Μετά την ουσιαστική αποτυχία του προγράμματος «Σπίτι μου 2», η κυβέρνηση προχωρά στη δημιουργία ενός νέου στεγαστικού προγράμματος, με στόχο να καλύψει τα κενά και τις αδυναμίες που καταγράφηκαν στον προηγούμενο κύκλο. Το «Σπίτι μου 2», παρά τις υψηλές προσδοκίες κατά την έναρξή του, δεν κατόρθωσε να βελτιώσει ουσιαστικά την πρόσβαση στη πρώτη κατοικία για τα νέα νοικοκυριά, καθώς συνάντησε σημαντικά εμπόδια στην εφαρμογή του.
Το πρόγραμμα σχεδιάστηκε για να διευκολύνει την απόκτηση πρώτης κατοικίας μέσω χαμηλότοκων δανείων. Ωστόσο, η περιορισμένη διαθεσιμότητα κατοικιών στην αγορά και οι υψηλές τιμές περιόρισαν την αποτελεσματικότητά του. Οι αυστηροί όροι σχετικά με την παλαιότητα των ακινήτων συνέβαλαν επίσης στη δυσκολία εύρεσης κατάλληλων σπιτιών, με αποτέλεσμα πολλοί δικαιούχοι να αποκλείονται από τη διαδικασία. Αυτές οι συνθήκες οδήγησαν σε περιορισμένες εγκρίσεις και, σε ορισμένες περιπτώσεις, σε αύξηση των τιμών, αντί για την αναμενόμενη σταθεροποίηση της αγοράς στέγης.
Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, η απορρόφηση του προγράμματος ανήλθε σε 59,53%, με 9.540 εγκεκριμένα δάνεια συνολικής αξίας 1,14 δισ. ευρώ και μέση χρηματοδότηση 120.190 ευρώ. Η Αττική συγκέντρωσε τις περισσότερες εγκρίσεις (3.664), ενώ ακολούθησαν η Κεντρική Μακεδονία (2.265), η Ανατολική Μακεδονία και Θράκη (707), η Θεσσαλία (678) και η Δυτική Ελλάδα (535). Τα δεδομένα δείχνουν ότι, παρά τις προθέσεις, το πρόγραμμα κάλυψε περιορισμένο αριθμό δικαιούχων σε σχέση με τις ανάγκες της αγοράς και δεν κατάφερε να δημιουργήσει σημαντική αναπτυξιακή ώθηση στον τομέα της στεγαστικής πολιτικής.
Το νέο στεγαστικό πρόγραμμα
Το νέο στεγαστικό πρόγραμμα, που αναμένεται να ανακοινωθεί στη ΔΕΘ από τον Πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη, εισάγει αλλαγές με στόχο τη διόρθωση των αδυναμιών του «Σπίτι μου 2». Το πρόγραμμα προγραμματίζεται να τεθεί σε εφαρμογή το δεύτερο εξάμηνο του 2026, με συνολικό προϋπολογισμό έως 1 δισ. ευρώ.
Στόχος του νέου σχεδίου είναι να διευκολύνει τους νέους και τα νέα ζευγάρια στην απόκτηση πρώτης κατοικίας, αυξάνοντας την κάλυψη των δικαιούχων και παρέχοντας μεγαλύτερη ευελιξία στα κριτήρια συμμετοχής. Η κυβέρνηση προγραμματίζει να εφαρμόσει βελτιωμένα εισοδηματικά και ηλικιακά όρια, ώστε να ενταχθεί μεγαλύτερος αριθμός δικαιούχων, ενώ η χαλάρωση των όρων παλαιότητας των ακινήτων θα δώσει τη δυνατότητα ένταξης και παλαιότερων σπιτιών, τα οποία θα ανακαινιστούν μέσω άλλων επιδοτούμενων προγραμμάτων.
Κύρια χαρακτηριστικά του νέου σχεδίου
Το νέο στεγαστικό πρόγραμμα περιλαμβάνει:
- Επιδοτούμενα δάνεια για περίπου 10.000 νοικοκυριά, με συμμετοχή των τραπεζών στο 50% του ποσού.
- Διευρυμένα εισοδηματικά και ηλικιακά όρια, ώστε να καλυφθεί μεγαλύτερος αριθμός δικαιούχων.
- Προτεραιότητα σε νέες οικογένειες και νοικοκυριά με χαμηλά ή μεσαία εισοδήματα, με έμφαση στην πρώτη κατοικία.
- Προνομιακά επιτόκια, επιδοτούμενα ή άτοκα, για ευάλωτες κοινωνικές ομάδες.
- Συνδυασμό με αντικίνητρα για ακίνητα που παραμένουν κλειστά από τράπεζες ή εταιρείες διαχείρισης, ώστε να αυξηθεί η προσφορά κατοικιών στην αγορά.
Η προσέγγιση αυτή στοχεύει να ενισχύσει τη συμμετοχή και να περιορίσει τις αδυναμίες που παρατηρήθηκαν στον προηγούμενο κύκλο, προσφέροντας μεγαλύτερη ευελιξία και κάλυψη περισσότερων δικαιούχων σε όλη τη χώρα.
Προκλήσεις και προοπτικές
Παρά τις βελτιώσεις, το νέο πρόγραμμα καλείται να αντιμετωπίσει σημαντικές προκλήσεις. Η περιορισμένη διαθεσιμότητα κατοικιών και η πίεση στις τιμές παραμένουν σημαντικά εμπόδια. Η επιτυχία του σχεδίου θα εξαρτηθεί από τη συνεργασία των τραπεζών και τη δυνατότητα του κράτους να συντονίσει συμπληρωματικά προγράμματα ανακαίνισης και επιδότησης.
Η εφαρμογή του νέου στεγαστικού προγράμματος θα δώσει τη δυνατότητα αξιολόγησης της αποτελεσματικότητάς του σε σύγκριση με τον προηγούμενο κύκλο. Η επιτυχία του θα κριθεί από την πραγματική αύξηση της πρόσβασης σε προσιτή στέγη για τα νέα νοικοκυριά και την ικανότητα του κράτους να παρέχει σταθερά εργαλεία στήριξης, χωρίς να περιορίζεται σε επικοινωνιακές εξαγγελίες.
Συνολικά, το νέο πρόγραμμα επιδιώκει να διορθώσει τα βασικά προβλήματα του «Σπίτι μου 2», προσφέροντας μεγαλύτερη ευελιξία και διευρυμένη κάλυψη δικαιούχων. Η πραγματική επίδρασή του στην αγορά στέγης και στη στήριξη των νέων οικογενειών θα γίνει εμφανής μόλις ξεκινήσει η εφαρμογή του, ενώ οι προκλήσεις παραμένουν σημαντικές.
