Ο αποκλεισμός της περιοχής γύρω από το Καστελλόριζο και η χωροθέτηση «προστατευόμενης ζώνης» μεταξύ Λήμνου και Σαμοθράκης είναι η απάντηση της Τουρκίας στα θαλάσσια πάρκα που είχε κηρύξει η Ελλάδα στο Νότιο Αιγαίο και το Ιόνιο στις 21 Ιουλίου.
Στον χάρτη που έδωσε στη δημοσιότητα το Σάββατο το Εθνικό Κέντρο Ερευνας για το Δίκαιο της Θάλασσας (DEHUKAM) του Πανεπιστημίου της Αγκυρας, δεν περιλαμβάνονται πάντως βραχονησίδες στο Αιγαίο, που η Τουρκία θεωρεί ότι είναι αμφισβητούμενης κυριαρχίας («γκρίζες ζώνες»). Το ελληνικό θαλάσσιο πάρκο είχε περιλάβει τέτοιες νησίδες (Κίναρος, Λέβιθα και άλλες). Πηγές του τουρκικού υπουργείου Εξωτερικών έλεγαν στην «Κ» ότι θα ακολουθήσουν και άλλα θαλάσσια πάρκα, αφήνοντας ανοιχτό το ενδεχόμενο να αποτυπωθούν σε μελλοντικό χάρτη και οι πιο επιθετικές διεκδικήσεις της Αγκυρας στο Αιγαίο.
Σύμφωνα με τον χάρτη, το θαλάσσιο πάρκο στο Αιγαίο εκτείνεται εκτός των χωρικών υδάτων, δυτικά της Ιμβρου και της Τενέδου, μεταξύ Σαμοθράκης και Λήμνου. Στην Ανατολική Μεσόγειο, το θαλάσσιο πάρκο παρακάμπτει το Καστελλόριζο, καθώς εκτείνεται από τα βορειοανατολικά της Ρόδου έως και τα ανοιχτά του Κόλπου της Αττάλειας.
Πολιτικοί αναλυτές στην Τουρκία σημειώνουν ότι η Αγκυρα επιχειρεί να απαντήσει στην Αθήνα «με προσεκτικό και συγκρατημένο τρόπο», αποφεύγοντας τα περίπλοκα ζητήματα του Αιγαίου, και χωρίς πρόθεση πρόκλησης περαιτέρω έντασης. Ωστόσο, διαμηνύει ότι δεν πρόκειται να αφήσει αναπάντητα τα βήματα της ελληνικής κυβέρνησης.
«Αντίμετρα» κατά της Ελλάδας
Σύμφωνα με πηγές που επικαλούνται τα τουρκικά ΜΜΕ, τα νέα θαλάσσια πάρκα καταχωρήθηκαν στον χάρτη που υπεβλήθη στη Διακυβερνητική Επιτροπή Ωκεανογραφίας (IOC) του Οργανισμού των Ηνωμένων Εθνών για την Εκπαίδευση, την Επιστήμη και τον Πολιτισμό (UNESCO).
Οπως τονίζεται, θα προστατεύεται το θαλάσσιο οικοσύστημα και θα λαμβάνονται περιβαλλοντικά μέτρα, ενώ, σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, «τα θαλάσσια πάρκα δεν θα επηρεάσουν την ελευθερία της ναυσιπλοΐας στα ύδατα». Παράλληλα, αναφέρεται ότι η Αγκυρα στοχεύει στην αύξηση του αριθμού αυτών των περιοχών.
Οι πηγές επισημαίνουν ακόμη ότι «η Τουρκία συνεχίζει να καλεί την Ελλάδα να πράξει το ίδιο και ότι, παράλληλα, παρακολουθεί τις εξελίξεις και λαμβάνει αντίμετρα, τονίζοντας ότι η Αγκυρα τηρεί τη στάση της για την επίλυση των προβλημάτων με βάση το διεθνές δίκαιο, τη δικαιοσύνη και την καλή γειτονία, στο πλαίσιο της «Δήλωσης της Αθήνας για τις Φιλικές Σχέσεις και την Καλή Γειτονία» που υπογράφηκε στις 7 Δεκεμβρίου 2023 από τον Πρόεδρο της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και τον Πρωθυπουργό της Ελλάδας Κυριάκο Μητσότακη».
ΥΠΕΞ: «Απαράδεκτη, μονομερής και παράνομη ενέργεια»
Για «απαράδεκτη, μονομερή και παράνομη ενέργεια» που, όπως σημειώνει, «δεν παράγει κανένα έννομο αποτέλεσμα έναντι των ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων» κάνει λόγο το υπουργείο Εξωτερικών για την ανακοίνωση της Αγκυρας. «Η εξαγγελία δείχνει πλήρη έλλειψη σεβασμού στο διεθνές δίκαιο της θάλασσας», αναφέρει, τονίζοντας πως «αντανακλαστικές ενέργειες κενές περιεχομένου θέτουν σε διακύβευση τις σχέσεις καλής γειτονίας μεταξύ των δύο χωρών».
