβλήματα που διαφοροποιούνται από νησί σε νησί.
Μια νησιωτική περιφέρεια μπορεί να διαφοροποιηθεί σε σχέση με μια άλλη περιφέρεια, κυρίως από το βαθμό της γεωγραφικής της απομόνωσης. Κι αυτό μπορεί να γίνει αμέσως αντιληπτό, εάν συγκρίνουμε τη νησιωτική περιφέρεια Ν. Αιγαίου με μια ηπειρωτική Περιφέρεια. Υπάρχει θέμα σύγκρισης; Σαφώς και όχι.
Το Νότιο Αιγαίο είναι μια νησιωτική περιφέρεια αλλά και ένα αρχιπέλαγος διάσπαρτων και απομακρυσμένων μεταξύ τους νησιών με διαφορετικές ταχύτητες ανάπτυξης.
Για να σχεδιάσουμε το μέλλον των νησιών μας είναι απαραίτητη προϋπόθεση να κατανοήσουμε το «παρόν» των νησιών μας.
Το «παρόν» που συνδέεται κυρίως με την ανάγκη συνεχούς αναπτυξιακής παρέμβασης στο νησιωτικό χώρο απαιτεί τη δημιουργία Υποδομών Δημοσίου Συμφέροντος σε όσο το δυνατό περισσότερα νησιά εάν όχι σε όλα, που σημαίνει πως η αναπτυξιακή πολιτική νησιωτικών περιφερειών, όπως είναι το Νότιο Αιγαίο δεν μπορεί να ολοκληρωθεί γρήγορα, πολύ περισσότερο στην παρούσα προγραμματική περίοδο 2014-2020, όπου στερείται σημαντικών πόρων λόγω ένταξης μας στο Στόχο 2. Παρά τις όποιες προσπάθειες αναπτυξιακής πολιτικής στο πλαίσιο της περιφερειακής πολιτικής της ΕΕ, υπάρχει μεγάλη διαφορά σε σύγκριση με την ηπειρωτική χώρα. Π.χ. στην ηπειρωτική χώρα η κατασκευή ενός οδικού άξονα αντιμετωπίζει το πρόβλημα της απομόνωσης μιας ορεινής και απομακρυσμένης περιοχής που είναι αποκομμένη από τα αστικά κέντρα και κύρια δίκτυα μεταφορών.
Αυτό όμως δεν μπορεί να συμβεί στο νησιωτικό χώρο.
Επομένως, ακόμα και η εξομοίωση των νησιωτικών περιοχών της ΕΕ με τις ορεινές δυσπρόσιτες ηπειρωτικές περιοχές, σε καμία περίπτωση δεν μπορεί ένα απομακρυσμένο νησί να διασυνδεθεί σε μόνιμη βάση με το διοικητικό του αστικό κέντρο. Η γεωγραφική ασυνέχεια είναι διαρκές φαινόμενο. Αυτό δεν αλλάζει. Οι όποιες υποδομές εξυπηρετούν αποκλειστικά και μόνο το κάθε νησί.
Γι αυτό προτείνουμε: Την υιοθέτηση από την κυβέρνηση της αρχής του μεταφορικού ισοδύναμου και την ενίσχυση της πύκνωσης των θαλάσσιων μεταφορών στη λογική των συνδυασμένων μεταφορών.
Η πολιτική που είχε στο επίκεντρο το πλοίο θα πρέπει να αντικατασταθεί με μια πολιτική που θα οδηγήσει στην ανάπτυξη ενός ολοκληρωμένου συστήματος μεταφορών με το συντονισμό διαφορετικών μέσων (πλοίων, υδροπλάνων). Άρα συνδυασμένες μεταφορές.
Συγκοινωνία ως μοχλός ανάπτυξης.
