Μεσαιωνική, χαρισματική, μεγαλοπρεπής. Παραδοσιακή, κοσμοπολίτικη, πνιγμένη στο πράσινο.
Η πολυπρόσωπη υπόσταση της Ρόδου διακλαδίζεται (και σε συνεπαίρνει) στα τέσσερα σημεία του ορίζοντα.
φωτο: Τα λευκοντυμένα καπετανόσπιτα στρώνονται καταγής της περιτειχισμένης ακρόπολης και σε καλωσορίζουν στο θαύμα της Λίνδου
Ακτογραμμή 253 χλμ. 24 γαλάζιες σημαίες. Στη Δύση ο απογυμνωμένος όγκος του Ατάβυρου υψώνεται στα 1.215 μ. Τα πεύκα του Προφήτη Ηλία ορίζουν δεκάδες περιπατητικές διαδρομές. Ο όρμος της Απολακκιάς προστατεύεται από το πρόγραμμα Natura και τα χωριά που κρύβονται στους κόλπους τους διατηρούν αναλλοίωτο τον παραδοσιακό χαρακτήρα τους.
Ανατολικά το τοπίο γαληνεύει, μαζικά συσπειρώνουν τις δυνάμεις τους τα δυνατά «χαρτιά» του νησιού. Τα Λουτρά της Καλλιθέας, το προσκύνημα της Παναγιάς Τσαμπίκας, το Φαληράκι, οι ατελείωτες χρυσές αμμουδιές, η ολόλευκη Λίνδος, το ανεμοδαρμένο (και γι’ αυτό αγαπημένο των surfers) Πρασονήσι. Ανάμεσά τους οργιάζουν πυκνόφυτες ρεματιές, «μυστικές» off road διαδρομές, ξεπροβάλλουν διάσπαρτα τα εκκλησιαστικά μνημεία.
Ο Καστέλος της ορεινής Κρητηνίας επί Ενετοκρατίας χρησιμοποιήθηκε ως ναύσταθμος
Σε στρατηγικές θέσεις ορθώνονται οι ακοίμητοι φρουροί της Ρόδου, τα ερειπωμένα -μα πάντα γοητευτικά- οχυρά που αγναντεύουν τα θαλάσσια περάσματα. Το Καστέλο Κρητηνίας, το κάστρο της Μονολίθου, του Αρχαγγέλου, το κάστρο Φαρακλού στο Χαράκι, η Ακρόπολη της Λίνδου, το φρούριο του Ασκληπειού.
Στη Ρόδο κανείς δεν μένει παραπονεμένος. Οι λάτρεις του Μεσαίωνα βρίσκουν το δίκιο τους στους πετρόχτιστους -εκτός πόλης- γίγαντες, η γλυκιά μονοτονία πιάνεται αγκαζέ με την αυθεντικές γεύσεις, οι κάθε λογής δραστηριότητες οδηγούν κάθε φορά και σε διαφορετικό σημείο στον χάρτη. Καταδύσεις, αναβάσεις, δρόμοι κρασιού, φυσιολατρικές πορείες, βαρκάδες, ποδηλατάδες.
Μεγάλη υπόθεση για το νησί του Ηλίου, το 3ήμερο Παγκόσμιο Ερασιτεχνικό Κύπελλο Ποδηλασίας (22-24 Απριλίου) που στοχεύει στην αναζωογόνηση τόσο των ντόπιων όσο και των επισκεπτών σε αυτήν την πρώιμη τουριστικά περίοδο. Μπορεί λοιπόν να είναι το μεγαλύτερο νησί των Δωδεκανήσων, μα όρεξη να ‘χεις και όλα τα προλαβαίνεις. Οι δρόμοι διακλαδίζονται στα τέσσερα άκρα του ορίζοντα, και όπου κι αν δώσεις βαρύτητα, όπου κι αν καταλήξεις, από τα κοντινά θα ξεκινήσεις.