Αναλυτικά η ανακοίνωση:
«Μετά την πρωτοβουλία της Ελλάδας για την καθιέρωση Εθνικών Θαλασσίων Πάρκων στο Ιόνιο και στο Αιγαίο Πέλαγος, σε περιοχές ελληνικής κυριαρχίας, η Τουρκία ανακοίνωσε σήμερα τον καθορισμό δύο θαλάσσιων προστατευόμενων περιοχών και σε διεθνή ύδατα του Αιγαίου και της Ανατολικής Μεσογείου.
Η εξαγγελία «θαλάσσιων πάρκων» σε μη οριοθετημένες περιοχές εκτός τουρκικών χωρικών υδάτων συνιστά απαράδεκτη, μονομερή και παράνομη ενέργεια που δεν παράγει κανένα έννομο αποτέλεσμα έναντι των ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων και δείχνει πλήρη έλλειψη σεβασμού στο διεθνές δίκαιο της θάλασσας.
Η ελληνική κυβέρνηση ενεργεί διαρκώς και με συνέπεια για την προστασία των δικαιωμάτων της πατρίδας μας και της βιωσιμότητας των θαλασσών μας και υπενθυμίζει πως αντανακλαστικές ενέργειες κενές περιεχομένου θέτουν σε διακύβευση τις σχέσεις καλής γειτονίας μεταξύ των δύο χωρών».
Πέρα από τα χωρικά
Σύμφωνα με εκτιμήσεις στην Αθήνα, η βασική διαφορά των τουρκικών πάρκων στο Βορειοανατολικό Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο σε σύγκριση με εκείνα που ανακοίνωσε η Ελλάδα, είναι ότι εκτείνονται και πέρα από τα χωρικά ύδατα της χώρας.
Οπως είναι γνωστό, η Αθήνα περιορίστηκε στην οριοθέτηση των δύο θαλάσσιων πάρκων στο Αιγαίο και στις Κυκλάδες σε περιοχές που δεν ξεπερνούν την ανακηρυγμένη αιγιαλίτιδα ζώνη της χώρας. Η τουρκική χωροθέτηση δεν περιλαμβάνει νησίδες – αμφισβητούμενες ή μη – και έχει αποτυπωθεί πάνω σε έναν χάρτη ο οποίος περιλαμβάνει τις πάγιες αντιλήψεις της Αγκυρας, όπως για παράδειγμα ότι δεν υπάρχουν θαλάσσια σύνορα ανάμεσα στην Ελλάδα και την Τουρκία και πως τα ελληνικά νησιά δεν διαθέτουν κάποια άλλη θαλάσσια ζώνη πέρα από τα 6 ναυτικά μίλια χωρικών υδάτων.
Επιπλέον άξιο αναφοράς είναι το γεγονός ότι ακριβώς επειδή τα θαλάσσια πάρκα της Τουρκίας εκτείνονται στα διεθνή ύδατα, σε κάποιες περιοχές επικαλύπτουν και πεδία ασκήσεων του Τουρκικού Ναυτικού. Η Αθήνα προφανώς απορρίπτει τις βασικές παραδοχές επί των οποίων έχει βασιστεί αυτή η οριοθέτηση σχετικά με την επήρεια των νησιών του Αιγαίου και, βεβαίως, του συμπλέγματος του Καστελόριζου.
Επιμένουν στη θεωρία
Παρ’ ότι ο χάρτης δεν περιλαμβάνει βραχονησίδες ελληνικής κυριαρχίας, πηγές του τουρκικού υπουργείου Εξωτερικών επιμένουν να χαρακτηρίζουν «δημιουργία τετελεσμένων» εκ μέρους της Ελλάδας τη χωροθέτηση της 21 Ιουλίου. «Είναι γνωστό ότι η Τουρκία δεν θα αποδεχτεί τα μονομερή βήματα της Ελλάδας και τη δημιουργία τετελεσμένων στο Αιγαίο. Οι προσπάθειες της Ελλάδας για τη δημιουργία τετελεσμένων, ιδίως σε γεωγραφικούς σχηματισμούς (γκρίζες ζώνες) που αποτελούνται από νησιά, νησίδες και βραχονησίδες που δεν έχουν παραχωρηθεί στην Ελλάδα με διεθνείς συνθήκες, δεν έχουν νομικές συνέπειες. Αυτές οι πρωτοβουλίες δεν επηρεάζουν τα νόμιμα δικαιώματα και συμφέροντα της Τουρκίας», έλεγαν οι ίδιες πηγές.
Σύμφωνα με πληροφορίες, ο αριθμός των προστατευόμενων περιοχών αναμένεται να αυξηθεί σε όλες τις θαλάσσιες ζώνες γύρω από την Τουρκία, «χωρίς να παρεμποδίζονται οι δραστηριότητες των σχετικών οικονομικών τομέων», όπως σημειώνουν τουρκικές πηγές.
Πηγή: kathimerini.gr