Στον τομέα της συγκοινωνίας, πέραν του μεταφορικού ισοδύναμου, την κατασκευή συγκοινωνιακών υποδομών, όπως τα υδατοδρόμια και οι μεγάλοι οδικοί άξονες στα μεγαλύτερα νησιά, συμβάλλουν αποφασιστικά στην ανάπτυξη τους.
Είναι αδιανόητο, στη Ρόδο που εισφέρει, όπως γνωρίζετε, τα μέγιστα στην εθνική μας οικονομία, να στερείται μόλις 11,8 χλμ. οδικού δικτύου από το αεροδρόμιο στην πόλη και 4 χλμ. περιμετρικής οδού, που θα συνδέσουν το διεθνές αεροδρόμιο με την πόλη και το λιμάνι- πύλη εισόδου και Ε.Ε. όταν στην Ηπειρωτική Ελλάδα έχουν κατασκευαστεί εκατοντάδες χιλιομέτρων Εθνικής οδού , μέσα από διευρωπαϊκά δίκτυα.
Στον τομέα της υγείας οι πρόσφατες δηλώσεις σας για διορισμούς γιατρών και νοσηλευτών με αντίστοιχα κίνητρα, πιστεύουμε να δώσει λύση και να αξιοποιηθούν επιτέλους οι 120 δομές παροχής υγείας (ΕΣΥ, ΙΚΑ, κλπ), που υπολειτουργούν στα νησιά.
Στον τομέα της Οικονομίας και της ανάπτυξης η δήλωση σας για την αναστολή της αύξησης των συντελεστών ΦΠΑ στα νησιά που αντιμετωπίζουν εντονότερα τις συνέπειες της προσφυγικής εισροής, αποτελεί ουσιαστικό βήμα (πυρήνα ελπίδας για την ολική επαναφορά των μειωμένων συντελεστών ΦΠΑ στη Ρόδο και σε όσα νησιά καταργήθηκε), ώστε να είστε συνεπής και με την δήλωση που κάνατε στις 14 Φεβρουαρίου 2014, προεκλογικά στη Ρόδο.
Άλλωστε, τα στοιχεία του Υπ. Οικονομίας απέδειξαν ότι η αύξηση των συντελεστών δεν είχε τα αναμενόμενα έσοδα, σε αντίθεση με τις ανυπολόγιστες συνέπειες, που επέφερε στις επιχειρήσεις των νησιών, που έχουν να ανταγωνιστούν γίγαντες στις γύρω χώρες με 8% ΦΠΑ.
Ανάλογες παροχές πιστεύουμε να υπάρξουν στον τομέα της παιδείας, ώστε όπως δήλωσε ο παριστάμενος Υπουργός Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής, μετά την ορκωμοσία «Να εμπεδώσουν οι νησιώτες ότι υπάρχει ισοπολιτεία σ’ αυτή τη χώρα».
Kύριε Πρωθυπουργέ,
Η προ ημερών ανακοίνωση του αναπληρωτή Υπουργού Οικονομικών και Ανάπτυξης για την θεσμοθέτηση δυο ειδικών αναπτυξιακών προγραμμάτων ξεκινώντας από τα νησιά του Αιγαίου, πιστεύουμε να καλύψει το χρηματοδοτικό κενό για την εκτέλεση μεγάλων έργων υποδομών, μιας και το ΠΕΠ Νοτίου Αιγαίου, στερείται ανάλογους πόρους, λόγω της ένταξης μας στο Στόχο 2.
Ενδεικτικά, θα σας αναφέρω ότι η ολοκλήρωση της ‘Α φάσης του Φράγματος Γαδουρά, του μεγαλύτερου αναπτυξιακού έργου στο Αιγαίο, που θα υδροδοτεί το νησί της Ρόδου αλλά και τα γύρω νησιά, δεν θα είναι λειτουργικό αν δεν χρηματοδοτηθεί και ξεκινήσει άμεσα η Β’ Φάση της κατασκευής των δικτύων.
