Το ύφος μιας μέρας που ανέτειλε σε τούτο τον τόπο πριν 90 χρόνια.Ο αιθέρας μιας παμπάλαιας στιγμής που φτερούγισε κι εχάθη σαν άγγελος Κυρίου.
Η φωνή μιας γυναίκας αλησμόνητης με τόση φρόνηση και με τόσο κόπο.
Η σκιά μιας μορφής αδούλωτης ντυμένης στα μαύρα… που δροσίζει το μέλλον.
Ένα τέλος αξέχαστο-μαρμαρωμένο καταμεσήμερο της 7ης ΑΠΡΙΛΙΟΥ του 1919.
Στις αρχές του 1919 άρχισε να ψιθυρίζεται ότι 17 Δήμαρχοι των Δωδεκανήσων, προεξάρχοντος βεβαίως του Ιταλού Δημάρχου Ρόδου υπέγραψαν έγγραφον που πλαστογραφούσε την θέληση και τους πόθους των κατοίκων παρουσιάζον αυτούς ως αρνησιπάτριδες προτιμώντες του έθνους των, μίαν ξένη κυβέρνηση. Ελέχθη μάλιστα ότι το έγγραφον τούτο παρουσιάσθηκε και στο συνέδριο των πέντε στο Παρίσι προς υποστήριξιν των επί των νήσων κυριαρχικών αξιώσεων της Ιταλίας.
Στην περίοδο όμως που έμπαινε στα σκαριά ο νέος καταστατικός χάρτης της Ευρώπης στο 1919 η Ελλάδα δεν έμεινε αδρανής. Ο ίδιος ο Ελευθέριος Βενιζέλος ανέλαβε επικεφαλής της αντιπροσωπείας στο Παρίσι. Περίμενε να φθάσουν και να κατατεθούν στην αρμόδια επιτροπή τ΄αποτελέσματα των συλλαλητηρίων. Μ΄αυτές τις χειροπιαστές αποδείξεις θα αποστόμωνε τους πλαστογράφους της θέλησης του Δωδεκανησιακού λαού. Τις απόψεις του ο Βενιζέλος τις στήριζε σ΄ένα βασικό αξίωμα:Την παρουσία πυκνών ελληνικών πληθυσμών στις διεκδικούμενες περιοχές, στην εθνολογική δηλαδή βάση. Και τα Δωδεκάνησα υποστηρίζει είναι από χιλιετηρίδες ελληνικά και πρέπει να επανέλθουν στην Ελλάδα. Εξάλλου σύμφωνα με την διακήρυξη του δόγματος των εθνοτήτων και του δικαιώματος για αυτοδιάθεση των λαών του Αμερικανού προέδρου Ουίλσον κάθε συνθήκη που αντιστρατεύονταν στις αρχές αυτές έπαθε να έχει ισχύ. Και με βάση τα παραπάνω η μυστική συνθήκη του 1915 μεταξύ Ιταλίας και των Δυνάμεων της ΑΝΤΑΝΤ για προσάρτηση της Δωδεκανήσου έπρεπε να ακυρωθεί.
Όσο όμως το Δωδεκανησιακό ζήτημα παρέμενε άλυτο, οι κάτοικοι των νησιών συνέχιζαν να αγωνιούν. Αντιλαμβάνονται πλέον ότι πρέπει να κινητοποιηθούν αν θέλουν να πετύχουν την εθνική τους αποκατάσταση. Για το σκοπό αυτό συντάσσονται ψηφίσματα και οργανώνονται συλλαλητήρια για να προβάλουν με κάθε τρόπο την Ελληνικότητα των νησιών και τον προαιώνιο πόθο τους για ένωση με την Ελλάδα ανασκευάζοντας την ύπουλη ιταλική προπαγάνδα για δήθεν αδιαφορία τους στην αλλαγή της πολιτικής τους ζωής.
Επίκεντρο των ενωτικών εκδηλώσεων του Δωδεκανησιακού λαού είναι η Ιερά Μητρόπολη Ρόδου με αρχηγό τον ποιμενάρχη της Απόστολο Τρύφωνος και τη Δημογεροντία που σε συνενόηση με το Δωδεκανησιακό Σύλλογο Αθηνών οργανώνει πανδωδεκανησιακό συλλαλητήριο για την Ένωση ανήμερα το Πάσχα στις 7 Απριλίου του 1919. Η Ιταλική αντίδραση υπήρξε βίαιη και απάνθρωπη στις εκκλησίες της πόλης και των χωριών. Στο χωρίο Βιλανόβα, σημερινό Παραδείσι, κατά την ώρα της β΄Αναστάσεως ο παπα-Λουκάς εκφωνεί την γεμάτη πατριωτισμό νόημα και περιεχόμενο διακήρυξη του Μητροπολίτη ΑπόστολουΤρύφωνος:
“Αγαπητά τέκνα,
Κατά το παρελθόν έτος, χαιρετίζων υμάς κατά την στιγμήν ταύτην, ηυχόμην μεθ΄υμών τω Ειρηνάρχη Θεώ, όπως πέμψη τω κόσμῳ την ειρήνην και όπως αξιωθώμεν κατά το παρόν έτος να συνεορτάσωμεν μετά των άλλων αδελφών ημών.Ο καλός μας Θεός ήκουσε την ευχήν μας. Πολλοί αδελφοί μας επέστρεψαν περιμένομεν δε, μετ΄ολίγον και άλλους.
