ΣΤΕΓΗ ΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΤΕΧΝΩΝ ΔΩΔΕΚΑΝΗΣΟΥ
Απολογισμός Διοικητικού Συμβουλίου
(Γενική Συνέλευση της 12.12. 2014)
φωτογραφία: Αριστείδης Μιαούλης
Αγαπητοί φίλοι,
Οι αρχαιρεσίες που έγιναν στις 14 Δεκεμβρίου 2011 ανέδειξαν το απερχόμενο σήμερα Διοικητικό Συμβούλιο της Στέγης Γραμμάτων και Τεχνών Δωδεκανήσου, το οποίο, μετά την κατάρτισή του σε σώμα, είχε τον ομιλούντα ως πρόεδρο, τον Γιάννη Παπαχριστοδούλου ως αντιπρόεδρο, τη Χαρά Κοσεγιάν γραμματέα, το Νίκο Κωνσταντινίδη ταμία και μέλη την Χρυσούλα Ζουμπά, την Τίτσα Πιπίνου και τον Αριστείδη Μιαούλη. Ήταν τα ίδια περίπου πρόσωπα που μετείχαν και στο προηγούμενο Δ.Σ. και συνεχίστηκε έτσι απρόσκοπτα το έργο της Στέγης με το ίδιο πνεύμα και προς τις ίδιες βασικές κατευθύνσεις.
Οφείλουμε να πούμε ότι, σε σχέση με τις αμέσως προηγούμενες Διοικήσεις, παραλάβαμε πολύ λιγότερες από τις παλαιές χρονίζουσες εκκρεμότητες, αφού βασικά προβλήματα είχαν τακτοποιηθεί και ξεπεραστεί κι ανάμεσά τους η στέγαση των Γραφείων μας, η μεταφορά στο χώρο της Νέας Αγοράς των βιβλίων που φθείρονταν στον ακατάλληλο χώρο του μουσουλμανικού σχολείου στο Καστέλλο, και, κυρίως, η έκδοση των καθυστερημένων τόμων των Δωδεκανησιακών Χρονικών. Κι όσον αφορά την οικονομική στήριξη του εκδοτικού έργου μας, είχαμε τη συμπαράσταση παλαιότερα της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Δωδεκανήσου και στη συνέχεια της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου. Τόσο ο περιφερειάρχης όσο κι οι εκάστοτε υπεύθυνοι επί των Πολιτιστικών εκτίμησαν ότι το έργο μας ήταν κάτι που υπηρετούσε όχι ευκαιριακούς αλλά διαχρονικούς πολιτιστικούς στόχους, ήταν ένα έργο πνευματικής υποδομής, και μας στήριξαν. Διατυπώνουμε για μιαν ακόμα φορά τις ευχαριστίες και την ευγνωμοσύνη μας γι’ αυτή τους τη στήριξη.
Αφού, λοιπόν, είχαν τακτοποιηθεί οι παλιές εκκρεμότητες μπορούσαμε, απερίσπαστοι πια, ν’ ασχοληθούμε με τις τακτικές δραστηριότητες της Στέγης, δηλ. την οργάνωση των Συμποσίων και την έκδοση των Πρακτικών τους και να επιδιώξουμε ώστε αυτά να κατακτούν ένα όλο και υψηλότερο επίπεδο ποιότητας
Λίγους μήνες πριν τις αρχαιρεσίες εκείνες, κατά το τετραήμερο 30 Ιουνίου – 3 Ιουλίου 2011, είχε πραγματοποιηθεί στη Ρόδο το ΙΖ΄ Συμπόσιο της Στέγης. Κι είχε δοθεί στους εισηγητές περιθώριο μέχρι 31 Δεκεμβρίου να υποβάλουν τις εισηγήσεις τους για να συμπεριληφθούν στον ΚΕ΄ τόμο της περιοδικής επιστημονικής μας έκδοσης, των Δωδεκανησιακών Χρονικών. Όσοι παρακολουθήσατε τα Συμπόσιά μας των τελευταίων ετών, θα διαπιστώσατε ότι, για την τάξη και την οικονομία της διαδικασίας, το 15λεπτο που δίδεται στον κάθε εισηγητή, τηρείται απαρέγκλιτα, συνήθως όμως δεν επαρκεί στον εισηγητή για να αναπτύξει με άνεση το θέμα του και περιορίζεται στα απαραίτητα. Άλλο όμως μια ομιλία από το βήμα, κι άλλη η δημοσίευση κι έτσι, μετά τη λήξη του Συμποσίου, δίνεται ο χρόνος στους εισηγητές μας να συμπληρώσουν, να βελτιώσουν, να υπομνηματίσουν κλπ. το κείμενό τους. Πρώτο μέλημα του Διοικητικού Συμβουλίου μας ήταν η συγκέντρωση των εισηγήσεων του ΙΖ Συμποσίου, η οποία ολοκληρώθηκε στις αρχές του καλοκαιριού του 2012. Συγκεντρώθηκαν συνολικά 57 εισηγήσεις, όλες εκλεκτής επιστημονικής ύλης, που με τη σελιδοποίησή τους απετέλεσαν ένα τόμο 1058 σελίδων, την ογκωδέστερη μέχρι τότε έκδοση της Στέγης. Έγινε η απαραίτητη επιμέλεια των κειμένων από μας και ένας ακόμη Τόμος των Δωδ. Χρον. παραδόθηκε στο Τυπογραφείο το φθινόπωρο του ίδιου έτους.