Ομοίως η διαχείριση των απορριμμάτων και η εξ΄ αυτής προστασία του τόσο ευαίσθητου νησιωτικού περιβάλλοντος, δεν θα επιτευχθεί αν δεν ενταχθούν σε χρηματοδοτικά προγράμματα, η Μονάδα Επεξεργασίας Απορριμμάτων της Ρόδου, με ότι αυτό συνεπάγεται για τον τουρισμό αλλά και την υγεία των κατοίκων του μεγαλύτερου νησιού του Αιγαίου και πρώτου τουριστικού προορισμού της χώρας.
Κύριε Πρωθυπουργέ, δεν υπάρχουν περιφερειακής εμβέλειας έργα στο νησιωτικό χώρο. Μπορούν να υπάρξουν περιφερειακές νησιωτικές πολιτικές που στοχεύουν στη δημιουργία «αυτόνομων» νησιών που να διαθέτουν βασικές Υποδομές και Υπηρεσίες Δημοσίου Συμφέροντος στους τομείς της Μεταφοράς, των Επικοινωνιών, της Ενέργειας, της Παιδείας, και της Υγείας για να εξυπηρετείται και ο κάτοικος του πιο απομακρυσμένου νησιού.
Παράλληλα η αξιοποίηση στο έπακρο των Νέων Τεχνολογιών θα λειτουργήσει συμπληρωματικά εκεί σε τομείς όπως είναι η Δημόσια Διοίκηση, η Υγεία, η Παιδεία, ο Πολιτισμός και η Επιχειρηματικότητα.
Τα «αυτόνομα νησιά» θα υποστηριχθούν από την Ηλεκτρονική Περιφέρεια.
Μόνο έτσι θα μπορέσουμε να ανταποκριθούμε στο τρίπτυχο της Στρατηγικής για την Ευρώπη 2020 που αφορά στη «βιώσιμη ανάπτυξη», στην «έξυπνη ανάπτυξη» και στην «ανάπτυξη χωρίς αποκλεισμούς».
Κύριε Πρωθυπουργέ,
όπως γνωρίζετε η Τοπική Αυτοδιοίκηση ενισχύει τον δημοκρατικό χαρακτήρα του πολιτεύματος, επειδή με την λειτουργία της πολλαπλασιάζονται οι πηγές από τις οποίες αντλεί ο κρατικός σχηματισμός ως σύνολο τη νομιμοποίηση του, ενσωματώνοντας έτσι και την τοπική διάσταση του κοινωνικοπολιτικού γίγνεσθαι σε δημοκρατικό κράτος. Πολυκεντρική, πολυφωνική και πολυεπίπεδη Δημοκρατία μέσω πολυβάθμιας αυτοδιοίκησης.
Στην εξαγγελθείσα διοικητική μεταρρύθμιση πέρα του επιτελικού κράτους και της πολυεπίπεδης διακυβέρνησης, ένα σπουδαίο κεφάλαιο για την ανάπτυξη των νησιών αποτελεί η οικονομική αυτοτέλεια και η δημοσιονομική αποκέντρωση των ΟΤΑ, η οποία περιλαμβάνει την θωράκιση της τοπικής αυτοδιοίκησης με δυναμικούς ίδιους πόρους, συνδεδεμένους με τις δημόσιες τοπικές παρεμβατικές πολιτικές και με το σύστημα κρατικών επιχορηγήσεων για την άσκηση των βασικών αρμοδιοτήτων τους, συνδεδεμένο με τις τοπικές ιδιαιτερότητες. Ενδεικτικά θα επισημάνω για μια ακόμη φορά την αναγκαιότητα να θεσπιστεί νομοθετικά η δυνατότητα στους δήμους να επιβάλουν τέλος διανυκτέρευσης για τους επισκέπτες, στους αφικνούμενους με κρουαζιερόπλοια, την επιβολή περιβαλλοντικού ή πολιτιστικού τέλους, καθώς και την απόδοση στους δήμους μεγάλου μέρους από τα έσοδα που εισπράττει το κράτος από τους αρχαιολογικούς χώρους, τα μουσεία, όπως με διαβεβαίωσε προ μηνός ο κ. Κουρουπλής σε συνάντηση στο ΥΠΕΣ και γενικά να αυξηθούν οι πόροι από την είσπραξη εσόδων τοπικά από ΦΠΑ, ΕΝΦΙΑ και τέλη κυκλοφορίας.