Πεταλούδες & αρχαίες πόλεις
Λόφος Φιλερήμου (δυτικά), Πάρκο Ροδίνι και Λουτρά Καλλιθέας (ανατολικά), οι πλησίον της πόλης διαδρομές σου. Με βάση τη Ρόδο μπορείς να τις βάλεις οποτεδήποτε στο πρόγραμμα και να έχεις και μια καθωσπρέπει αίσθηση «εκδρομής». Αρχή, με στόχο τον Μονόλιθο, από τη Δύση.
Η φαντασμαγορική είσοδος των Λουτρών Καλλιθέας
Συνεχίζοντας από το Μανδράκι προς το θέρετρο της Ιξιάς ξεχωρίζει μια συστάδα από πανομοιότυπα, στην εντέλεια στοιχισμένα σπιτάκια, τα Κρητικά. Χτίστηκαν στα χρόνια της οθωμανικής διοίκησης για τους μουσουλμάνους πρόσφυγες που ήρθαν (στα τέλη του 1800) από την Κρήτη, κάνουν παρέα με το υπέροχο μπλε και τους αέρηδες της βορειοδυτικής μύτης του νησιού και, ως τοποθεσία, μονοπωλούν το ενδιαφέρον kite και wind surfers που… όταν οι άλλοι αναμαλλιάζονται, αυτοί ξεχύνονται στα κύματα.
Σε μόλις 9 χλμ. αφήνεις τον παραλιακό άξονα με κατεύθυνση τον λόφο της ακρόπολης Φιλερήμου. Πολλαπλό αξιοθέατο, έχει να επιδείξει την εντυπωσιακή Μονή της Παναγίας, το πευκόφυτο μονοπάτι του Γολγοθά και τον 18 μ. σταυρό με την πανοραμική θέα. Το έργο τέχνης – εκκλησιαστικό συγκρότημα χτίστηκε από τους Ιωαννίτες Ιππότες στη θέση βυζαντινού ναού, μέχρι το 1523 φιλοξενούσε την ομώνυμη θαυματουργή εικόνα του 11ου αι., αναστηλώθηκε από Ιταλούς αρχαιολόγους και, πέρα από το γοτθικό κεντρικό κτίσμα, περιλαμβάνει τον υπόγειο Αγιο Γεώργιο Χωστό, μια δωρική κρήνη και ένα αντίγραφο του ιερού κειμηλίου που την ονομάτισε.
Προφυλαγμένος από στιβαρά τείχη ο Αγιος Παντελεήμονας. Στο κάστρο της Μονολίθου
Στην κοντινή Παστίδα τώρα, λειτουργεί το Μουσείο Μέλισσας, το πρώτο πανελλήνιο μουσείο αποκλειστικά αφιερωμένο στη μέλισσα και τη μελισσοκομία. Στροφή προς Θεολόγο και Πάνω Καλαμώνα, συγκεκριμένα για την κατάφυτη Κοιλάδα των Πεταλούδων, όπου εκατοντάδες χιλιάδες νυχτοπεταλούδες του είδους Panaxia quadripunctaria -μέσα Ιουνίου έως τέλη Σεπτέμβρη- βρίσκουν το θερινό τους καταφύγιο.
Ο δρόμος συνεχίζει για Ψίνθο (στην τοποθεσία «πηγή Φασούλι» υπάρχει χώρος αναψυχής), ανατολικά καταλήγει στο Φαληράκι, μα αν πάρεις το παρακλάδι προς Αρχίπολη συναντάς την Ελεούσα. Πάνω από τα σπιτάκια του οικισμού, στον δρόμο προς Προφήτη Ηλία, αντικρίζεις μια γειτονιά-φάντασμα απομεινάρι των Ιταλών. Η πλατεία του αλλοτινού Campochiaro (ένα από τα 4 πρότυπα χωριά που ίδρυσαν οι κατακτητές για να εγκαταστήσουν Ιταλούς εποίκους – εδώ υλοτόμους για την προστασία του δάσους) έχει για σκέπη της τον ναό του Αγίου Χαραλάμπους και περιβάλλεται από τρία επιβλητικά κτίρια.