Κι εδώ χρειάζεται να κάνουμε, για άλλη μια φορά, την ακόλουθη διευκρίνιση: Παλαιότερα, εστέλλετο στο τυπογραφείο ένας ογκώδης φάκελος με χειρόγραφα, δακτυλογραφημένα κείμενα, δισκέτες, φωτογραφίες κλπ. που συνοδεύονταν από ένα κατάλογο με τη σειρά των εισηγήσεων. Ο τυπογράφος έπρεπε να στοιχειοθετήσει και να σελιδοποιήσει το βιβλίο, να στείλει ένα «δοκίμιο» στην Στέγη για τις διορθώσεις, η Στέγη εν συνεχεία να στείλει κάθε εισήγηση στον εισηγητή για τον τελικό έλεγχο, για να κριθεί μετά από μήνες ότι το βιβλίο ήταν ώριμο για τα πιεστήρια.
Εμείς υιοθετήσαμε μια πιο σύγχρονη, περισσότερο επίπονη και υπεύθυνη για μας, αλλά και περισσότερο αποδοτική και συμφέρουσα, μέθοδο, για την οποία μας βοηθά η σύγχρονη τεχνολογία. Η πληκτρολόγηση των τυχόν χειρογράφων, οι διορθώσεις, η επεξεργασία των φωτογραφιών και σχεδίων και η εισαγωγή τους στα κείμενα, η σελιδοποίηση και παράλληλα η επιστημονική και εκδοτική επιμέλεια της ύλης, όλα όσα πρέπει να γίνουν για το «στήσιμο», όπως λένε οι τυπογράφοι, ενός βιβλίου, γίνονται εξ ολοκλήρου και μέχρι την τελευταία λεπτομέρεια από μας. Όταν φτάσουμε στην τελική μορφή, το βιβλίο ολόκληρο, μαζί με το εξώφυλλό του, παραδίδεται σ’ ένα ψηφιακό δίσκο και σε μορφή PDF στον τυπογράφο, η δουλειά του οποίου περιορίζεται στην εκτύπωση και τη βιβλιοδεσία. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την αποφυγή λαθών, κατά το ανθρωπίνως δυνατόν βεβαίως, την ταχεία, χωρίς καθυστερήσεις, εκτύπωση και παράλληλα –κι αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό για τα μονίμως περιορισμένα οικονομικά της Στέγης- τη μείωση, κάτω από το μισό, σχεδόν στο ένα τρίτο, του κόστους της έκδοσης.
Μαζί με τα Δωδεκανησιακά Χρονικά αποφασίσαμε τότε, την άνοιξη του 2012, να συμπεριλάβομε στις εκδόσεις μας και στείλαμε για εκτύπωση δυο ακόμη βιβλία, τα με αριθμούς 28 και 29 στη σειρά των αυτοτελών μας εκδόσεων.
Το πρώτο ανήκει στον επίτιμο Πρόεδρο της Στέγης Μιλτιάδη Λογοθέτη κι έχει τον τίτλο «Το αναπτυξιακό πρότυπο της Δωδεκανήσου και ο τουρισμός». Αριθμεί 168 σελίδες και περιέχει 22 μελέτες για την τουριστική ανάπτυξη, οι οποίες αναφέρονται άλλοτε στο σύνολο της Δωδεκανήσου, άλλοτε σε ορισμένη ομάδα νησιών κι άλλοτε σε μεμονωμένα νησιά, ενώ περιλαμβάνονται και μελέτες για τους απόδημους, το Επιμελητήριο Δωδεκανήσου, τα 60 χρόνια ελεύθερου βίου και προόδου της Δωδεκανήσου, το Δωδεκανησιακό Ίδρυμα Υποτροφιών κ.ά.
Το δεύτερο βιβλίο έχει τον τίτλο «Μελέτες Νεοελληνικής Διαλεκτολογίας, Β΄» (έχει εκδοθεί και Α΄ τόμος) και ανήκει στον επίσης επίτιμο Πρόεδρο της Στέγης Κωνσταντίνο Μηνά. Είναι ογκωδέστερο αυτό, αριθμεί 752 σελίδες. Περιέχει 25 διαλεκτολογικές μελέτες, πολλές από τις οποίες αφορούν τα δωδεκανησιακά γλωσσικά ιδιώματα, αλλά και την Κύπρο, τη Σάμο, τη δωρική διαλεκτική ζώνη της νέα ελληνικής, τα νεοελληνικά επώνυμα και τα τοπωνύμια κ.ά. Εκτενή ευρετήρια στο τέλος του βιβλίου, πραγμάτων και λέξεων, που καταλαμβάνουν συνολικά 100 σελίδες, κάνουν εξαιρετικά χρηστικό το έργο για τους απαιτητικούς αναγνώστες και τους ερευνητές.
