Το 2015, τα Ηνωμένα Έθνη θέσπισαν μία δέσμη στόχων σχετικά με τη μελλοντική διεθνή ανάπτυξη, που αποκαλούνται Στόχοι για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη (Sustainable Development Goals –SDGs).
Η δέσμη αποτελείται από 17 στόχους και 169 συνδεόμενους σκοπούς με ορίζοντα υλοποίησης το 2030 καλύπτοντας θέματα όπως η φτώχεια, η ισότητα των φύλων, η υγεία, η εκπαίδευση, η χρηστή διακυβέρνηση, η μετανάστευση, η κλιματική αλλαγή και η προστασία του περιβάλλοντος. Οι στόχοι δημιουργούν δεσμεύσεις υλοποίησης για όλες τις χώρες, ανεπτυγμένες και αναπτυσσόμενες, λαμβάνοντας υπόψη τις διαφορετικές εθνικές πραγματικότητες, επίπεδα ανάπτυξης, εθνικές πολιτικές και προτεραιότητες.
Η Ατζέντα 2030 προωθεί την ενσωμάτωση και των τριών διαστάσεων της βιώσιμης ανάπτυξης – κοινωνική, περιβαλλοντική και οικονομική – σε όλες τις τομεακές πολιτικές, ενώ παράλληλα προάγει τη διασύνδεση και τη συνοχή των σχετικών με τους στόχους πολιτικών και νομοθετικών πλαισίων.
Τα τελευταία χρόνια όλο και περισσότερο γίνεται λόγος για την οικολογική κρίση και τα περιβαλλοντικά προβλήματα που αντιμετωπίζει ο πλανήτης µας. Το Περιβάλλον το μεγάλο συγκριτικό πλεονέκτημα της χώρας μας μπορεί να αξιοποιηθεί για βιώσιμη ανάπτυξη και δημιουργία θέσεων εργασίας σε νέους τομείς, με δυναμικές πράσινες, γαλάζιες και καινοτόμες πρωτοβουλίες.
Η ενίσχυση της προστασίας και ορθολογικής διαχείρισης του φυσικού κεφαλαίου ως βάση για οικονομική ανάπτυξη, κοινωνική ευημερία και μετάβαση σε μία οικονομία χαμηλού άνθρακα παρουσιάζεται στους Στόχους 6, 7, 13, 14, 15 του ΟΗΕ.
ΣΤΟΧΟΣ 6 – ΚΑΘΑΡΟ ΝΕΡΟ ΚΑΙ ΑΠΟΧΕΤΕΥΣΗ για τη διασφάλιση της πρόσβασης σε ύδρευση και αποχέτευση για όλους τους πολίτες.
ΣΤΟΧΟΣ 7 – ΦΤΗΝΗ ΚΑΙ ΚΑΘΑΡΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ για τη διασφάλιση της πρόσβασης σε οικονομικά προσιτές, αξιόπιστες, βιώσιμες και σύγχρονες μορφές ενέργειας για όλους.
ΣΤΟΧΟΣ 13 – ΔΡΑΣΗ ΓΙΑ ΤΟ ΚΛΙΜΑ για την ανάληψη επείγουσας δράσης για την καταπολέμηση της αλλαγής του κλίματος και τις επιπτώσεις της.
ΣΤΟΧΟΣ 14 – ΖΩΗ ΣΤΟ ΝΕΡΟ για τη διατήρηση και αειφόρος χρήση των ωκεανών, των θαλασσών και των θαλάσσιων πόρων.
ΣΤΟΧΟΣ 15 – ΖΩΗ ΣΤΗ ΣΤΕΡΙΑ για τη βιώσιμη διαχείριση των δασών, καταπολέμηση της απερήμωσης, την ανάσχεση και αντιστροφή της υποβάθμισης του εδάφους, ανάσχεση της απώλειας βιοποικιλότητας.
