67 χρόνια πριν, μόλις 5 χρόνια μετά τη λήξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, την 9η Μαΐου 1950, ο Γάλλος Υπουργός Εξωτερικών Robert Schuman, πρότεινε κάτι που λίγα χρόνια πριν έμοιαζε αδιανόητο: τη θεμελίωση της Ευρωπαϊκής Κοινότητας Άνθρακα και Χάλυβα, και με εξαιρετική διορατικότητα περιέγραψε το μέλλον της Ευρώπης και του κόσμου: «Η παγκόσμια ειρήνη δεν μπορεί να διαφυλαχθεί αν δεν αναληφθούν δημιουργικές προσπάθειες ανάλογες των κινδύνων που την απειλούν. Η συμβολή που μπορεί να έχει μια οργανωμένη και ζωντανή Ευρώπη στον πολιτισμό είναι απαραίτητη για τη διατήρηση ειρηνικών σχέσεων. [..] Επειδή δεν επιτεύχθηκε η Ευρώπη, είχαμε πόλεμο. Η Ευρώπη δεν θα δημιουργηθεί δια μιας, ούτε σε ένα συνολικό σχέδιο: θα οικοδομηθεί μέσα από συγκεκριμένα επιτεύγματα που κατ΄αρχάς θα δημιουργήσουν μια πραγματική αλληλεγγύη. Η συνένωση των ευρωπαϊκών εθνών απαιτεί να εξαλειφθεί η μακραίωνη διαμάχη μεταξύ Γαλλίας και Γερμανίας.»
Σε λίγες μόνο γραμμές ο Schuman, ένας από τους πατέρες της Ευρώπης, περιέγραφε την αναγκαιότητα για μια Ενωμένη Ευρώπη, περιέγραφε ότι αυτό το όραμα θα επέλθει σταδιακά, ότι κάθε στάδιο θα απαιτεί πραγματική ωριμότητα από κάθε μέρος – δηλ. την επίτευξη αλληλεγγύης – και φυσικά αναγνώριζε τον καθοριστικό ρόλο του Γαλλογερμανικού άξονα στην επίτευξη αυτού του οράματος.
7 χρόνια μετά την Διακήρυξη Schuman, η Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα γινόταν πραγματικότητα στη Ρώμη. 60 χρόνια μετά, η Ευρωπαϊκή Ένωση αποτελεί το μεγαλύτερο υπερεθνικό πολιτικό εγχείρημα, αλλά οι αρχές τέθηκαν τότε, μέσα από την κοινή αγορά, την ελεύθερη διακίνηση αγαθών και ανθρώπων, με έναν κοινό τελικό στόχο: την Ειρήνη στην Ευρώπη και την Ευημερία των Λαών της.
Το όραμα αυτό σήμερα, υποφέρει περισσότερο από ποτέ. Μία Ευρώπη 28 κρατών μαστίζεται από την έξαρση του εθνικισμού και του λαϊκισμού, τις εξωτερικές πιέσεις, την σχετική ανικανότητα να προσαρμοστεί στο νέο διεθνές περιβάλλον και την ζημιογόνα άρνηση να ξεκολλήσει από τα άψυχα νούμερα των τεχνικών προγραμμάτων και να ξαναφέρει στο κέντρο της δράσης της πολιτικές που απευθύνονται και αφορούν την ευημερία των πολιτών της.
Παρόλη την κατήφεια της κρίσης, η ελπίδα έχει αρχίσει να διαφαίνεται. Από τη Ρουμανία, την Ουγγαρία και την Πολωνία όπου οι πολίτες με δυναμικές κινητοποιήσεις, στο όνομα του Ευρωπαϊκού Κεκτημένου, απαιτούν και κερδίζουν πίσω ελευθερίες και δικαιώματα που τους στερούν αυθαίρετα οι κυβερνήσεις τους, μέχρι την Ολλανδία και τη Γαλλία, όπου ο εθνικισμός, ο λαϊκισμός, η μισαλλοδοξία, το καιροσκοπικό εμπόριο μίσους κατατροπώθηκαν εκλογικά.
Η Ευρώπη έχει ακόμη την ευκαιρία να επιστρέψει στην τροχιά προς το όραμα των ιδρυτών της. Πρέπει και οφείλει να το κάνει, διότι η Ευρώπη είναι το σημείο αναφοράς για ολόκληρο τον κόσμο σε θέματα όπως τα Δικαιώματα του Ανθρώπου και η Προστασία του Περιβάλλοντος: ένας τόπος ελευθερίας μα και σεβασμού.
Είναι υποχρέωση του κάθε πολίτη να σταματήσει να σκέφτεται τον εαυτό του σαν Έλληνα, Γάλλο ή Γερμανό, σαν Νότιο ή Βόρειο, σαν προνομιούχο ή αδικημένο, και να κατανοήσει ότι όταν σκεφτεί τον εαυτό του σαν Ευρωπαίο, γίνεται κοινωνός μίας τεράστιας κληρονομιάς και συμμέτοχος του μεγαλύτερου εγχειρήματος Ειρήνης που γνώρισε η ιστορία. Άλλωστε… είμαστε, απλά, όλοι Ευρωπαίοι!