Τα τρία αυτά βιβλία, τα Δωδεκανησιακά Χρονικά και οι δύο αυτοτελείς εκδόσεις, που προανέφερα, τυπώθηκαν χωρίς καθυστέρηση και μας παραδόθηκαν στα τέλη του Φθινοπώρου του 2012.
Μα ήδη από τις αρχές του 2013 έπρεπε να προχωρήσουμε στην οργάνωση του ΙΗ΄ Πολιτιστικού Συμποσίου μας.
Κατά τις εργασίες του προηγούμενου Συμποσίου είχαμε διατυπώσει την πρόθεσή μας να πραγματοποιήσουμε το Συμπόσιο του 2013 στη Σύρο, με ειδική θεματολογία –πέραν της γενικής- τις σχέσεις ανάμεσα στα Δωδεκάνησα και τις Κυκλάδες δια μέσου των αιώνων. Θα ήταν μια αρχή για να πραγματοποιήσουμε στα επόμενα χρόνια ανάλογα Συμπόσια στην Κρήτη, τη Σάμο, την Κύπρο και να ερευνήσουμε τις ιδιαίτερες ιστορικές και πολιτισμικές σχέσεις, που μας συνδέουν με τους γειτονικούς μας ελληνικούς τόπους. Στη συνέχεια, όμως, ανέκυψαν ανυπέρβλητες δυσκολίες, ιδίως οι οικονομικές, αλλά και οι συγκοινωνιακές, και το Δ.Σ., με τη σύμφωνη γνώμη των μελών και συνεργατών μας που ρωτήθηκαν, απεφάσισε να πραγματοποιηθεί και το ΙΗ΄ Συμπόσιο στην έδρα της Στέγης, τη Ρόδο, όπου όλα ήσαν ευκολότερα, αναβάλλοντας το Συμπόσιο στις Κυκλάδες για ευνοϊκότερους καιρούς. Ίσως κάποια στιγμή θα μπορούσαμε να πραγματοποιήσουμε μιαν ημερίδα στην Ερμούπολη σε συνεργασία με την Περιφέρεια και κάποιους από τους εκεί πολιτιστικούς φορείς.
Κι έτσι το ΙΗ΄ Πολιτιστικό Συμπόσιο της Στέγης προγραμματίστηκε για το τετραήμερο 4-7 Ιουλίου 2013 στη Ρόδο. Έγινε η σχετική προεργασία και τυπώθηκε το καθιερωμένο πια Πρόγραμμα Εργασιών, ένα βιβλίο 90 σελίδων με τα τυπικά οργανωτικά, τις περιλήψεις των εισηγήσεων και τα βιογραφικά των εισηγητών. 83 ερευνητές είχαν δηλώσει συμμετοχή για 69 εισηγήσεις (για κάποια θέματα υπάρχουν περισσότεροι του ενός εισηγητές, γι’ αυτό δεν συμπίπτουν οι δύο αριθμοί). Το 1/3 περίπου των εισηγητών έρχονταν να ανέβουν στο βήμα των Συνεδρίων μας για πρώτη φορά, κάτι που έχει ιδιαίτερη σημασία, αφού η συμμετοχή των νέων ερευνητών εγγυάται τη συνέχιση του έργου της Στέγης.
Το ΙΗ΄ Συμπόσιο διεξήχθη κατά τρόπον άψογο και σημείωσε εξαιρετική επιτυχία. Πραγματοποιήθηκε, όπως και το προηγούμενο, σε τούτον τον φιλόξενο χώρο. Έγιναν 11 συνεδρίες κι ακούστηκαν συνολικά 54 επιστημονικές ανακοινώσεις, που αναφέρονταν στην Ιστορία, Αρχαιολογία, Γλωσσολογία, Λαογραφία, Γραμματολογία, Τέχνες, Περιβάλλον, Ανάπτυξη κλπ. της Δωδεκανήσου. Όλες οι εισηγήσεις υπήρξαν αξιόλογες, αποτελούν καρπούς μακρού και υπεύθυνου ερευνητικού μόχθου και πλουτίζουν τη βιβλιογραφία της Δωδεκανήσου.
Δόθηκε πάλι περιθώριο μέχρι 31 Δεκεμβρίου 2013 στους εισηγητές για να μας στείλουν τα κείμενα των εισηγήσεων, τα οποία θ’ αποτελούσαν την ύλη του ΚΣΤ’ τόμου των Δωδεκανησιακών Χρονικών. Όμως, όπως γίνεται συνήθως, οι περισσότερες εισηγήσεις έφτασαν στα χέρια μας μετά τη συγκεκριμένη ημερομηνία. Σεβόμαστε το γεγονός ότι οι συνεργάτες μας εισηγητές είναι συνήθως πολυάσχολοι κι έχουν κι άλλες επιστημονικές υποχρεώσεις, όμως κι η έκδοση των Πρακτικών ενός Συνεδρίου δεν μπορεί να χρονίζει και κάθε νέο Συμπόσιό μας, όπως και κάθε νέα Διοίκηση δεν πρέπει να κληρονομεί παρόμοιες εκκρεμότητες από το προηγούμενο.
