Ο εμπορικός πόλεμος που έχει εξαπολύσει ο πρόεδρος Τραμπ αναμένεται να επιβραδύνει την παγκόσμια οικονομική ανάπτυξη μέσα στο έτος, κυρίως επειδή η επιθετική χρήση δασμών από τις Ηνωμένες Πολιτείες – τη μεγαλύτερη οικονομία στον κόσμο – αναμένεται να πλήξει την ίδια τη χώρα.
Οι πρόσφατες οικονομικές προβλέψεις του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου έρχονται λίγες μέρες μετά την απόφαση του Τραμπ να αυξήσει τους δασμούς σε επίπεδα που δεν έχουν παρατηρηθεί από τη Μεγάλη Ύφεση.
Ο Τραμπ έχει επιβάλει δασμό 10% σχεδόν σε όλες τις εισαγωγές, καθώς και τιμωρητικούς φόρους τουλάχιστον 145% σε κινεζικά προϊόντα που εισέρχονται στις ΗΠΑ. Παράλληλα έχει ανακοινώσει αυτό που αποκαλεί «ανταποδοτικούς» δασμούς προς τους μεγαλύτερους εμπορικούς εταίρους της Αμερικής –την Ευρωπαϊκή Ένωση, την Ιαπωνία, τη Νότια Κορέα και την Ταϊβάν– αν και έχει αναστείλει προσωρινά την εφαρμογή τους μέχρι τον Ιούλιο, καθώς η κυβέρνησή του επιδιώκει διμερείς εμπορικές συμφωνίες.
Η προσέγγισή του έχει προκαλέσει παράλυση στις αμερικανικές επιχειρήσεις που εξάγουν προϊόντα ή εξαρτώνται από ξένα εξαρτήματα, μειώνοντας την παραγωγή τη στιγμή που η παγκόσμια οικονομία έδειχνε σημάδια σταθεροποίησης μετά από χρόνια υψηλού πληθωρισμού. Η Κίνα και ο Καναδάς έχουν ήδη απαντήσει με δικά τους εμπορικά εμπόδια, ενώ η Ε.Ε. δηλώνει έτοιμη να αυξήσει τους δασμούς εάν οι ΗΠΑ προχωρήσουν στο σχέδιο για νέο φόρο 20%.
Σύμφωνα με την έκθεση World Economic Outlook, η παγκόσμια ανάπτυξη προβλέπεται να επιβραδυνθεί στο 2,8% το 2025 από 3,3% το 2024. Τον Ιανουάριο, το Ταμείο είχε προβλέψει σταθερή ανάπτυξη για το 2025.
Το ΔΝΤ προβλέπει πλέον ακόμη χαμηλότερους ρυθμούς για το επόμενο έτος.
Η υποβάθμιση οφείλεται κυρίως στην επίπτωση των δασμών στην αμερικανική οικονομία, η οποία ήδη αναμενόταν να επιβραδυνθεί. Η εκτίμηση για την ανάπτυξη των ΗΠΑ πέφτει στο 1,8% για το 2025 από 2,8% πέρυσι – μία πλήρης ποσοστιαία μονάδα χαμηλότερη από την πρόβλεψη του Ιανουαρίου (2,7%), όταν οι ΗΠΑ θεωρούνταν η ισχυρότερη οικονομία στον κόσμο.
«Το παγκόσμιο οικονομικό σύστημα που λειτούργησε επί 80 χρόνια επαναρυθμίζεται», δήλωσε ο επικεφαλής οικονομολόγος του ΔΝΤ, Πιερ-Ολιβιέ Γκουρινσά. «Ο μέσος δασμός των ΗΠΑ έχει ξεπεράσει πλέον τα επίπεδα της αρχής του 20ού αιώνα. Πέρα από τους ίδιους τους δασμούς, η αβεβαιότητα στην πολιτική –όχι μόνο στο εμπόριο– είναι ένας από τους βασικούς λόγους επιδείνωσης των προοπτικών».
