Ένα φλιτζάνι μαύρο τσάι κάθε πρωί είναι ο καλύτερος τρόπος να ξεκινήσουμε δυναμικά τη μέρα μας. Η πλούσια σε αντιοξειδωτικά και άλλα θρεπτικά συστατικά σύνθεση του, είναι ότι πρέπει να για τονώσουμε την υγεία και την ευεξία του οργανισμού μας και να αποκτήσουμε την απαραίτητη ώθηση προκειμένου να αντεπεξέλθουμε στις καθημερινές απαιτήσεις.
Το τσάι και ειδικότερα το μαύρο, είναι το πιο δημοφιλές ρόφημα παγκοσμίως, μετά το νερό. Προέρχεται από τα νεαρά φύλλα του φυτού Camellia Sinesis και χιλιάδες χρόνια τώρα, καταναλώνεται συστηματικά από όλους τους πολιτισμούς ανά την υφήλιο. Υπάρχουν πολλοί λόγοι για να ξεκινήσουμε να πίνουμε μαύρο τσάι, αφού εκτός από την ιδιαίτερη γεύση, μπορεί να παρέχει πολλαπλά οφέλη στην υγεία.
Ήδη από τον 3ο αιώνα μ.Χ. έχουμε τις πρώτες επίσημες αναφορές σχετικά με την μέθοδο φύτευσης, επεξεργασίας και κατανάλωσης τσαγιού, ενώ στα μέσα του 19 αιώνα το μαύρο τσάι ξεκινά να εξαπλώνεται από την Κίνα και την Ιαπωνία, στην Ταϊβάν, την Ινδονησία, τη Βιρμανία (σημερινή Μιανμάρ) και τη Μεγάλη Βρετανία.
Σήμερα, το μαύρο τσάι καταναλώνεται καθημερινά στις χώρες της Δυτικής και της Νότιας Ασίας, όπως η Σρι Λάνκα και η Ινδία, η Ευρώπη και η Αμερική, ενώ αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι στο πρωινό γεύμα των Άγγλων. Αναρωτιέμαι… μήπως ήρθε η ώρα να το εντάξουμε και εμείς στις καθημερινές διατροφικές μας επιλογές αντικαθιστώντας τον καφέ;
Ας το ανακαλύψουμε…
Διατροφική αξία
Ένα φλιτζάνι μαύρου τσαγιού περιέχει:
- Θερμίδες: 2
- Υδατάνθρακες: 0,7
- Μαγγάνιο: 0,5 (26%)*
- Φυλλικό οξύ: 11,9 μg (3%)*
Επίσης, κατέχει υψηλή θέση στην κλίμακα ORAC. Δεδομένου ότι, ο οργανισμός χρειάζεται 4000 με 7000 μονάδες αντιοξειδωτικών, το μαύρο τσάι με 1,128 μονάδες συνιστά εξαιρετική πηγή αντιοξειδωτικών.
*Ποσοστό Ημερήσιας Συνιστώμενης Πρόσληψης
Οφέλη
Το μαύρο τσάι περιέχει στη σύνθεση του μεγάλο αριθμό θρεπτικών συστατικών και ισχυρών θεραπευτικών ιδιοτήτων που το καθιστούν έναν εξαιρετικό τρόπο πρόληψης και θεραπείας διαφόρων προβλημάτων υγείας.
Η υψηλή περιεκτικότητα σε φλαβονοειδή συμβάλλει στη σωστή λειτουργία των αιμοφόρων αγγείων προστατεύοντας τον οργανισμό από τον κίνδυνο εμφάνισης εγκεφαλικού επεισοδίου, αρτηριοσκλήρυνσης και άλλων καρδιαγγειακών διαταραχών.