Η συγκέντρωση των εισηγήσεων κι η παράλληλη σελιδοποίηση του Τόμου συνεχίστηκε όλο το α΄ εξάμηνο του τρέχοντος έτους και μόνο την 1η Ιουλίου είχαμε τη δυνατότητα να «κλείσουμε» την ύλη και να υποβάλουμε στην Περιφέρεια το σχετικό αίτημα για χρηματοδότηση ενός «πακέτου» τριών εκδόσεων, που είναι:
Ο ΚΣΤ΄ τόμος των Δωδεκανησιακών Χρονικών. Περιλαμβάνει 54 εισηγήσεις από το ΙΗ Συμπόσιο κι αριθμεί συνολικά 1089 σελίδες, ξεπερνώντας σε όγκο και τον προηγούμενο τόμο. Σκέφτομαι ότι αν συνεχίσουμε μ’ αυτό το ρυθμό, με την αθρόα συμμετοχή στα Συμπόσια και την υποβολή κειμένων για δημοσίευση, για κάθε Συμπόσια θα χρειαστεί σύντομα να αφιερώνουμε 2 τόμους της περιοδικής επιστημονικής μας έκδοσης.
Δεύτερο στο «πακέτο», είναι το βιβλίο «Τα νομίσματα της νήσου Ρόδου κατά την αρχαιότητα» του επίκουρου Καθηγητή Κλασικής Αρχαιολογίας και Νομισματικής, στο Τμήμα Μεσογειακών Σπουδών του Πανεπιστημίου Αιγαίου Μανόλη Στεφανάκη και της αρχαιολόγου Ευαγγελίας Δημητρίου. Οι συγγραφείς παρουσιάζουν τη συνολική νομισματική παραγωγή του νησιού στην αρχαιότητα (των τριών παλαιών πόλεων και της πόλεως της Ρόδου) μέχρι και τον 1ο αιώνα μ.Χ. Η έκδοση, που αριθμεί 165 σελίδες, θα είναι, όπως μας βεβαιώνει ο κ. Στεφανάκης, εκτός των άλλων, ένα χρήσιμο εγχειρίδιο για τους φοιτητές του εδώ Πανεπιστημίου.
Τρίτο είναι το βιβλίο του εκπαιδευτικού Βασίλη Γεργατσούλη «Η λειτουργικότητα του ανεκδοτολογικού λόγου στην κοινωνία της Καρπάθου – Λαογραφικές προεκτάσεις». Πρόκειται για τη διδακτορική διατριβή του συγγραφέα στο Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Αθηνών κι αποτελεί καρπό πολυετούς έρευνας του συγγραφέα, ο οποίος αποθησαύρισε πλουσιότατο υλικό καταγράφοντας ανέκδοτα, σχολικά, οικογενειακά, χαρακτηρολογικά, αναφερόμενα σε τόπους και πληθυσμούς, πολιτικά και κοινοτικά κλπ., τα οποία ταξινομούνται και σχολιάζονται, έτσι που το βιβλίο, πέρα από την επιστημονική του αξία, μπορεί να αποτελέσει ένα ευχάριστο ανάγνωσμα. Αριθμεί συνολικά 560 σελίδες.
Υποβάλαμε λοιπόν, αίτημα στην Περιφέρεια για τη χρηματοδότηση των εκδόσεων, όπως εγίνετο και στα προηγούμενα χρόνια. Όμως είχαν προηγηθεί οι περιφερειακές εκλογές του Μαΐου κι η απερχόμενη Περιφερειακή Αρχή, προενέκρινε μεν το αίτημά μας, μας παρέπεμψε όμως στην νεοεκλεγείσα. Κι όταν η νέα Περιφερειακή Αρχή ανέλαβε τα καθήκοντά της, επανυποβάλαμε το αίτημά μας στις 16 του παρελθόντος Σεπτεμβρίου. Ο ομιλών μαζί με τον ταμία της Στέγης Νίκο Κωνσταντινίδη επισκεφθήκαμε τόσο τον υπεύθυνο επί των Πολιτιστικών όσο και τον αντιπεριφερειάρχη κ. Κόκκινο, που εξέφρασαν τον ευαρέσκειά τους για το έργο που επιτελούμε και μας βεβαίωσαν ότι θα ικανοποιήσουν το αίτημά μας στις αρχές του προσεχούς έτους. Από την πλευρά μας είμαστε έτοιμοι και περιμένουμε.
Η αναφορά στο Συμπόσιο του 2013 και στην πορεία των τακτικών εκδοτικών δραστηριοτήτων μας, μ’ έκαμε να παρεκκλίνω από τη χρονολογική σειρά των εκδόσεων που πραγματοποίησε η Στέγη κι επανέρχομαι:
Το 2013 λοιπόν αποφασίσαμε να συμπεριλάβουμε στις αυτοτελείς μας εκδόσεις, που έφταναν ήδη τις 30, το βιβλίο του Κώστα Σκανδαλίδη «Κωνσταντίνος Καβάφης και Δωδεκανήσιοι στην Αίγυπτο των Ελλήνων». Όπως είχα την ευκαιρία να γράψω προλογίζοντας το βιβλίο, πρόκειται για μιαν εμπεριστατωμένη ιστορική – γραμματολογική μελέτη, όπου συναντιούνται δυο κόσμοι: από τη μια ο μεγάλος αλεξανδρινός ποιητής, που η ιδιοτυπία της ποίησής του κρίθηκε ως προδρομική έκφραση σύγχρονων θυμικών και ιδεολογικών ρευμάτων, κι από την άλλη η ανθούσα τότε οικονομικά και πνευματικά δωδεκανησιακή παροικία των Αιγυπτιωτών και ιδίως εκείνη της Αλεξάνδρειας. Το βιβλίο αριθμεί 523 σελίδες. Τη δαπάνη της έκδοσης ανέλαβε η Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου.