ΑΝΑΠΤΥΞΗ μέσα από επενδύσεις και προσέλκυση κεφαλαίων.
Στην πιο δύσκολη οικονομική συγκυρία για την χώρα, είναι αδιανόητο, να αποτρέπονται επενδυτές να αξιοποιήσουν ακίνητα και πλουτοπαραγωγικές επενδύσεις, με τεράστια οφέλη για την χώρα και τους δήμους:
Όπως είναι το Γκολφ Αφάντου, η Μαρίνα και το Λιμάνι της Ρόδου που είναι δεσμευμένα από το 2010 από το ΤΑΙΠΕΔ. Όπως είναι αδιανόητο ακίνητα που φέρονται γραμμένα στο κτηματολόγιο, στο όνομα του ελληνικού δημοσίου, να μην παραχωρούνται στους δήμους, όταν έχουμε συντάξει μελέτες για αξιοποίηση του και υπάρχουν σχετικά χρηματοδοτικά προγράμματα.
Είναι αδιανόητο η Μεσαιωνική Πόλη της Ρόδου, μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς, με τεράστια οικονομική δραστηριότητα, που συνεισφέρει στον κρατικό προϋπολογισμό τόσα εκατομμύρια, να καταρρέει, χωρίς συντήρηση, χωρίς σωστικές παρεμβάσεις, επειδή οι εκάστοτε αρμόδιοι των Υπουργείων δεν μπορούν να αντιληφθούν την σπουδαιότητα υπογραφής παράτασης προγραμματικής-χρηματοδοτική σύμβασης, που εμπνεύστηκε η αείμνηστη η Μελίνα το 1985.
Τέλος, είναι τραγικό τα μεσαιωνικά κάστρα, μοναδικής ιστορικής σπουδαιότητας και μνημεία Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς τοπικής (δευτερεύουσας για το Υπουργείο Πολιτισμού) σημασίας να μην εκχωρούνται στους δήμους να αξιοποιήσει την επισκεψιμότητα τους και να φροντίσει μέσω αυτών την συντήρηση του.
Κύριε Πρωθυπουργέ, εμπιστευτείτε μας.
Ευχαριστούμε εσάς και τα κυβερνητικά στελέχη που σας συνοδεύουν για την επίσκεψη σας. Στηρίζουμε την προσπάθεια σας και είμαστε βέβαιοι ότι θα σταθείτε αρωγός στο στόχο των νησιών να απολαμβάνουν οι νησιώτες ίσων ευκαιριών και ίδιων υπηρεσιών όπως οι συμπατριώτες μας στη στεριανή Ελλάδα.
Το Αιγαίο είναι ο πνεύμονας της πατρίδας μας και της Ευρώπης, που η γεωπολιτική του θέση στην Ευρωπαϊκή και Παγκόσμια σκακιέρα, προσδίδει στην πατρίδα μας και σε εσάς προσωπικά ως Πρωθυπουργού της χώρας, το σπουδαιότερο διαπραγματευτικό όπλο για την ΕΛΛΑΔΑ.
Σας ευχαριστώ.
Ο Πρόεδρος της Περιφερειακής ΄Ενωσης Δήμων Nοτίου Αιγαίου
ΦΩΤΗΣ ΧΑΤΖΗΔΙΑΚΟΣ
ΔΗΜΑΡΧΟΣ ΡΟΔΟΥ
