Η σαύρα monitor στη Κρεμαστή μπορεί να κάνει στη ξηρά, την ίδια ζημιά που προκαλεί ο λαγοκέφαλος στη θάλασσα;
Γράφει ο Σάββας Πεταλάς Περιβαλλοντολόγος Παν Αιγαίου
Η εμφάνιση ερπετού μεγάλου μεγέθους δίπλα στον Κρεμαστινό ποταμό είχε όλα τα στοιχεία για να γίνει πρώτη είδηση. Λίγο από υπερβολή, αγωνία, φαντασία σε συνδυασμό με τον έμφυτο φόβο και αποστροφή στα ερπετά. Μία προκατάληψη βαθιά ριζωμένη, από την ιστορία του Αδάμ και της Εύας, όπου το ερπετό αποτελεί την ενσάρκωση του κακού.
Στη συνέχεια και αφού τα ΜΜΕ και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης «φούσκωσαν» το θέμα γιατί πουλούσε, ήρθε η απομυθοποίηση και η διακωμώδηση του. Είχε προηγηθεί η παρέμβαση δημόσιων αρχών, της Ερπετολογικής Εταιρίας, της Δνσης Δασών που καθησύχασαν με επιχειρήματα τον κόσμο. Η ερπετολογική εταιρία δε με ανακοίνωση της εικάζει βάσιμα από τις περιγραφές ότι πρόκειται για σαύρα monitor. Ένα σαρκοβόρο που διακινείται, παράνομα της περισσότερες φορές, ως κατοικίδιο περιορισμένο σε γυάλινές προθήκες για ερπετά.
Άρα λήξη συναγερμού; Κανένας φόβος και καμία ανησυχία. ; Είναι όντως έτσι τα πράγματα, ή μέσα στην υπερβολή που μετατράπηκε σε χαβαλέ χάθηκε η ουσία;
Η ανεξέλεγκτη εισαγωγή ξενικών ειδών, ειδικά τροπικών, αποτελεί θανάσιμη απειλή για το περιβάλλον της Ρόδου. Είναι κάτι που γνωρίζουμε από το παρελθόν και το ζούμε στο παρόν σε τόσες περιπτώσεις επιλέγουμε να το αγνοούμε.
Η εισαγωγή φυτών χωρίς να προηγηθεί η απαραίτητη καραντίνα, έφερε ασθένειες και έντομα στη Ρόδο. Ανάγκασε τους αγρότες να ξεκινήσουν εκτεταμένη χρήση φυτοφαρμάκων π.χ. στα αμπέλια. Αν δεν είχε καταργηθεί η καραντίνα που είχαν θεσπίσει οι Ιταλοί, η Ρόδος θα μπορούσε σήμερα να είναι ένας παράδεισος βιολογικής καλλιέργειας με χαμηλό κόστος.
Τα ίδια εγκλήματα τη δεκαετία του 80. Το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης επιδότησε τον ανεξέλεγκτο εμβολιασμό των δασών με το έντομο της βαμβακάδας, γιατί βοηθά τις μέλισσες να αυξάνουν την παραγωγή σε πευκόμελο. Η παρέμβαση αυτή δεν έγινε στοχευμένα μετά από κάποια μελέτη. Έτσι σε συνδυασμό με άλλα έντομα και τις δύσκολες συνθήκες ξηρασίας το καλοκαίρι, ξεράθηκαν αρκετά δέντρα. Άρα τα δάση μας έγιναν πιο ευάλωτα σε πυρκαγιές.
Βάλαμε μυαλό; Υπήρξε κάποιο μέτρο ή πολιτική; Δυστυχώς Όχι. Αντίθετα με την εισαγωγή χωρίς καραντίνα φοινίκων, εμφανίστηκε το κόκκινο σκαθάρι που τους κατατρώει. Στο μέλλον κανείς δεν εγγυάται ότι δεν θα προκαλέσει καταστροφές σε άλλα είδη φυτών. Κανείς βέβαια δεν σκέφτηκε ότι στη Ρόδο έχουμε ντόπια χλωρίδα και είδη ενδημικά δηλαδή μοναδικά στον κόσμο όπως η Ζιδιά. Ένα απειλούμενο είδος πλατάνου της ανατολής, που βρίσκουμε στις 7 πηγές, στη κοιλάδα των πεταλουδών και στη Σάλακο. Άρα όλες οι βίλες και τα ξενοδοχεία δεν υπήρχε λόγος να έχουν γκαζόν που απαιτεί πολύ νερό και φοίνικες.
Θα αναρωτηθεί εύλογα κάποιος, τι σχέση έχει η σαύρα monitor που μάλλον εμφανίστηκε στην Κρεμαστή με όλα αυτά; Είναι απλό. Η σαυρα monitor μπορεί να κάνει στη ξηρά την ίδια ζημιά που κάνει ο Λαγοκέφαλος στη θάλασσα. Πρόκειται για ένα ξενικό σαρκοβόρο ερπετό που τρώει αυγά, πτηνά, μικρά θηλαστικά και άλλα φίδια ή σαύρες. Ένα είδος εισβολέας που μπορεί να προκαλέσει μεγάλη καταστροφή γιατί ενώ τρώει τα πάντα , δεν έχει φυσικούς θηρευτές στη Ρόδο, ειδικά όταν μεγαλώσει.