Ένα δεύτερο βιβλίο κυκλοφόρησε πριν λίγους μήνες, το υπ’ αριθ. 31 στη σειρά των αυτοτελών μας εκδόσεων. Ήταν το δίτομο έργο του Μανόλη Κασσώτη «Η δωδεκανησιακή παρουσία στην Αμερική (1524-2013)». Ο συγγραφέας παρακολουθεί τους Δωδεκανησίους από τους πρώτους που πέρασαν τον Ατλαντικό στα αρχές του 16ου αιώνα μέχρι και τον αιώνα μας, αναλύει τις οικονομικές, κοινωνικές και πολιτικές συνθήκες που ώθησαν στη μετανάστευση, τις δυσκολίες εγκατάστασης και προσαρμογής, τη συλλογική δράση των αποδήμων και την προσπάθεια διατήρησης της γλώσσας και των άλλων εθνικών χαρακτηριστικών, τους αγώνες τους για την εθνική αποκατάσταση της Δωδ/σου στα χρόνια της ιταλικής κατοχής, τις ευεργεσίες προς τη γενέτειρα κλπ. Οι δύο τόμοι αριθμούν συνολικά 958 σελίδες.
Αυτά όσον αφορά τις πραγματοποιηθείσες και τις προγραμματισμένες για το άμεσο μέλλον εκδόσεις μας.
Κι έρχομαι στις υπόλοιπες δραστηριότητες της Στέγης.
Από το προηγούμενο Διοικητικό Συμβούλιο εκκρεμούσαν οι βιβλιοπαρουσιάσεις δύο εκδόσεών μας. Ειδικότερα:
Πριν τη «Δωδεκανησιακή παρουσία στην Αμερική» ο Μανόλης Κασσώτης είχε γράψει την «Καρπαθιακή παρουσία στην Αμερική» η οποία είχε συμπεριληφθεί με αριθμό 27 στις αυτοτελείς μας εκδόσεις. Η Στέγη, σε συνεργασία με τους παροικιακούς Συλλόγους των Καρπαθίων και των Κασιωτών της πόλης μας και την Ομοσπονδία Δωδεκανησιακών Παροικιακών Σωματείων Ρόδου, οργάνωσε και πραγματοποίησε την παρουσίαση του βιβλίου στις 31 Αυγούστου 2012. Την παρουσίαση έκαμαν η φιλόλογος Μαρία Σαρρή – Μπεχράκη και ο ομιλών, ενώ ανάλογη παρουσίαση έγινε το καλοκαίρι του 2012 στην Κάρπαθο.
Εκκρεμούσε ακόμη η παρουσίαση του ΚΔ΄ τόμου των Δωδεκανησιακών Χρονικών. Ο ΚΔ΄ τόμος αριθμεί 882 σελίδες και περιέχει 51 εισηγήσεις, απ’ αυτές που ακούστηκαν στο ΙΣΤ Συμπόσιο, στον Πειραιά. 24 απ’ αυτές έχουν θέματα σχετιζόμενα με τους Δωδεκανησίους της διασποράς. Η παρουσίαση έγινε στις 2 Νοεμβρίου 2012, από τον οικονομολόγο, συγγραφέα και ταμία της Στέγης Νίκο Κωνσταντινίδη, την καθηγήτρια της αγγλικής φιλολογίας Άννα Μακρή, τον διδάκτορα αρχαιολόγο Παύλο Τριανταφυλλίδη, και την περιβαλλοντολόγο και μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου μας Χρυσούλα Ζουμπά.
Στις 18 Μαΐου 2013 έγινε η παρουσίαση και του ΚΕ τόμου των Δωδεκανησιακών Χρονικών, για τον οποίον μίλησα παραπάνω. Την παρουσίαση έκαμαν η αρχαιολόγος Αναστασία Δρελιώση – Ηρακλείδου, η αρχαιολόγος Παναγιώτα Ψαρρή, η φιλόλογος Λουκία Ορφανού, η σχολική σύμβουλος φιλολόγων και Γραμματέας της Στέγης Χαρά Κοσεγιάν και ο Ταμίας μας Νίκος Κωνσταντινίδης.
Στις 26 Ιουνίου 2013 έγινε η παρουσίαση του βιβλίου «Το αναπτυξιακό πρότυπο της Δωδεκανήσου και ο τουρισμός» του Μιλτιάδη Λογοθέτη. Η βιβλιοπαρουσίαση, την οποίαν έκαμε ο Νίκος Κωνσταντινίδης, συνδυάστηκε με το επετειακό αφιέρωμα της Στέγης στα 50 χρόνια συγγραφικής παρουσίας του Μιλιτιάδη Λογοθέτη. Για το συνολικό πνευματικό έργο του συγγραφέα, την προσωπικότητα και την προσφορά σου, μίλησαν η Πέρσα Φώκιαλη, ο Κώστας Σκανδαλίδης και ο ομιλών. Στον ίδιο απενεμήθη τιμητική πλακέτα εκ μέρους της Στέγης.