Η παρουσία πολυφαινολών – ουσίες με ισχυρές αντικαρκινικές δράσεις- βοηθά στην εξουδετέρωση των ελεύθερων ριζών, οι οποίες ευθύνονται για διάφορες μορφές καρκίνου συμπεριλαμβανομένου του καρκίνου του πνεύμονα, του μαστού, του προστάτη κ.α
Άλλες σπουδαίες ενώσεις περιλαμβάνουν τανίνες, αμινοξέα, κατεχίνες οι οποίες διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο στη μείωση του άγχους, στην εξισορρόπηση των επιπέδων χοληστερόλης, στην ενίσχυση της υγείας του στόματος και στην ενδυνάμωση των οστών.
Άλλα εντυπωσιακά οφέλη που προσφέρει η συχνή κατανάλωση μαύρου τσαγιού περιλαμβάνει την ενίσχυση του ανοσοποιητικού, την αποτελεσματική ανακούφιση των πεπτικών διαταραχών συμπεριλαμβανομένης της διάρροιας και της δυσκοιλιότητας, τη μείωση της υψηλής αρτηριακής πίεσης και την άμεση καταπολέμηση των δυσάρεστων συμπτωμάτων του άσθματος.
Φαρμακευτικές χρήσεις
Όπως έχει αποδειχθεί, το μαύρο τσάι περιέχει δράσεις, οι οποίες φαίνεται να είναι ιδιαίτερα ευεργετικές για την υγεία μας.
Πιο συγκεκριμένα:
- Πονοκέφαλο – Πνευματική διαύγεια – Εγρήγορση: Η κατανάλωση 250 mg καφεΐνης ημερησίως μπορεί να βοηθήσει στην άμεση ανακούφιση του πονοκεφάλου, να τονώσει τα επίπεδα ενέργειας και ευεξίας, καθώς επίσης και να ενισχύσει τη πνευματική διαύγεια.
- Καρδιακή προσβολή- Πέτρες στα νεφρά: Ένα φλιτζάνι μαύρο τσάι καθημερινά, βοηθά στη μείωση κινδύνου καρδιακής προσβολής και αποτρέπει το σχηματισμό πέτρας στα νεφρά.
- Αθηροσκλήρωση: Καταναλώνοντας 1 έως 4 φλιτζάνια μαύρο τσάι την ημέρα μειώνουμε τον κίνδυνο εμφάνισης αθηροσκλήρωσης.
- Νόσος του Parkinson: Σύμφωνα με μελέτες, όσοι κατανάλωναν 3-5 φλιτζάνια μαύρο τσάι την ημέρα, είχαν λιγότερες πιθανότητες να εκδηλώσουν Parkinson και νόσο του Alzheimer.
Ποικιλίες μαύρου τσαγιού
Το μαύρο τσάι καλλιεργείται και μεταποιείται σχεδόν σε κάθε γωνιά της γης. Ωστόσο, οι τρεις μεγαλύτεροι παραγωγοί είναι η Ινδία, η Σρι Λάνκα και η Αφρική. Στην πραγματικότητα, το ήμισυ της παγκόσμιας παραγωγής τσαγιού προέρχεται από την Ινδία. Μερικές από τις πιο δημοφιλείς ποικιλίες μαύρου τσαγιού προέρχονται από αυτές τις χώρες.
- Άσσαμ (Assam)
Στην περιοχή Άσσαμ της Ινδίας υπάρχουν οι μεγαλύτερες φυτείες μαύρου τσαγιού παγκοσμίως. Το εύφορο έδαφος (εξαιτίας των συχνών βροχοπτώσεων), την καθιστά ιδανική για την καλλιέργεια του. Η ποικιλία Assam, έχει πλούσιο άρωμα και γλυκιά γεύση. Καταναλώνεται κυρίως ως πρωινό.
- Darjeeling
Καλλιεργείται σε μια μικρή ορεινή περιοχή της Ινδίας.Έχει έντονο άρωμα και η γεύση του μοιάζει με μοσχάτο κρασί. Πίνεται ως πρωινό ή απογευματινό ρόφημα.
