Ο γενναίος πολέμαρχος που έπεσε στις εκκαθαριστικές επιχειρήσεις των χλωμών προσώπων
Και βέβαια έπεσε ηρωικά μαχόμενος μέχρι την τελευταία στιγμή, θύμα της λευκής μανίας να υφαρπάξει κάθε σπιθαμή γης από τους αυτόχθονες Αμερικανούς.
Ο δαιμόνιος αρχηγός είχε δει όμως το έργο νωρίς, γι’ αυτό και συνασπίστηκε με τις δυνάμεις των Σεγιέν, εγκαινιάζοντας έτσι μια ηρωική αντίσταση κατά της μπότας του χλωμού προσώπου.
Οι αιφνιδιαστικές επιθέσεις που έκαναν οι ενωμένες ινδιάνικες δυνάμεις κατά του στρατηγού George Crook παραμένουν μνημειώδεις για την ανδρεία και την αυτοθυσία τους, αν και το οδοιπορικό τους δεν έμελλε να στεφθεί από επιτυχία.
Παρά το γεγονός ότι το «Τρελό Άλογο» προνόησε να παρατάξει τις δυνάμεις του πλάι στους άντρες του «Καθιστού Ταύρου» για το αιματοκύλισμα του Little Bighorn το 1877, μια νικητήρια μάχη που θα έκρινε ωστόσο τις τύχες τους, αναγκάστηκε τελικά να παραδοθεί αργότερα και να σκοτωθεί κατόπιν σε συμπλοκή με τους λευκούς στρατιώτες.
Σφραγίζοντας έτσι την τύχη του λαού του…
Πρώτα χρόνια
Ο ατρόμητος φύλαρχος των Λακότα «Τρελό Άλογο» γεννιέται με το παραδοσιακό ινδιάνικο όνομα Tashunka Witco γύρω στα 1840 στην επαρχία της Νότιας Ντακότα. Οι πηγές δεν συμφωνούν για τον τρόπο που πήρε το ψευδώνυμό του, πρέπει πάντως να είχε να κάνει με τη γενναιότητα που έδειχνε στη μάχη ήδη από νεαρός πολεμιστής.
Ως παιδί, το «Τρελό Άλογο» ξεχώριζε τόσο για το ιδιαίτερο παρουσιαστικό του, που τον διαφοροποιούσε από τους συνομηλίκους του, όσο και την παράτολμη ανδρεία του, που τον έκανε μοναχικό και σχετικά απόμακρο.
Η γέννησή του μάλιστα ήρθε σε μια χρυσή εποχή για τους Λακότα: παρακλάδι των Σιου, οι Λακότα ήταν πια η μεγαλύτερη και δυνατότερη φυλή, κατέχοντας τεράστιες εκτάσεις γης. Η επαφή τους με τον λευκό ήταν η ελάχιστη δυνατή και μέχρι το 1840 βρίσκονταν ήδη στον κολοφώνα της ακμής τους.
Το «Τρελό Άλογο» είχε αποκτήσει ήδη από την εφηβεία του τη φήμη του άριστου πολεμιστή: στα 12 χρόνια του σκότωσε τον πρώτο του βίσωνα και απέκτησε έτσι το πρώτο του άλογο, ενώ από την επόμενη χρονιά θα πάρει μέρος στις επιδρομές κατά των ινδιάνων Κρόου για αρπαγή αλόγων. Το «Τρελό Άλογο» οδήγησε για πρώτη φορά τους πολεμιστές του στη μάχη στα 19 του χρόνια…
Δραστικές αλλαγές για τους Λακότα
Από τη δεκαετία του 1850 όμως όλα έμελλε να αλλάξουν για τους ινδιάνους. Οι λευκοί άποικοι συνέχιζαν να προωθούνται προς τα δυτικά, προς αναζήτηση χρυσού και νέων ευκαιριών στο τελευταίο σύνορο της Άγριας Δύσης, με την ξαφνική γειτνίαση λευκών και ινδιάνων να προκαλεί εντάσεις.
Σύντομα εμφανίστηκαν στην περιοχή και στρατιωτικά φρούρια, γεγονός που ενίσχυσε τη μετακίνηση αποίκων στα εδάφη των ινδιάνων, την ίδια ώρα που οι νεοφερμένες αρρώστιες άρχισαν να αποδεκατίζουν τον ντόπιο πληθυσμό. Τα πράγματα κλιμακώθηκαν άρδην τον Αύγουστο του 1854, σε αυτό που θα έμενε γνωστό ως Σφαγή του Grattan: οι δυνάμεις των χλωμών προσώπων, με επικεφαλής τον υπολοχαγό John Grattan, εισέβαλαν σε καταυλισμό των Σιου και σκότωσαν τον αρχηγό «Κατακτητική Αρκούδα», με τους ινδιάνους πολεμιστές να αντιδρούν σκοτώνοντας τόσο τον διοικητή Grattan όσο και τους 30 άντρες του.