Από κοινού με την Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου οργανώσαμε την παρουσίαση του βιβλίου του Κώστα Σκανδαλίδη «Κωνσταντίνος Καβάφης και Δωδεκανήσιοι στην Αίγυπτο των Ελλήνων». Η παρουσίαση έγινε στις 22 Νοεμβρίου 2013 από τις φιλολόγους Δανάη Χαραλάμπη και Χαρά Κοσεγιάν, και από τον ομιλούντα.
Η παρουσίαση του βιβλίου «Μελέτες Νεοελληνικής Διαλεκτολογίας Β΄», του Κων/νου Μηνά έγινε από τη Στέγη σε συνεργασία με τους παροικιακούς φορείς των Καρπαθίων και των Κασιωτών της πόλης μας στις 6 Απριλίου 2014 από τον φιλόλογο Νίκο Μακρή.
Εκτός από τις παρουσιάσεις των δικών μας εκδόσεων, θέσαμε υπό την αιγίδα της Στέγης βιβλιοπαρουσιάσεις που αφορούσαν βιβλία επιστημονικά και λογοτεχνικά, που κρίναμε ότι πλουτίζουν τη γραμματεία μας. Ειδικότερα:
Στις 29 Ιανουαρίου 2012 έγινε η παρουσίαση μιας συλλογής δοκιμίων του Παναγιώτη Χαμουζά με τίτλο «Φιλολογικές διαδρομές – Διαλογισμοί και αναζητήσεις». Την παρουσίαση έκαμαν η φιλόλογος Χαρά Κόντου, ο δικηγόρος Γιάννης Ζερβός, ο Νίκος Κωνσταντινίδης και ο ομιλών.
Το «Λεξικό των ονομάτων της ελληνικής μυθολογίας» του Μιχάλη Σκανδαλίδη, ένα πολύτιμο βιβλίο για τον κάθε ερευνητή της ελληνικής ιστορίας και του πολιτισμού, παρουσιάστηκε την 1η Δεκεμβρίου 2012. Την παρουσίαση έκαμαν ο φιλόλογος Γρηγόρης Τσιόγκας κι ο Νίκος Κωνσταντινίδης.
Η παρουσίαση του μυθιστορήματος Ραδιόφωνο Λυχνάρι» του Νίκου Κωνσταντινίδη έγινε στη Ρόδο στις 20 Ιουλίου 2013. Παρουσίαση του ίδιου βιβλίου έγινε και σε άλλους τόπους εντός και εκτός Δωδεκανήσου.
Ο Νίκος Κωνσταντινίδης έκαμε και την παρουσίαση του βιβλίου της Ειρήνης Βογιατζή – Χαραλάμπη «Όλα σε μια ζαριά», στις 24 Νοεμβρίου 2013, ενώ χαρακτηριστικά αποσπάσματα ακούστηκαν από τη θεατρική ομάδα «Εξαίρεση» με την καθοδήγηση της Μαρίας Μανιώτη κι απαγγελίες από τον ποιητή Σουλεϊμάν Αλάγιαλη.
Τέλος, σε συνεργασία με το Αναγνωστήριο Καλύμνου «Αι Μούσαι» και την Ομοσπονδία Δωδεκανησιακών Παροικιακών Σωματείων Ρόδου οργανώσαμε τη βιβλιοπαρουσίαση δύο νέων εκδόσεων του Αναγνωστηρίου: Του Κ΄ τόμου της περιοδικής έκδοσης «Καλυμνιακά Χρονικά» και του «Λεξικού του ιδιώματος της Καλύμνου» του Μιχάλη Σκανδαλίδη. Η εκδήλωση έγινε στις 29 Νοεμβρίου 2014 και την παρουσίαση έκαμαν ο Κυριάκος Χατζηδάκης, η Μαρία Ζαΐρη κι ο Μιχάλης Σκανδαλίδης.
Για τις εκδηλώσεις αυτές ευχαριστούμε όλους όσους βοήθησαν στην οργάνωσή τους, τους φορείς που μας πρόσφεραν τη συνεργασία τους, τους ανθρώπους που ανέλαβαν τις βιβλιοπαρουσιάσεις, καθώς και το Επιμελητήριο Δωδεκανήσου που μας προσφέρει κάθε φορά τον εξαίρετο αυτό χώρο, όπου πραγματοποιήθηκαν οι περισσότερες από τις εκδηλώσεις που αναφέραμε.
