Με αφορμή την ανακοίνωση του Αντιδημάρχου Τεχνικών Έργων του Δήμου Ρόδου κατά του μέλους της παράταξής μας Χριστόδουλο Μαλλιαράκη.
Υπάρχουν στιγμές που η δημόσια ζωή δεν μας καλεί απλώς να απαντήσουμε, αλλά να σταθούμε, όχι απέναντι από την εξουσία, αλλά δίπλα στην αλήθεια. Μια τέτοια στιγμή είναι κι αυτή που διανύουμε. Διότι, όταν ο διάλογος εκτρέπεται σε επίπληξη, όταν η κριτική ποινικοποιείται ως υπονόμευση και όταν η ευαισθησία απέναντι στην αισθητική παραδίδεται στην έπαρση του τεχνικού σχεδιασμού, τότε δεν έχουμε να κάνουμε με απλή παρεξήγηση. Έχουμε μπροστά μας ένα σύμπτωμα βαθύτερης αποξένωσης της διοίκησης από την πνευματική της ευθύνη.
Η τέχνη δεν αντιγράφεται. Δεν μεταφέρεται μηχανικά. Η τέχνη εντάσσεται, συνομιλεί με το χώρο, με την ιστορική συγκυρία και προπαντός με την ψυχή των ανθρώπων. Μπορεί, πράγματι, τα μοτίβα των βοτσαλωτών του έργου διπλα απο τη Νέα Μαρίνα να προέρχονται από τις καταγραφές του Ανδρέα Θεοδοσίου, μα η οπτική εμπειρία που απομένει δεν είναι εκείνη της νησιωτικής ευγένειας και αρμονίας, αλλά μιας πρόχειρης, αποσπασματικής απομίμησης που καταλήγει σχεδόν αμήχανη.
Και όμως η διοίκηση δεν άκουσε. Δεν αναστοχάστηκε. Δεν ρώτησε: Γιατί τόσος κόσμος δυσανασχετεί; Γιατί οι τεχνίτες νιώθουν προσβεβλημένοι; Γιατί οι πολίτες γελούν εκεί που θα έπρεπε να σιωπούν με σεβασμό; Αντί γι’ αυτό, επέλεξε την έπαρση της τεχνικής τεκμηρίωσης και τη δαιμονοποίηση της κριτικής ως προσωπικής ιδιοτέλειας.
Μα η κριτική, όταν είναι τεκμηριωμένη, επώνυμη και φέρει την αγωνία της μνήμης δεν είναι επίθεση. Είναι πράξη αγάπης προς τον τόπο. Και ο τόπος αυτός, η Ρόδος, έχει ένα βάρος που δεν μετριέται με τετραγωνικά έργου ή σελίδες μελέτης. Μετριέται με το βλέμμα του περαστικού που σταματά και συγκινείται. Μετριέται με την ικανότητα ενός έργου να μην φωνάζει, αλλά να συνομιλεί με ταπεινότητα με την ιστορία του νησιού.
Ο πολιτισμός δεν φυλάσσεται πίσω από τις λέξεις «έγκριση» και «προδιαγραφές». Αν ήταν έτσι, κάθε εργολαβία θα ήταν πράξη πολιτισμού. Ο πολιτισμός απαιτεί σιωπηρή ακρίβεια. Εσωτερική πειθαρχία. Αίσθηση ορίου. Και όταν αυτά απουσιάζουν, κανένα συμβούλιο δεν μπορεί να αναγνωρίσει την αυθεντικότητα εκείνου που απλώς αναπαράγεται χωρίς ψυχή.
Ας είμαστε, λοιπόν, ειλικρινείς: η τέχνη που καταλήγει να προκαλεί θυμηδία, δεν είναι τέχνη. Είναι η κραυγή ενός έργου που αποκόπηκε από τη ρίζα του κι αυτό είναι κάτι που δεν μπορεί να κρυφτεί πίσω από καμία ανακοίνωση. Η Ρόδος, με όλο της το βάρος ιστορίας, δεν έχει ανάγκη από απολογητές της αποτυχίας, ούτε από θεσμικούς αυτουργούς της αποκοπής. Έχει ανάγκη από σιωπηλούς θεματοφύλακες. Από ανθρώπους που ξέρουν πως τα πιο σπουδαία έργα δεν φτιάχνονται με υλικά. Φτιάχνονται με συνείδηση.
Όποιος αγαπά τον τόπο του, δεν τον υπερασπίζεται φωνάζοντας. Τον υπερασπίζεται ακούγοντας. Και κυρίως, αμφιβάλλοντας, για να μην χάσει ποτέ την ευθύνη απέναντι σε αυτό που παραδίδει. Διότι το έργο που φτιάχνεται για να σταθεί στον χρόνο, οφείλει πρώτα να στέκεται με σεβασμό στην καρδιά του τόπου.
Και αυτή η καρδιά, σήμερα, δεν είναι θυμωμένη. Είναι βαθιά λυπημένη.
Νικόλαος Ι. Γερονικόλας
Επικεφαλής Δημοτικού Συνδυασμού – Αρχή Οργάνωσης για το νησί μας
