Με το δημοψήφισμα στη Μεγάλη Βρετανία να απέχει μία εβδομάδα και σχεδόν όλες τις δημοσκοπήσεις να δείχνουν πώς το Brexit επικρατεί στην προτίμηση των πολιτών από την παραμονή της χώρας στην Ευρωπαϊκή Ένωση αρκετοί στρέφονται στην επόμενη ημέρα. Τι επιπτώσεις θα έχει για την οικονομία της Ε.Ε., για την ίδια τη Μεγάλη Βρετανία, πώς και πόσο θα διαρκέσει μία τέτοια διαδικασία καθώς δεν υπάρχει προηγούμενο και ειδικά με τη λειτουργία της Ευρωζώνης το θέμα γίνεται ακόμη πιο σύνθετο.
Ποια είναι λοιπόν η διαδικασία εξόδου μίας χώρας από την Ε.Ε. και εν προκειμένω της Μεγάλης Βρετανίας; Η διαδικασία προβλέπεται στο άρθρο 50 της Συνθήκης της Ε.Ε., το οποίο επιτρέπει σε κράτος-μέλος της Ένωσης να την ενημερώσει ότι αποσύρεται από αυτήν και υποχρεώνει, παράλληλα, την Ε.Ε. να προβεί σε διαπραγμάτευση «συμφωνίας αποχώρησης».
Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο έχουν σπεύσει πολλοί να υποστηρίξουν πώς μία έξοδος της Μεγάλης Βρετανίας από την Ε.Ε. μπορεί να διαρκέσει έως και 5 χρόνια. Αν βέβαια συμβεί ακόμη και οι Βρετανοί ψηφίσουν στο δημοψήφισμα “ναι” στο Brexit. Μην ξεχνάμε τι έγινε στην Ελλάδα και πώς το “όχι” στο δημοψήφισμα έγινε “ναι” σε μία καταστροφική συμφωνία.
Συγκεκριμένα, το άρθρο 50 της Συνθήκης υπαγορεύει τη γνωστοποίηση της πρόθεσης αποχώρησης από το κράτος-μέλος στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο και την υποχρέωση της Ένωσης να προβεί σε διαπραγματεύσεις και να συνάψει με το εν λόγω κράτος συμφωνία που να καθορίζει τις λεπτομερείς ρυθμίσεις για την αποχώρησή του, λαμβάνοντας υπόψη το πλαίσιο των μελλοντικών του σχέσεων με την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Με τη σύναψη της συμφωνίας αποχώρησης, οι Ευρωπαϊκές Συνθήκες παύουν να ισχύουν όσον αφορά στο κράτος που αποχωρεί από την ημερομηνία έναρξης ισχύος της συμφωνίας αποχώρησης, ή σε περίπτωση που αυτό δεν συμπεριλαμβάνεται στη συμφωνία, δύο χρόνια μετά.
Υπάρχει πάντως η δυνατότητα παράτασης της παύσης ισχύος των Συνθηκών, σε περίπτωση ομόφωνης απόφασης για παράταση της προθεσμίας μεταξύ του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και του εν λόγω κράτους που αποχωρεί. Είναι φυσικό επακόλουθο ότι στις συζητήσεις ενώπιον του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου για τα θέματα αποχώρησης, ο αντιπρόσωπος του κράτους που αποχωρεί δεν συμμετέχει ούτε στις συζητήσεις, ούτε στις αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου.
Σε περίπτωση που το κράτος που αποχώρησε επιθυμεί να ξαναγίνει μέλος της Ένωσης, ακολουθείται η συνηθισμένη διαδικασία προσχώρησης, όπως αυτή προβλέπεται στο άρθρο 49 της Συνθήκης. Υπενθυμίζεται ότι η επίκληση του άρθρου 50 της Ε.Ε. δεν έχει γίνει ποτέ στο παρελθόν και η διαδικασία δοκιμάζεται για πρώτη φορά.
Ειδικότερα, αυτό που παραμένει αδιευκρίνιστο από το άρθρο 50 και την όλη διαδικασία είναι η έκταση και το εύρος της συμφωνίας αποχώρησης, το οποίο αφήνεται στη διακριτική ευχέρεια των μερών (Συμβουλίου και κράτους που αποχωρεί), όπως θα παρουσιαστεί στη διάρκεια των διαπραγματεύσεων της εν λόγω συμφωνίας αποχώρησης.
Θεωρείται πιθανόν ότι πέραν των εμπορικών συμφωνιών που έχει συνάψει το Ηνωμένο Βασίλειο με 53 χώρες, όλα τα υπόλοιπα που προβλέπονται από τις Συνθήκες της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα πρέπει να τύχουν επαναδιαπραγμάτευσης (π.χ. ελευθερία διακίνησης, υπηρεσίες, γεωργία κ.ο.κ.).
Σημειώνεται επίσης ότι κανένα από τα υφιστάμενα μοντέλα συνεργασίας με την Ευρωπαϊκή Ένωση (π.χ. Νορβηγία, Ελβετία) δεν φαίνεται να ικανοποιεί απόλυτα το Ηνωμένο Βασίλειο, τουλάχιστον ως προς την επιθυμία του για τη μέγιστη δυνατή πρόσβαση στην ενιαία αγορά και τον μέγιστο δυνατό έλεγχο στα θέματα της μετανάστευσης.
Με πιθανό λοιπόν το Brexit ήδη έχουν αρχίσει και γίνονται σχέδια επί χάρτου με πρώτη την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα προκειμένου να προλάβει μία νέα μεγάλη κρίση στην ευρωζώνη που θα αναζωπυρώσει και σενάρια διάλυσης της. Άλλωστε δεν χρειάζεται και πολύ γι’ αυτό. Το χρέος της Ιταλίας πηγαίνει στα ύψη, της Ελλάδας… δεν πάει άλλο και πολλές ακόμη χώρες σκέφτονται να επιστρέψουν στα εθνικά νομίσματα.
Έως τώρα οι Βρυξέλλες εκβίαζαν πώς έξοδος από την ευρωζώνη σημαίνει και έξοδο από την Ε.Ε. Η Μεγάλη Βρετανία ίσως είναι η χώρα που σπάσει αυτό το “ταμπού” και μετά θα γίνει του… Κουτρούλη ο γάμος. Ο Β. Σόιμπλε έχει διαβλέψει πώς αν βγει η Μεγάλη Βρετανία από την Ε.Ε. θα ακολουθήσουν και άλλες χώρες.
