Η κλιματική αλλαγή οδηγεί στην εξάπλωση ενός φονικού μύκητα που μολύνει εκατομμύρια ανθρώπους ετησίως, καθώς οι θερμοκρασίες συνεχίζουν να αυξάνονται, προειδοποιούν οι ειδικοί.
Ο μύκητας Aspergillus, ένας τύπος μούχλας, βρίσκεται παντού γύρω μας – στον αέρα, στο έδαφος, στα τρόφιμα και στην οργανική ύλη που αποσυντίθεται.
Αλλά αν εισέλθει στους πνεύμονες, ο μύκητας μπορεί να εξελιχθεί σε όγκο μεγέθους μπάλας του τένις, προκαλώντας σοβαρά αναπνευστικά προβλήματα – μια κατάσταση που ονομάζεται ασπεργίλλωση.
Η λοίμωξη μπορεί στη συνέχεια να εξαπλωθεί στο δέρμα, τον εγκέφαλο, την καρδιά ή τα νεφρά και να προκαλέσει θάνατο.
Οι ερευνητές λένε ότι η άνοδος της παγκόσμιας θερμοκρασίας τροφοδοτεί την ανάπτυξη και την εξάπλωση του aspergillus σε όλη την Ευρώπη, αυξάνοντας τον κίνδυνο της θανατηφόρας ασθένειας.
Οι διεισδυτικές μυκητιασικές λοιμώξεις όπως η ασπεργίλλωση εκτιμάται ότι προκαλούν ήδη τουλάχιστον 2,5 εκατομμύρια θανάτους παγκοσμίως κάθε χρόνο.
Ο εμπειρογνώμονας του Πανεπιστημίου του Μάντσεστερ καθηγητής Νόρμαν Βαν Ράιν, συν-συγγραφέας της μελέτης, δήλωσε στους Financial Times ότι ο κόσμος πλησιάζει σε ένα «σημείο καμπής» όσον αφορά την εξάπλωση των παθογόνων μυκήτων.
Πρόσθεσε: «Μιλάμε για εκατοντάδες χιλιάδες ζωές και για ηπειρωτικές αλλαγές στην κατανομή των ειδών. Σε 50 χρόνια, τα πράγματα που αναπτύσσονται -και τα πράγματα που μας μολύνουν- θα είναι εντελώς διαφορετικά».
Ευδοκιμεί στο ζεστό περιβάλλον
Αν και οι περισσότεροι άνθρωποι δεν αρρωσταίνουν από την εισπνοή των σπόρων του ασπέργιλλου, οι λοιμώξεις γίνονται ολοένα και πιο δύσκολο να αντιμετωπιστούν όταν εκδηλωθούν.
Οι άνθρωποι με εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα -λόγω παθήσεων ή ως αποτέλεσμα θεραπειών όπως η χημειοθεραπεία- διατρέχουν σημαντικά υψηλότερο κίνδυνο.
Η νέα έρευνα δείχνει ότι ο Aspergillus fumigatus, που υπάρχει ήδη στο Ηνωμένο Βασίλειο, θα μπορούσε να εξαπλωθεί σε μεγάλα τμήματα της βόρειας Ευρώπης, της Ασίας και της Αμερικής.
Μέσα στα επόμενα 75 χρόνια, θα μπορούσε να φτάσει ακόμη και μέχρι τον Βόρειο Πόλο, εκθέτοντας ενδεχομένως επιπλέον εννέα εκατομμύρια ανθρώπους σε λοιμώξεις.
Αυτό το είδος ευδοκιμεί στη ζέστη – ένα περιβάλλον που μπορεί να το βοηθήσει να προσαρμοστεί στην εσωτερική θερμοκρασία του ανθρώπινου σώματος που είναι περίπου 37°C.
Ένα άλλο είδος που παρουσιάζεται στη μελέτη, ο Aspergillus flavus, προκαλεί επίσης ανησυχία. Συνδέεται επίσης με την άνοδο της παγκόσμιας θερμοκρασίας και παράγει αφλατοξίνες – χημικές ουσίες που σχετίζονται με καρκίνο και σοβαρή ηπατική βλάβη.
Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι οι υψηλότερες θερμοκρασίες και τα επίπεδα του διοξειδίου του άνθρακα επιταχύνουν την παραγωγή αυτών των επικίνδυνων τοξινών.
Ο Ντάριους Τζέιμς, καθηγητής μολυσματικών ασθενειών στο Imperial College του Λονδίνου, δήλωσε στους FT: «Υπάρχουν σοβαρές απειλές από αυτόν τον οργανισμό τόσο για την ανθρώπινη υγεία όσο και για την ασφάλεια των τροφίμων».