Το πιο όμορφο, με τα ξεφτισμένα χρώματα και τις λότζιες, ήταν η αγορά, απέναντι λειτουργούσε η φυλακή και ανάμεσά τους -1947 με 1970- δέσποζε το σανατόριο των Δωδεκανήσων (ίδρυμα για ασθενείς με φυματίωση). Την έξοδο της πλατείας στολίζει ακόμα ένα απόκοσμο θέαμα: μια υδατοδεξαμενή συγκεντρώνει τα νερά της πηγής Κοσκινιστή και μέσα της κολυμπά ανενόχλητο το ενδημικό ψάρι γκιζάνι…
Το Albergo del Cervo (Ξενοδοχείο του Ελαφιού): η αφετηρία ουκ ολίγων περιπατητικών διαδρομών
Βαθύτερα στο βουνό ο δρόμος καταλήγει στα «αδελφά» σαλέ Ελαφος και Ελαφίνα. Και αυτά κατάλοιπα της Ιταλοκρατίας, έχουν μια ξεχωριστή αρχιτεκτονική ταυτότητα και ανεγέρθηκαν με σκοπό τη φιλοξενία των βαθμοφόρων του ιταλικού στρατού. Σε κοντινή απόσταση, το χωριό Απόλλωνα φημίζεται για τις λιχουδιές του γυναικείου συνεταιρισμού Απολλωνιάτισσες, για το λαογραφικό μουσείο και την εκκλησία του Τιμίου Σταυρού.
Νοτιότερα ο Εμπωνας προτιμάται για τις ξακουστές κρεατοταβέρνες και το γλυκόπιοτο τοπικό του κρασί. Κάθεσαι όσο θέλεις, χορταίνεις πράσινο κι ύστερα, μέσω Σάλακου, αντικρίζεις τη θάλασσα με πρώτο πλάνο τα λείψανα της Αρχαίας Καμείρου. Τα ελληνιστικά ερείπια μίας εκ των τριών πόλεων-κρατών του νησιού (οι άλλες ήταν η Λίνδος και η Ιαλυσός) εντυπωσιάζουν με την έκταση που καταλαμβάνουν και την πλειάδα των κτισμάτων που σώζονται.
12 χλμ. μακρύτερα ξεπροβάλλει το λιμανάκι της Σκάλας Καμείρου, με τα βαπόρια να μπαρκάρουν για τη Χάλκη, με τις ψαροταβέρνες να τρατάρουν μυρωδιές τους διαβάτες και τον λαξευμένο στα βράχια λυκιακό τάφο. Πίσω τους ορθώνεται ο βιγλάτορας της Κρητηνίας, ο επιβλητικός «Καστέλος». Κάτι ενδιαφέρον: το μεγαλύτερο (και ακατοίκητο) από τα νησάκια που κυματίζουν στον ορίζοντα -η Αλιμιά, ή Αλιμνιά- επιλέχθηκε από ταξιδιωτικό πρακτορείο του Βελγίου ως τόπος διοργάνωσης παιχνιδιού επιβίωσης «The Island»!
Το υδάτινο σεντόνι των Επτά Πηγών
Ησυχα τα πράγματα στην ορεινή Κρητηνία με τα καφενεία, τα στενά δρομάκια και φόντο την κορμοστασιά του Αταβύρου. Ο Εμπωνας στρώνεται στα πόδια του και αν κινηθείς περιμετρικά (με πεζοπορία 1,5 ώρας) σκαρφαλώνεις στην κορυφή του, με τα λείψανα του ναού του Αταβυρίου Διός.
Πριν από τα Σιάννα το βλέμμα φρενάρει στους πέτρινους σχηματισμούς που σηματοδοτούν το άγνωστο φαράγγι της Σιδερίτισσας. Κάνεις τις βόλτες σου -όσο πάει-, στο χωριό εφοδιάζεσαι με τα απαραίτητα, και είτε παίρνεις τον δρόμο για το φράγμα της Απολακκιάς είτε φωλιάζεις στο κάστρο Μονολίθου, αγκαλιά με το Αιγαίο να περιμένεις τη δύση.