Μα καλά, πως μία σαύρα μπορεί να καταστρέψει μία ολόκληρη Ρόδο; Μπορεί να επιβιώσει το χειμώνα με τις χαμηλές θερμοκρασίες;
Δυστυχώς ΝΑΙ υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις. Μπορεί οι πιθανότητες να είναι μικρές αλλά κανείς δεν μπορεί να τις αποκλείσει. Πολλές θηλυκές σαύρες Monitor έχουν θεωρητικά τη δυνατότητα να παράξουν γόνιμα αυγά με παρθενογένεση. Δηλαδή να γεννηθούν νέες σαύρες από αυγά χωρίς να χρειάζεται γονιμοποίηση τους από αρσενικό. Αυτό έχει επιβεβαιωθεί με επιστημονικά άρθρα για σαύρες monitor σε αιχμαλωσία.
Σε ότι αφορά το χειμώνα της Ρόδου και τις χαμηλές θερμοκρασίες , υπάρχουν είδη μόνιτορ όπως αυτό της ερήμου,( λατινική ονομασία V. Griseus) που μπορούν να πέφτουν σε χειμέρια νάρκη. Όπως ακριβώς κάνουν οι ενδημικές σαύρες , δηλαδή οι ντόπιες της Ρόδου, όπως ο γνωστός μας κουρκούταβλος. Σε συνδυασμό και με την κλιματική αλλαγή που προκαλεί αύξηση θερμοκρασίας μελλοντικά είναι πολύ πιθανόν οι συνθήκες στη Ρόδο να γίνουν πιο φιλικές για ξενικά ερπετά. Άρα ναι υπό προυποθέσεις μπορεί να γίνει τεράστια ζημιά.
Το έχουμε δει και σε άλλα μέρη του κόσμου. Π.χ στην Καλιφόρνια όπου με την παράνομη απελευθέρωση πύθωνα βιρμανίας καταστράφηκε το οικοσύστημα.
Ποιες είναι όμως οι λύσεις για να προλάβουμε προτού επαναλάβουμε τα ίδια λάθη. Να σταματήσουμε να καταστρέφουμε το νησί μας, τον ευλογημένο αυτό τόπο.
1ο Σε συνεργασία με την ερπετολογική εταιρία άμεσα να γίνει προσπάθεια με ειδικές δολωματικές παγίδες και τεχνικές να αιχμαλωτιστεί η σαύρα αν όντως υπάρχει.
2ον Η νομοθεσία για την παράνομη εισαγωγή ξενικών ειδών ικανών να απειλήσουν το οικοσύστημα πρέπει να αυστηροποίηθεί και να θεωρείται και αδίκημα περιβαλλοντικό.
3ον Ο Δήμος σε συνεργασία με την Περιφέρεια και ενδεχομένως την στήριξη του Υπουργείου Αιγαίου, μπορούν να διεκδικήσουν θεσμικό πλαίσιο και πόρους για την προστασία των νησιωτικών οικοσυστημάτων από είδη εισβολείς. Στη Ρόδο πχ να φτιαχτεί ένας ειδικός χώρος προσωρινής φιλοξενίας εισαγόμενων ερπετών και ειδών που οι ιδιοκτήτες τους δεν μπορούν ή δεν επιθυμούν να τα συντηρούν. Είναι προτιμότερο να υπάρχει δυνατότητα να τα παραδίδουν αντί να τα απελευθερώνουν. Είναι προφανές ότι μετά από κάποιο εύλογο διάστημα εάν δεν έχει βρεθεί κατάλληλος χώρος φιλοξενίας, η ευθανασία είναι μονόδρομος.
4ον Εκστρατείες ενημέρωσής σε σχολεία και πολίτες για τις ολέθριες επιπτώσεις από την απελευθέρωση εισαγόμενων ειδών αλλά και την αγορά τους από παράνομα κυκλώματα διακίνησης.
Κλείνοντας να καταλήξουμε και σε θετικά συμπεράσματα για τον υποτιθέμενο κροκόδειλο Κρεμαστής:
1ον Ο τελευταίος ελεύθερος κροκόδειλος που τρομοκρατούσε τους ροδίτες και έτρωγε γίδια σκοτώθηκε τον Μεσαίωνα από τον Ιππότη ντε Γκοζόν που στη συνέχεια έγινε Μέγας Μάγιστρος.
2ον Σήμερα, μόνο οι κροκόδειλοι στα Lacoste μπλουζάκια περπατούν στους δρόμους της Ρόδου.
Διαβάστε επίσης: 10 Χρόνια Rodosreport – 10 χρόνια σταθερά στην κορυφή !