Το τηλεβόλον έπαψεν τους απαισίους μυκηθμούς, εξεχώρησε δε την θέσιν του εις την γραφίδα.
Τα μάλλον εξέχοντα πνεύματα της ανθρωπότητος κάθηνται σήμερον περί την πρασίνην τράπεζαν και συσκέπτονται πώς να δημιουργήσωσι δια την ανθρωπότητα ειρήνην διαρκή, μέλλον ημερώτερον φιλανθρωπότερον…
Η λαμπροτέρα δε γραμμή του Ουιλσονείου προγράμματος είναι η θεμελίωσις της μελούσης ειρήνης επί της Αρχής των Εθνοτήτων.
Τι άλλο ωνειροπόλησεν από πέντε αιώνων η ελληνική φυλή; Ειμή την εθνικήν της αποκατάστασιν δια της συνενώσεως των διαφόρων αυτής τμημάτων εις έν όλον συμπαγές;
Και όμως τέκνα μου ηγαπημένα, παρ΄όλον τούτον τον ενιαίον πόθον συμπάσης της φυλής μας ευρέθησαν Έλληνες λεγομενοι, τον αριθμό 17, οίτινες ετόλμησαν να πλαστογραφήσωσι την θέλησιν ταύτη του Ορθοδόξου Ελληνικού λαού της Ρόδου…
…Δια τούτο νομίζω ότι ο λαός της Ρόδου δύναται χωρίς ποσώς να παρεκτραπή εκ των προς την σεβαστήν Ιταλικήν Κυβέρνησιν καθηκόντων του, να εκδηλώσει ποίος είναι ο γνήσιος πραγματικός και μοναδικός πόθος του.
Επικυρών δε και εμπράκτως το αναγνωσθέν Δημοψήφισμα να ζητωκραυγάση υπέρ της ενώσεως αυτού μετά της Μητρός Ελλάδος’’.
Και το πλήθος ξέσπασε σε ουρανομήκεις ζητωκραυγές και συνεχώς επαναλάμβανε:
-Είμεθα Έλληνες και θέλουμε την Μάνα μας.
-Ζήτω η Ελλάς
-Ζήτω η Ένωσις
-Ζήτω το Ελληνικό Έθνος
-Ζήτω ο Ελληνισμός –Κάτω οι προδόται.
Οι Ιταλοί δια να κάμψουν τον ενθουσιασμό που επικράτησε συνέλαβαν τους δασκάλους Κωνσταντίνο Πανταζή και Νικόλαο Μαγκαφά γεγονός που εξόργισε το πλήθος που απαιτούσε φωνάζοντας ή την απελευθέρωσιν των ή την σύλληψιν όλων των κατοίκων του χωρίου.
Ο κατακτητής δεν άργησε να δείξει το πραγματικό του πρόσωπο και σε μια απλή παρατήρηση μιας ελληνίδας παραδεισιώτισσας χωρικής της Ανθούλας Γεωργίου Μανωλά ή Ζερβού, δια τον ξυλοδαρμό 12χρονου παιδιού απαντά με πυροβολισμό στο στήθος και λογχισμό πισώπλατα στην προσπάθεια αυτοάμυνας της. Ακολουθεί ο προμελετημένος λογχισμός του παπά-Λούκα κατόπιν υποδείξεως του αξιωματικού που εγνώριζε την δράση του ήρωα παπά.
Μια ακόμα λαμπρή σελίδα ιστορίας γράφτηκε σε τούτον εδώ τον τόπο με το αίμα των ηρώων που οι προτομές τους κοσμούν την κεντρική πλατεία του Παραδεισίου για να θυμίζουν πως,
Όταν ο κύβος χτύπησε την πλάκα ,
Όταν η λόγχη χτύπησε τον θώρακα,
Όταν το μάτι γνώρισε τον ξένο
Και στέγνωσε η αγάπη μέσα στις τρύπιες ψυχές
Όταν κοιτάζοντας γύρω σου βρίσκεις
Κύκλο τα πόδια θερισμένα
Κύκλο τα χέρια πεθαμένα
Κύκλο τα μάτια σκοτεινά
Όταν δεν μένει πια ούτε να διαλέξεις
Το θάνατο που γύρευες δικό σου
Ακούγοντας μια κραυγή
Ακόμη και του πόνου σου η κραυγή το δίκιο σου
Άφησε τα χέρια σου αν μπορείς να ταξιδέψουν
Ξεκόλλησε απ΄τον άπιστο καιρό και ανέβα…
Ανεβαίνει όποιος σηκώνει τα μεγάλα βάρη
Αντώνιος Αρφαράς – Ιατρός
Πηγή: htpp://www.imr.gr