Η Σφαγή του Grattan ήταν το γεγονός-ορόσημο στις τεταμένες σχέσεις λευκών και ινδιάνων, το στιγμιότυπο που θα πυροδοτούσε τον Πρώτο Πόλεμο των Σιου μεταξύ ΗΠΑ και Λακότα. Νεαρός ακόμα όταν συνέβη το γεγονός, το «Τρελό Άλογο» σημαδεύτηκε από το χρονικό του, την ίδια στιγμή που το μένος του κατά των λευκών κατακτητών ατσαλώθηκε…
Τιμημένος πολεμιστής
Καθώς οι συγκρούσεις Λακότα και ΗΠΑ κλιμακώθηκαν, το «Τρελό Άλογο» έμελλε να διαδραματίσει πρωταγωνιστικό ρόλο σε πολλές μάχες-κλειδιά του άνισου πολέμου. Ήδη αναγνωρισμένος ως αρχηγός της φυλής του, οδήγησε τους άντρες του σε πολλές μάχες κατά του αμερικανικού στρατού, οι νέες καραμπίνες του οποίου ξερνούσαν πια θάνατο γρηγορότερα από ποτέ.
Κι ενώ έζησε το μακελειό των πολεμιστών του στη «Μάχη των Αμαξών» («Wagon Box Fight» – Αύγουστος του 1867), πήρε το ινδιάνικο αίμα του πίσω πρωταγωνιστώντας στην εξόντωση της μεραρχίας του William J. Fetterman, σε μια ιδιαίτερης σπουδαιότητας μάχη για τον λαό του που έφερε τη γελοιοποίηση στις τάξεις του εχθρού.
Βλέποντας το μέλλον να κοντοζυγώνει, το «Τρελό Άλογο» δεν πίστεψε στο εύθραυστο σύμφωνο ειρήνης που υπογράφηκε το 1868 (Fort Laramie Treaty) και συνέχισε να μάχεται κατά του λευκού κατακτητή όπου και όποτε τον συναντούσε. Παρά το γεγονός ότι στη συμφωνία αναγνωριζόταν το κυριαρχικό δικαίωμα των Λακότα στη γη τους, τα πράγματα θα άλλαζαν σύντομα δικαιώνοντας έτσι τον αρχηγό τους και τη συνεχιζόμενη εκστρατεία του κατά των λευκών Αμερικανών: μεγάλα κοιτάσματα χρυσού ανακαλύφθηκαν στους Μαύρους Λόφους της Νότιας Ντακότα και η κυβέρνηση των ΗΠΑ τα θέλησε για λογαριασμό της.
Το υπουργείο Πολέμου παρήγγειλε την άμεση μετακίνηση όλων των Σιου σε κρατικά ελεγχόμενους καταυλισμούς (Ιανουάριος του 1876) και το «Τρελό Άλογο», μην έχοντας άλλη επιλογή, κάλεσε τον λαό του στα όπλα, εγκαινιάζοντας έτσι τη γενναία ινδιάνικη αντίσταση. Το μόνο που ήθελε ήταν να διατηρήσει τον παραδοσιακό τρόπο ζωής των Λακότα, τα ήθη και τα έθιμά τους δηλαδή στη γη των προγόνων τους.
Το «Τρελό Άλογο» των Λακότα και ο «Καθιστός Ταύρος» των Σεγιέν αρνήθηκαν λοιπόν να συμμορφωθούν με τις κυβερνητικές υποδείξεις, σε μια πράξη απείθειας που το μόνο αποτέλεσμα που θα είχε θα ήταν ο ολομέτωπος πόλεμος. Το «Τρελό Άλογο» είχε ήδη κερδίσει στις τάξεις των λευκών τη σχεδόν υπερφυσική φήμη του απέθαντου στη μάχη πολεμιστή, με τους περισσότερους στρατιώτες να τρέμουν στην ιδέα μιας μάχης εναντίον του.
Ταυτοχρόνως, ο μεγάλος αρχηγός δεν ήθελε τίποτα το δυτικό και ξενόφερτο στον λαό του: αρνιόταν σθεναρά να φωτογραφηθεί (όλες οι φωτογραφίες που υπάρχουν φέρονται να τον απεικονίζουν, κανείς δεν είναι σίγουρος αν είναι πράγματι αυτός), δεν υπέγραψε ποτέ κανένα έγγραφο και δεν σύναψε εμπορικές σχέσεις με τον λευκό.
Αφού απώθησε λοιπόν τα στρατεύματα του συνταγματάρχη Joseph Reynolds τον Μάρτιο του 1876, στις 17 Ιουνίου το «Τρελό Άλογο» οδήγησε τους 1.200 ενωμένους Λακότα και Σεγιέν κατά των δυνάμεων του στρατηγού George Crook, τον οποίο και ανέκοψε καθοριστικά. Σειρά είχε πια ο διαβόητος σφαγέας των ιθαγενών, ο στρατηγός George Armstrong Custer, ο οποίος είχε βάλει σκοπό να εκκαθαρίσει την περιοχή από όλους τους αντιστεκόμενους αυτόχθονες.