Η επίτευξη των ανωτέρω στόχων αποτελεί πρωταρχική ευθύνη των κυβερνήσεων οι οποίες οφείλουν να αναγνωρίσουν όχι μόνο στα λόγια αλλά και με πράξεις τη σημαντική συμβολή των στόχων στην προαγωγή, μεταξύ άλλων, της κοινωνικής ευημερίας, την εξάλειψη της φτώχειας και τη δίκαιη και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη.
Δυστυχώς τα έως σήμερα στοιχεία (26η θέση μεταξύ των 28 χωρών της ΕΕ) αποδεικνύουν πως η συμμόρφωση της Ελλάδας με τους 17 στόχους για τη βιώσιμη ανάπτυξη που έχει θέσει ο ΟΗΕ βρίσκεται σε πολύ χαμηλά επίπεδα. Έτσι η Νέα Κυβέρνηση οφείλει να εκπονήσει άμεσα εντός του 2019 ένα τετραετές εθνικό σχέδιο εφαρμογής των στόχων και να δημιουργήσει τα μέσα και τα εργαλεία τα οποία θα μπορέσουν να αξιοποιηθούν από την αυτοδιοίκηση πρώτου και δεύτερου βαθμού με στόχο να ενημερώσουν, να εμπνεύσουν και να υποστηρίξουν μέσα από συγκεκριμένους χρηματοδοτικούς πόρους τους πολίτες και τις τοπικές επιχειρήσεις.
Η Τοπική Αυτοδιοίκηση αντιμετωπίζει ένα μεγάλο δίλημμα. Από τη μία είναι εκφρασμένη η πολιτική βούληση να συμμετάσχει στα μέτρα και τις δράσεις για την υλοποίηση των Στόχων της Βιώσιμης Ανάπτυξης και από την άλλη αναγνωρίζεται ο περιορισμός στις τεχνικές και επιστημονικές δυνατότητες που είναι απαραίτητες για να συμβάλλουν οι ΟΤΑ αποτελεσματικά σε ένα τόσο μεγάλο έργο.
Αλλά και σε μια μεγάλη πρόκληση. Από τη μία να συνδράμει στις προσπάθειες που γίνονται σε ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο και από την άλλη να εξειδικεύσει, στο πλαίσιο των δυνατοτήτων και αρμοδιοτήτων της, τις στρατηγικές αυτές σε τοπικό επίπεδο. Η εξειδίκευση, εφαρμογή και υλοποίηση, των στόχων της Βιώσιμης Ανάπτυξης δεν είναι κάτι που θα πραγματοποιηθεί αυτόματα. Το αντίθετο. Είναι ένα πολύ δύσκολο εγχείρημα για την τοπική αυτοδιοίκηση το οποίο όμως απαιτεί εξειδικευμένους επιστήμονες και τους κατάλληλους πόρους. Όσον αφορά τους πόρους ήδη η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στην ατζέντα της για την προγραμματική περίοδο 2021-2027 προτείνει έναν φιλόδοξο συνολικό προϋπολογισμό ύψους 365 δισ. ευρώ σε έργα που αφορούν το περιβάλλον και τη δράση για το κλίμα, δηλαδή περίπου το ένα τρίτο του συνολικού προϋπολογισμού της ΕΕ, γεγονός που υπογραμμίζει τη σημασία που εξακολουθεί να έχει η συγκεκριμένη πολιτική.
Οι 17 Στόχοι Βιώσιμης Ανάπτυξης είναι εδώ για να επαναπροσδιορίσουμε τις αξίες μας, τον τρόπο σκέψης μας, αλλά και για να μας δείξουν το μονοπάτι για το καλύτερο αύριο. Επιχειρήσεις – Κυβερνήσεις – Πολίτες θα τα καταφέρουν μόνον εάν δράσουν συνεργατικά !
Δρ Χρήστος Χ. Γαμβρούδης
Διδάκτωρ Υγειονομικής και Περιβαλλοντικής Μηχανικής Πολυτεχνείου Κρήτης