- Κεϋλάνης
Ένα μεγάλο μέρος της οικονομίας της Σρι Λάνκα εξαρτάται από την παραγωγή και εμπορία μαύρου τσαγιού και θεωρείται η πιο καταναλώσιμη ποικιλία τσαγιού σε ολόκληρο τον κόσμο. Δεδομένου ότι εμποδίζει την απορρόφηση σιδήρου από τα λαχανικά και τα φρούτα, συνιστάται να καταναλώνεται ενδιάμεσα των γευμάτων.
- Κένυας
Μπορεί η Αφρική να ξεκίνησε την καλλιέργεια μαύρου τσαγιού στις αρχές της δεκαετίας του 1900, ωστόσο, έχει μπει δυναμικά στην βιομηχανία του μαύρου τσαγιού, αφού εξαγάγει τα εμπορικά τσάγια, τα οποία προορίζονται για τα ράφια των σούπερ μάρκετ.
Γεύση και άρωμα
Γενικά, το μαύρο τσάι έχει έντονη και πλούσια γεύση, η οποία εύκολα μπορεί να συγκριθεί με αυτή του καφέ. Ωστόσο, η γεύση κάθε ποικιλίας διαφέρει καθώς παράγοντες όπως η τοποθεσία και ο τρόπος καλλιέργειας και συγκομιδής καθορίζουν τη τελική γεύση του προϊόντος.
Οι γεύσεις κυμαίνονται από αλμυρές έως γλυκές, ενώ ορισμένα μείγματα περιέχουν νότες από βύνη, εσπεριδοειδή, καραμέλα και μέλι. Το χρώμα τους κυμαίνεται από πορτοκαλί έως σκούρο καφέ.
Μαύρο τσάι και καφεΐνη
Ανάμεσα στον καφέ, το μαύρο τσάι και το πράσινο, ο καφές έχει την μεγαλύτερη περιεκτικότητα σε καφεΐνη ανά φλιτζάνι, ακολουθεί το μαύρο τσάι, ενώ στο τέλος της λίστα βρίσκεται το πράσινο.
Αναλυτικότερα:
- Ψημένος καφές: 95 έως 200 mg /230 γραμμάρια
- Μαύρο τσάι: 14 έως 61 mg /230 γραμμάρια
- Πράσινο τσάι: 24 έως 40 mg /230 γραμμάρια
Εν τούτοις, δεν πρέπει να ξεχνάμε πως τα ποσοστά καφεΐνης που υπάρχουν σε ένα προϊόν, προκύπτουν από μια σειρά παραγόντων συμπεριλαμβανομένου του τρόπου επεξεργασίας και παρασκευής.
Άσπρο, πράσινο ή μαύρο τσάι;
Αρχικά να αναφέρουμε ότι όλα τα είδη τσαγιού προέρχονται από το ίδιο φυτό. Το διαφορετικό χρώμα, η διαφορετική γεύση και τα διαφορετικά οφέλη στην υγεία προκύπτουν από τον τρόπο επεξεργασία του φυτού, δηλαδή τον βαθμό οξείδωσης τους.
Έτσι, τα φύλλα του φυτού που προορίζονται για λευκό τσάι υφίστανται λιγότερη οξείδωση από τα φύλλα που πρόκειται να χρησιμοποιηθούν για την παρασκευή μαύρου τσαγιού.
Επίσης, η βαθμολογία ORAC του μαύρου τσαγιού είναι 1.128 ενώ του πράσινου τσαγιού είναι ελαφρώς υψηλότερη και φτάνει στις 1.253 μονάδες. Όπως αντιλαμβανόμαστε, η αντιοξειδωτική δράση του πράσινου τσαγιού είναι μεγαλύτερη, χωρίς ωστόσο να υπάρχει τεράστια διαφορά.