Άλλες δραστηριότητες:
Το φθινόπωρο του 2013 το Μουσείο Νεοελληνικής Τέχνης του Δήμου Ρόδου οργάνωσε στη Νέα Πτέρυγα του Νεστοριδείου Μελάθρου ατομική εικαστική έκθεση του ζωγράφου Μάνου Αναστασιάδη με τίτλο «Μεσογειακός κύκλος 1980-2013, μορφές, κύκλοι και ενοράσεις της Μεσογείου». Τόσο για τον ίδιο το ζωγράφο, που είναι παλαιό στέλεχος και επί σειράν ετών μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της Στέγης, όσο και στο πλαίσιο μιας γενικότερης αρχής να στηρίζουμε τους ντόπιους καλλιτέχνες, που ξεχωρίζουν για το ταλέντο και τη δημιουργικότητα τους, η Στέγη στήριξε την εκδήλωση και κατά τα εγκαίνια της Έκθεσης, που έγινε στις 12 Οκτωβρίου 2013, μεταξύ εκείνων που μίλησαν για την προσωπικότητα και το έργο του ζωγράφου είχε την χαρά να είναι και ο ομιλών.
Κατά το διήμερο 12-13 Αυγούστου 2014 πραγματοποιήθηκε στην Κάσο το Α΄ Κασιακό Πολιτιστικό Συμπόσιο. Το Συμπόσιο είχε επιτυχία, ακούστηκαν ενδιαφέρουσες ανακοινώσεις και αναμένουμε την έκδοση των Πρακτικών του. Η Στέγη υπήρξε συνδιοργανώτρια, όπως είναι πρόθυμη να στηρίξει κάθε παρόμοια προσπάθεια στα νησιά της Δωδεκανήσου.
Στο πλαίσιο αυτής της λογικής προγραμματίζουμε, σε συνεργασία με την Ομοσπονδία Δωδεκανησιακών Παροικιακών Σωματείων Ρόδου, τη διοργάνωση Συνεδρίου με θέμα την εξέταση των προοπτικών που μπορούν να έχουν οι παροικιακές οργανώσεις της πόλης μας, όσον αφορά την ενεργό και εποικοδομητική συμμετοχή τους στα πολιτιστικά μας πράγματα. Αν όλα πάνε καλά θα έχουμε το Συνέδριο την προσεχή άνοιξη.
Θ’ αναφερθώ σε τρεις ακόμη δραστηριότητες της Στέγης, που αφορούν την απονομή τιμής σε πρόσωπα για την πνευματική προσφορά τους.
Όταν κυκλοφόρησε το τρίτομο έργο του Μιλτιάδη Λογοθέτη «Ο δωδεκανησιακός τύπος (1848-2008) – Συμβολή στη νεότερη και σύγχρονη ιστορία της Δωδεκανήσου», με έγγραφό μας υπό ημερομηνίαν 21 Οκτωβρίου 2012, απευθυνθήκαμε στην Ακαδημία Αθηνών αναφερόμενοι στο συγγραφικό έργο και την εν γένει προσφορά του Μιλτιάδη Λογοθέτη, και επιλέγοντας ότι θα ήταν τιμή για τη Στέγη αλλά και για τη Δωδεκάνησο γενικότερα, η αναγνώριση αυτής της προσφοράς του και η βράβευση του έργου του «Ο δωδεκανησιακός τύπος» από το Ανώτατο Πνευματικό Ίδρυμα της Χώρας. Και η βράβευση έγινε τελικά.
Στις 28 Μαρτίου 2013 το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης του Ιδρύματος Γουλανδρή, σε ημερίδα που πραγματοποιήθηκε στην Αθήνα, τίμησε τέσσερις Έλληνες αρχαιολόγους για την προσφορά τους στην ελληνική αρχαιολογία, κι ανάμεσα σ’ αυτούς τον αντιπρόεδρο της Στέγης Γιάννη Παπαχριστοδούλου. Ήταν μια τιμή που αντανακλούσε ασφαλώς και στην ιδιαίτερη πατρίδα του Ρόδο, στη Δωδεκάνησο και στη Στέγη, στην οποία ο Γιάννης Παπαχριστοδούλου προσέφερε και εξακολουθεί να προσφέρει τις υπηρεσίες του τόσο ως μέλος του Διοικητικού της Συμβουλίου επί σειρά ετών, όσο και ως εισηγητής στα επιστημονικά της Συμπόσια. Για την προσωπικότητα και την εν γένει επιστημονική προσφορά του τιμώμενου μίλησαν σ’ εκείνη την τιμητική ημερίδα η Μελίνα Φιλήμονος – Τσοποτού και ο ομιλών.
Ο Δημήτρης Τσαλουμάς είναι ελληνοαυστραλός ποιητής, καταγόμενος από τη Λέρο. Επί δεκαετίες δημιουργεί γράφοντας στην ελληνική και αγγλική γλώσσα κι έχει τύχει εξαιρετικής αναγνώρισης και τιμών στην Αυστραλία. Στις 22 Νοεμβρίου 2014 έγινε στον Πειραιά από την Ομοσπονδία Δωδεκανησιακών Παροικιακών Σωματείων Αθηνών-Πειραιώς, την Δωδεκανησιακή Ιστορική και Λαογραφική Εταιρία, την Πανελλήνια Ένωση Λερίων «Η Παναγία του Κάστρου», τον Πνευματικό Όμιλο Κώων «Ο Φιλητάς» και την Στέγη, τιμητική εκδήλωση για τον ποιητή. Για την προσωπικότητα και το έργο του Δημήτρη Τσαλουμά μίλησε, μεταξύ των άλλων, εκπροσωπώντας τη Στέγη ο Κώστας Σκανδαλίδης.