Αμμόλοφοι & καπετανόσπιτα
Αλλαγή πλεύσης· ανατολική ακτογραμμή. Πρώτα συναντάς την Κοσκινού (εκεί βρίσκεται το μουσειακό «Παραδοσιακό Σπίτι» του 1902 , τηλ. 22410 62205) και ύστερα τα Λουτρά Καλλιθέας. Το στρωμένο με χοχλάκια υδροθεραπευτήριο των Ιταλών έχει ως έτος ίδρυσης το 1929 και είναι επισκέψιμο από το ’07, οπότε αναστηλώθηκε με περισσή φροντίδα.
Το «Παραδοσιακό Σπίτι» της Κοσκινούς
Οι δε αλλεπάλληλοι κόλποι με τις παραταγμένες καντίνες που το συνοδεύουν, συνιστούν ιδανικό πρόλογο για την… απέραντη πλαζ που ξεκινά από το Φαληράκι και τελειώνει στο Πρασονήσι. Αντονι Κουίν, Λαδικό, Τραγανού, οι αμμόλοφοι της Τσαμπίκας, τα ημισέληνα της Λίνδου, το Γεννάδι, η Λαχανιά… Καλοκαίρι ξε-καλοκαίρι, άμα έχει ήλιο την πετσέτα σου θα τη ρίξεις!
Γαντζωμένο σε βράχο πάνω από την ομώνυμη παραλία (και προσβάσιμο μέσω 300 σκαλοπατιών), το Πάνω Μοναστήρι της Παναγίας Τσαμπίκας προτιμάται από δεκάδες άτεκνα ζευγάρια που κάνουν εκεί το τάμα τους. Πολύ κοντά, στον κόμβο για Κολύμπια, ο δρόμος φεύγει δεξιά προς Επτά Πηγές (για όσους αναζητούν την λίμνη που έφτιαξαν οι Ιταλοί για την υδροδότηση του πρότυπου γεωργικού χωριού San Benedetto), ενώ ο πολύχρωμος Αρχάγγελος στρώνεται στα πόδια του καταδικού του μεσαιωνικού κάστρου. Χαράκι και φρούριο Φαρακλού χαίρονται τη θάλασσα και η βέρα νησιώτισσα Λίνδος λαμποκοπά κάτω από τον ήλιο στους πρόποδες της αρχαίας ακρόπολης.
Η κατάγραφη, στρωμένη με χοχλάκια εκκλησία της Παναγίας στη Λίνδο
Ο Νο2 (για κάποιους No1) τοπ προορισμός της Ρόδου δεν χρειάζεται συστάσεις. Η «κυκλαδίτικη πολιτεία της Δωδεκανήσου», η μοναδική από τις τρεις αρχαίες πόλεις που κατοικείται έως σήμερα δεν έχει ανάγκη από εγκώμια. Σφιχταγκαλιασμένα καπετανόσπιτα, ψηλοί μαντρότοιχοι, σκαλισμένοι αριστοτεχνικά πυλιώνες (αψιδωτές είσοδοι), γκουρμέ εστιατόρια, υπερπολυτελείς ξενώνες, η κατάγραφη -στρωμένη με βότσαλα- εκκλησία της Παναγίας· ένα συνονθύλευμα ετερόκλητων, μα απόλυτα ταιριαστών εικόνων προλογίζουν την περιτειχισμένη ακρόπολη με τον ναό της Λινδίας Αθηνάς.
Η λαξευμένη σε βράχο τριημιολία (εντός κάστρου), το αρχαίο θέατρο (εκτός), ο τάφος του «σοφού» Κλεόβουλου (στην απέναντι όχθη), η «καρδιά» του Αγίου Παύλου (στην πίσω πλευρά). Ενα κάρο ομορφιές τής χρεώνεις, και δεν θέλει και ρώτημα γιατί από τα μέσα του ’60 έγινε στέκι διασήμων, γιατί όσος χρόνος κι αν περάσει, παραμένει η αιώνια αγαπημένη του νησιού.
Κείμενο: Ηλέκτρα Φατούρου
Φωτογραφίες: Παναγιώτης Σαρρής
Πηγή : ethnos.gr