Τέλος, τόσο το μαύρο, όσο το πράσινο και το λευκό, έχουν την ίδια περιεκτικότητα σε πολυφαινόλες και κατεχίνες. Πρόκειται για σπουδαίες χημικές ενώσεις που διακρίνονται για τις ισχυρές αντιοξειδωτικές, αντι-ιικές, αντιφλεγμονώδεις, αποτοξινωτικές και ανοσοδιεγερτικές επιδράσεις τους.
Δεδομένων των παραπάνω, το σίγουρο είναι πως οποιονδήποτε τύπο τσαγιού και αν επιλέξουμε, θα επωφεληθούμε εξίσου.
Παρενέργειες
Όπως αναφέραμε, το μαύρο τσάι είναι ένα ρόφημα φορτωμένο με ισχυρές θεραπευτικές ιδιότητες. Συνεπώς, η κατανάλωση του μόνο οφέλη θα μπορούσε να μας προσφέρει. Αρκεί μόνο να καταναλώνεται στη συνιστώμενη δοσολογία (4-5 φλιτζάνια/ημέρα).
Σε αντίθετη περίπτωση, η υπέρμετρη κατανάλωση μαύρου τσαγιού, δεδομένης της υψηλής περιεκτικότητας σε καφεΐνη, μπορεί να έχει αρνητικές επιπτώσεις στον οργανισμό. Μερικά δυσάρεστα συμπτώματα είναι η συχνοουρία, ο εμετός, ο ακανόνιστος καρδιακός παλμός και η καούρα. Άλλες παρενέργειες που είναι πιθανόν να εμφανιστούν είναι διαταραχές στον ύπνο συμπεριλαμβανομένης της αϋπνίας, της ανησυχίας, της νευρικότητας, του άγχους και της γρήγορης αναπνοής.
Σε πιο ακραίες περιπτώσεις ενδέχεται να να προκαλέσει πονοκέφαλο, ζάλη, πόνο στα αυτιά. Επίσης, μπορεί να αυξήσει την πίεση στο εσωτερικό του οφθαλμού αυξάνοντας τον κίνδυνο γλαυκώματος.
Επιπροσθέτως, το μαύρο τσάι μπορεί να μειώσει την βιοδιαθεσιμότητα του σιδήρου στο σώμα. Σε περίπτωση που τα επίπεδα σιδήρου είναι χαμηλά, καλό είναι το μαύρο τσάι να καταναλώνεται ανάμεσα από τα γεύματα. Εναλλακτικά, μπορούμε να προσθέσουμε μερικές σταγόνες λεμόνι.
Εγκυμοσύνη – Γαλουχία. Η ποσότητα καφεΐνης που πρέπει να καταναλώνεται κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης δεν πρέπει να ξεπερνά τα 200mg. Δηλαδή, περίπου 3 φλιτζάνια μαύρο τσάι. Η κατανάλωση μεγαλύτερης ποσότητας καφεΐνης έχει συνδεθεί με διαταραχές στην ανάπτυξη του εμβρύου, ενώ δεν αποκλείεται και η αποβολή.
Αλλεργίες. Είναι πιθανό, πολλοί από εμάς να έχουμε αλλεργία στο μαύρο τσάι, χωρίς ωστόσο να το γνωρίζουμε. Αν παρατηρήσουμε κάποια ένδειξη αλλεργίας, διακόπτουμε αμέσως την κατανάλωση και συμβουλευόμαστε τον γιατρό μας.
Αλληλεπιδράσεις. Υπάρχουν αναφορές που υποστηρίζουν ότι το μαύρο τσάι μπορεί να αλληλεπιδράσει με το ασβέστιο, το μαγνήσιο,τη μελατονίνη, το φυλλικό οξύ, το κόκκινο τριφύλλι και την εχινάκεια.
Συνεπώς, όσοι λαμβάνουν φαρμακευτική αγωγή η συμπληρώματα διατροφής που περιέχουν τις παραπάνω ουσίες, θα πρέπει προτού το καταναλώσουν να συμβουλευτούν το γιατρό τους.