Να πω ακόμη ότι σε εκτενές αφιέρωμα στη Ρόδο από το Ραδιόφωνο της Εκκλησίας της Ελλάδος, τόσο ο ομιλών όσο κι ο επίτιμος Πρόεδρος κ. Νικολάου αναλάβαμε να μιλήσουμε για την ιστορία και τον πολιτισμό του νησιού κι αποσπάσαμε σχόλια επαινετικά ακόμα κι από την Αμερική, την Αυστραλία κλπ. Στη συνέχεια το ίδιο ραδιόφωνο παρουσίασε ειδικό αφιέρωμα στη Στέγη, ωριαίας διάρκειας, κατά το οποίο ο ομιλών είχε την ευκαιρία να απαριθμήσει τα επιτεύγματα και τις προοπτικές μας.
Δυο λόγια ακόμη και περατώνω την ομιλία μου:
Ολοκληρώθηκε η ψηφιοποίηση και ανάρτηση στο Διαδίκτυο όλων των εκδόσεων της Στέγης, δηλ. των 25 τόμων των Δωδεκανησιακών Χρονικών, των αυτοτελών μας εκδόσεων και των Ροδιακών Γραμμάτων. Υπολείπονται 2 ή 3 βιβλία για τα οποία κρίναμε ότι θα χρειαστούμε και τη σύμφωνη γνώμη των συγγραφέων τους.
Επειδή έχουμε ήδη δύο συνεχόμενα Συμπόσια στη Ρόδο, το Δ.Σ. αποφάσισε να εξετάσει την περίπτωση να πραγματοποιηθεί το επόμενο, το ΙΘ΄, στην γειτονική Τήλο. Οι συγκοινωνίες καταρχήν ευνοούν κι από το προηγούμενο Συμπόσιό μας, που έγινε εκεί το 2001, διατηρούμε τις καλλίτερες αναμνήσεις. Αναζητούμε τρόπους να καλυφθεί η δαπάνη της διακίνησης και διαμονής των συνέδρων, γιατί δεν μπορούμε να επιβαρύνουμε τον Δήμο Τήλου, που όπως άλλωστε όλοι οι Δήμοι, αντιμετωπίζει οικονομική στενότητα. Το πρώτο μέλημα του Διοικητικού Συμβουλίου, που θα εκλεγεί από την παρούσα Γ.Σ. πρέπει να είναι η οριστικοποίηση του τόπου του επόμενου Συμποσίου, ειδ’ άλλως το ΙΘ΄ Συμπόσιο θα γίνει και πάλι στη Ρόδο, όπου όλα είναι ευκολότερα.
Κι εδώ, αγαπητοί φίλοι, ολοκληρώνεται ο απολογισμός του απερχόμενου Διοικητικού Συμβουλίου. Ευχαριστούμε για άλλη μια φορά την Περιφέρεια Ν. Αιγαίου, που στήριξε το έργο μας, το Δήμο Ρόδου που μας παρέχει δωρεάν τη στέγαση των Γραφείων και του αποθηκευτικού χώρου για τα βιβλία μας, το Επιμελητήριο Δωδεκανήσου που μας δίνει κάθε φορά αυτή τη θαυμάσια αίθουσα για τις εκδηλώσεις μας. Και πριν απ’ όλους, τα μέλη μας, τους εισηγητές στα Συνέδρια και τους συγγραφείς των βιβλίων.
Να προσθέσω, ως επίλογο, ότι όλα αυτά (τα Συνέδρια, οι εκδόσεις, οι εκδηλώσεις, γίνονται με την εθελοντική προσφορά κάποιων ανθρώπων, που απλά πιστεύουν στον πολιτισμό και γνωρίζουν καλά ότι η υπηρεσία στον πολιτισμό απαιτεί αφοσίωση, σκληρή δουλειά κι ανιδιοτέλεια. Οι συγγραφείς των αυτοτελών συγγραμμάτων, οι δεκάδες των εκλεκτών εισηγητών που ανεβαίνουν στο βήμα των Συνεδρίων μας, οι επιμελητές των εκδόσεων κι ασφαλώς τα μέλη των εκάστοτε Διοικητικών Συμβουλίων προσφέρουν τις υπηρεσίες τους δωρεάν. Όταν ζητάμε οικονομική συνδρομή από τους δημόσιους ή άλλους φορείς, αυτό γίνεται αποκλειστικά και μόνον για να πληρωθούν τα τυπογραφεία, κι εκείνα πάλι μόνο για την εκτύπωση και τη βιβλιοδεσία αφού όλη την υπόλοιπη δουλειά (την δύσκολη και την υπεύθυνη) την κάνουμε εμείς. Κι αυτό το, όχι συχνά απαντώμενο, φαινόμενο της εθελοντικής πνευματικής προσφοράς, δίνει στη Στέγη την απαραίτητη δυναμική για να συνεχίσει, ουσιαστικά και σεμνά, χωρίς τυμπανοκρουσίες και επάρσεις, το έργο της. Σας ευχαριστώ πού με ακούσατε.
ΜΑΝΟΛΗΣ ΜΑΚΡΗΣ