Στις 25 Ιουνίου 1876, το χιλιοτραγουδισμένο 7ο Σώμα Ιππικού του Custer επιτέθηκε σε χωριό των Σεγιέν κοντά στον ποταμό Little Bighorn, εγκαινιάζοντας τις εχθροπραξίες που κατέληξαν την ίδια ημέρα στην περίφημη Μάχη του Little Bighorn. Το «Τρελό Άλογο», περιμένοντας την επίθεση, ηγήθηκε αποφασιστικά των ενωμένων ινδιάνικων φυλών στη ζοφερή εκείνη μάχη, στην οποία εξόντωσαν μέχρι ανδρός τον στρατό του Custer! Ήταν πράγματι η μεγαλύτερη νίκη των ινδιάνων κατά των αμερικανικών στρατευμάτων καθ’ όλη τη διάρκεια των εκκαθαριστικών επιχειρήσεων των ΗΠΑ σε βάρος του τοπικού στοιχείου…
Τελευταίες μέρες
Τέτοιος ήταν ο αντίκτυπος της εμφατικής ινδιάνικης νίκης κατά του Custer που ώθησε τους επιτελάρχες του αμερικανικού στρατού να διατάξουν ολομέτωπη επίθεση, η μόνη ευτυχής κατάληξη της οποίας θα ήταν η άνευ όρων παράδοση των αντιστεκόμενων αυτοχθόνων.
Την ώρα λοιπόν που οι Σεγιέν και άλλες ινδιάνικες φυλές, προβλέποντας το τέλος που ερχόταν ολοταχώς, κατέφυγαν στον Καναδά για να γλιτώσουν από την οργή του στρατού των ΗΠΑ, το «Τρελό Άλογο» αρνήθηκε να εγκαταλείψει τα προγονικά εδάφη και συνέχισε να μάχεται, μόνος πια με μια χούφτα πολεμιστών.
Ο στρατηγός Nelson Miles τον καταδίωκε πια χωρίς έλεος, ξεκληρίζοντας τα χωριά των Λακότα ένα-ένα και προεξοφλώντας έτσι τη μοίρα που επιφύλασσαν οι λευκοί για τους νόμιμους ιδιοκτήτες της αμερικανικής γης. Ο χειμώνας του 1877 ήταν καθοριστικός για την τύχη του «Τρελού Αλόγου» και της φυλής του: κυνηγημένοι και χωρίς προμήθειες, οι πεινασμένοι ακόλουθοι του αρχηγού άρχισαν να τον εγκαταλείπουν μαζικά, παρά τις στρατιωτικές επιτυχίες που συνέχιζε να μετρά το «Τρελό Άλογο» στο πεδίο της μάχης.
Μόνος πια και προδομένος απ’ όλους, ο αρχηγός της φυλής των σκληροτράχηλων Σιου καβάλησε το άλογό του μέχρι το Οχυρό Robinson της Νεμπράσκα, όπου και παραδόθηκε. Παρά τη νέα υπόσχεση των λευκών προς το «Τρελό Άλογο», ότι θα τους επέτρεπαν δηλαδή να χτίσουν μόνιμο καταυλισμό σε νέα εδάφη, ούτε και τώρα τηρήθηκαν τα προσχήματα, κι έτσι οι εξαθλιωμένοι Λακότα οδηγήθηκαν σε χριστιανικό καταυλισμό-στρατόπεδο κράτησης, παρέα με άλλες ινδιάνικες φυλές που αργοπέθαιναν ήδη εκεί μέσα.
Τον Σεπτέμβριο του 1877, το «Τρελό Άλογο» το έσκασε από τον καταυλισμό για να μεταφέρει την άρρωστη σύζυγό του στους γονείς της. Τέτοια ήταν η φήμη του αγέρωχου πολεμιστή που δεν πίστεψε ο λευκός τον λόγο του, θεωρώντας πως ετοίμαζε νέα ινδιάνικη αντίσταση, γι’ αυτό και διατάχθηκε η σύλληψή του.
Το «Τρελό Άλογο» δεν αντιστάθηκε στους στρατιώτες, όταν όμως συνειδητοποίησε ότι αντί για τον καταυλισμό τον οδηγούσαν σε στρατιωτική φυλακή, άρχισε να παλεύει, με αποτέλεσμα να δεχθεί λογχισμό στα πλευρά και να ξεψυχήσει λίγο αργότερα, με τον πρώην αρχηγό της φυλής και πατέρα του στο πλευρό του. Το ημερολόγιο έδειχνε 5 Σεπτεμβρίου 1877 και το «Τρελό Άλογο» ήταν μόλις 37 ετών.
Η σορός του ενταφιάστηκε σε άγνωστη τοποθεσία «για να μη μολυνθεί περαιτέρω από τους λευκούς», σύμφωνα με το ινδιάνικο εθιμοτυπικό. Ακόμα και σήμερα, το «Τρελό Άλογο» αναγνωρίζεται ως ο οραματιστής και ανυπότακτος ηγέτης που πάλεψε σθεναρά για την ελευθερία και την αξιοπρέπεια του λαού του, αλλά και τη διάσωση του παραδοσιακού τρόπου ζωής…