Σύμφωνα με τη μελέτη, η εξάπλωση του μύκητα θα μπορούσε τελικά να εξαφανίσει τα υπάρχοντα οικοσυστήματα σε χώρες της Αφρικής και της Βραζιλίας, διαταράσσοντας οικολογικά συστήματα που είναι ζωτικής σημασίας για τη ζωή.
Πρόσφατα δεδομένα δείχνουν επίσης ότι το παθογόνο θα μπορούσε να γίνει ανθεκτικό σε θεραπείες.
Αυτό οφείλεται κυρίως στην υπερβολική χρήση αντιμυκητιασικών φαρμάκων στην ιατρική και τη γεωργία, η οποία έχει ενθαρρύνει την ανάπτυξη πιο τοξικών στελεχών του μύκητα που είναι ανθεκτικά σε υψηλές δόσεις των φαρμάκων, γνωστών ως αζόλες.
Οι μύκητες επίσης αναπαράγονται και εξελίσσονται πολύ πιο γρήγορα από τους ανθρώπους. Αυτό σημαίνει ότι, όσο περισσότερο αυτοί οι οργανισμοί έρχονται σε επαφή με αντιμυκητιασικά φάρμακα, τόσο πιο πιθανό είναι να γίνουν ανθεκτικοί, δηλαδή υπερμύκητες.
Η Viv Goosesns, υπεύθυνη έρευνας στο Wellcome, δήλωσε ότι η κλιματική αλλαγή θα επιδεινώσει αυτούς τους κινδύνους, με αποτέλεσμα περισσότερες λοιμώξεις σε υγιείς ανθρώπους.
Η ίδια δήλωσε: “Τα παθογόνα των μυκήτων αποτελούν σοβαρή απειλή για την ανθρώπινη υγεία, καθώς προκαλούν λοιμώξεις και διαταράσσουν τα συστήματα διατροφής.
Η κλιματική αλλαγή θα επιδεινώσει αυτούς τους κινδύνους. Για να αντιμετωπίσουμε αυτές τις προκλήσεις, πρέπει να καλύψουμε σημαντικά ερευνητικά κενά.
‘Χρησιμοποιώντας μοντέλα και χάρτες για την παρακολούθηση της εξάπλωσης των μυκήτων, μπορούμε να κατευθύνουμε καλύτερα τους πόρους και να προετοιμαστούμε για το μέλλον.
Παρά την επείγουσα αυτή έκκληση, η έρευνα και η θεραπεία των μυκητιασικών λοιμώξεων είναι ανησυχητικά υποχρηματοδοτούμενη. Σύμφωνα με τη μελέτη, λιγότερο από το 10 % από ένα εκτιμώμενο 1,5 έως 3,8 εκατομμύρια είδη έχουν αναγνωριστεί.
Ανησυχητικά υποχρηματοδοτούμενη η έρευνα
Η Βίβ Γκουζεσνς, υπεύθυνη έρευνας στο Wellcome, δήλωσε ότι η κλιματική αλλαγή θα αυξήσει αυτούς τους κινδύνους, με αποτέλεσμα περισσότερες λοιμώξεις σε υγιείς ανθρώπους.
Η ίδια δήλωσε: «Τα παθογόνα των μυκήτων αποτελούν σοβαρή απειλή για την ανθρώπινη υγεία, καθώς προκαλούν λοιμώξεις και διαταράσσουν τα συστήματα τροφίμων. Η κλιματική αλλαγή θα επιτείνει αυτούς τους κινδύνους. Για να αντιμετωπίσουμε αυτές τις προκλήσεις, πρέπει να καλύψουμε σημαντικά ερευνητικά κενά. Χρησιμοποιώντας μοντέλα και χάρτες για την παρακολούθηση της εξάπλωσης των μυκήτων, μπορούμε να κατευθύνουμε καλύτερα τους πόρους και να προετοιμαστούμε για το μέλλον».
Παρά την επείγουσα αυτή έκκληση, η έρευνα και η θεραπεία των μυκητιασικών λοιμώξεων είναι ανησυχητικά υποχρηματοδοτούμενη. Σύμφωνα με τη μελέτη, λιγότερο από το 10% από ένα εκτιμώμενο 1,5 έως 3,8 εκατομμύρια είδη έχουν αναγνωριστεί.
Το Wellcome Trust θα χορηγήσει πάνω από 50 εκατ. λίρες σε χρηματοδότηση για την έρευνα σχετικά με τους μύκητες κατά το επόμενο έτος.
