Σαν σήμερα πριν από 42 χρόνια, στις 13 Μαΐου 1982, φεύγει από τη ζωή σε ηλικία 92 ετών η Δέσποινα Αχλαδιώτη, η γυναίκα που έμεινε στην ιστορία ως η Κυρά της Ρω. Η μορφή της ξεπροβάλλει ακόμα στις συνειδήσεις των Ελλήνων σαν σύμβολο πίστης, αντοχής και πατριωτισμού. Για τέσσερις δεκαετίες, ύψωνε καθημερινά την ελληνική σημαία στην ακριτική νησίδα Ρω, απέναντι από τα τουρκικά παράλια, διακηρύσσοντας σιωπηλά αλλά αταλάντευτα την ελληνικότητα του τόπου.
Η ζωή της ήταν ένας διαρκής, προσωπικός αγώνας. Γεννημένη το 1890, εγκαταστάθηκε με τον άντρα της Κώστα στη Ρω το 1924, όταν ακόμη το νησί δεν ανήκε επισήμως στην Ελλάδα. Το ζευγάρι ασχολήθηκε με την κτηνοτροφία, ζώντας απομονωμένο, σε ένα νησάκι χωρίς υποδομές, μακριά από τον «πολιτισμό». Μετά τον θάνατο του συζύγου της το 1940 και στη συνέχεια της τυφλής μητέρας της, η Δέσποινα έμεινε μόνη. Η ελληνική σημαία που ύψωνε κάθε πρωί και κατέβαζε με τη δύση του ήλιου, γινόταν το σήμα της παρουσίας της Ελλάδας στο μικρό αυτό βράχο του Αιγαίου.
Η πρώτη φορά που ύψωσε τη σημαία ήταν το 1929, αλλά από το 1943 και μετά, όταν ξέσπασε ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος και οι κάτοικοι του Καστελόριζου κατέφυγαν πρόσφυγες στη Μέση Ανατολή και στην Κύπρο, η ίδια παρέμεινε πίσω. Μετέτρεψε τότε την πράξη της σε καθημερινό τελετουργικό. Στην περίοδο της Κατοχής, συμμετείχε ενεργά στην Αντίσταση, ενώ μετά την ενσωμάτωση των Δωδεκανήσων στην Ελλάδα με τη Συνθήκη των Παρισίων το 1947, η αποστολή της πήρε ακόμα μεγαλύτερη εθνική σημασία.
Η Κυρά της Ρω δεν φοβήθηκε ούτε τις προκλήσεις. Το 1975, τούρκοι δημοσιογράφοι αποβιβάστηκαν στη Ρω και ύψωσαν την τουρκική σημαία. Όταν εκείνη επέστρεψε από τη Ρόδο όπου είχε πάει για λόγους υγείας, την κατέβασε αμέσως. Το γεγονός προκάλεσε πανελλήνια συγκίνηση και πολιτική κινητοποίηση. Το ανθυποβρυχιακό σκάφος «Γ. Πεζόπουλος» κατέπλευσε στο Καστελόριζο προς τιμήν της.
Η συμβολική της πράξη δεν πέρασε απαρατήρητη. Τιμήθηκε από την Ακαδημία Αθηνών, το Πολεμικό Ναυτικό, τη Βουλή των Ελλήνων, τον Δήμο Ρόδου, ακόμα και την Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος. Το υπουργείο Εθνικής Άμυνας της απένειμε μετάλλιο για τις εθνικές της υπηρεσίες κατά την πολεμική περίοδο ’41-’44.
Στις 13 Μαΐου 1982, η Δέσποινα Αχλαδιώτη πεθαίνει στο νοσοκομείο της Ρόδου, αλλά επιστρέφει για πάντα στο νησί που σημάδεψε τη ζωή και την Ιστορία της. Θάβεται στη Ρω με τιμές εθνικής ηρωίδας, δίπλα στον ιστό της σημαίας της, όπως ήταν η τελευταία της επιθυμία.
«Την ελληνική σημαία, θέλω να μου τη βάλουν στον τάφο μου», είχε πει. Και έτσι έγινε.