Η έκθεση τονίζει επίσης ότι οι δασμοί ενδέχεται να δυσκολέψουν τις προσπάθειες συγκράτησης του πληθωρισμού. Η πρόβλεψη για τον πληθωρισμό στις ΗΠΑ αυξήθηκε στο 3% από 2%.
Ο Γκουρινσά σημείωσε πως η άνοδος των τιμών λόγω των δασμών μπορεί να είναι προσωρινή, αλλά η μείωση της παραγωγικότητας και της ανάπτυξης θα είναι μόνιμη. Παρότι το ΔΝΤ δεν προβλέπει ύφεση στις ΗΠΑ, ο κίνδυνος να συμβεί αυξήθηκε από 25% τον Οκτώβριο σε 40% τώρα.
Οι προβλέψεις για Κίνα και Ευρώπη έχουν επίσης αναθεωρηθεί προς τα κάτω, όμως το Ταμείο επισημαίνει ότι η δημοσιονομική στήριξη των κυβερνήσεών τους μπορεί να περιορίσει τη ζημιά.
Ωστόσο, οι προβλέψεις συνοδεύονται από υψηλή αβεβαιότητα. Η διοίκηση Τραμπ έχει ήδη καθυστερήσει κάποιους δασμούς και διαπραγματεύεται συμφωνίες με δεκάδες χώρες ώστε να περιορίσει τα «ανταποδοτικά μέτρα» που τέθηκαν σε ισχύ από τις 2 Απριλίου.
Παρ’ όλα αυτά, οι δύο μεγαλύτερες οικονομίες του κόσμου –ΗΠΑ και Κίνα– φαίνεται να βρίσκονται σε παρατεταμένο οικονομικό αδιέξοδο, που θα βαραίνει την παγκόσμια οικονομία μέχρι να υπάρξει συμφωνία.
Ο Τραμπ έχει αφήσει να εννοηθεί ότι είναι έτοιμος να προσαρμόσει τους δασμούς όταν οι αγορές γίνονται υπερβολικά ασταθείς, όπως συνέβη νωρίτερα αυτόν τον μήνα. Ωστόσο, δεν έχει δείξει πρόθεση να κάνει πίσω.
«Πρέπει να ξαναχτίσουμε τον Πλούτο της Μεγάλης μας Χώρας και να δημιουργήσουμε αληθινή ΑΝΤΑΠΟΔΟΤΙΚΟΤΗΤΑ», έγραψε στο Truth Social. «Αλλά για όσους θέλουν τον πιο εύκολο δρόμο: Ελάτε στην Αμερική και χτίστε στην Αμερική!»
Τις τελευταίες ημέρες, ο Τραμπ έχει εντείνει την επίθεση στον πρόεδρο της Fed, Τζερόμ Πάουελ, κατηγορώντας τον ότι «παίζει πολιτικά παιχνίδια» και κινείται πολύ αργά στη μείωση των επιτοκίων.
Όταν ρωτήθηκε για το ενδεχόμενο να αποπέμψει τον Πάουελ πριν λήξει η θητεία του, ο Γκουρινσάς υπογράμμισε τη σημασία της ανεξαρτησίας των κεντρικών τραπεζών, λέγοντας: «Η αξιοπιστία των κεντρικών τραπεζών είναι κρίσιμη για τον έλεγχο του πληθωρισμού. Και αυτή η αξιοπιστία βασίζεται στην ανεξαρτησία τους».
Το ΔΝΤ προειδοποιεί εδώ και χρόνια ότι η κατάτμηση της παγκόσμιας οικονομίας και η αύξηση των εμπορικών εντάσεων αποτελούν απειλή για την παραγωγικότητα και την ανάπτυξη – ειδικά για τις φτωχότερες χώρες.
«Η παγκόσμια οικονομία επέδειξε αξιοσημείωτη ανθεκτικότητα στις μεγάλες αναταράξεις των τελευταίων τεσσάρων ετών, αλλά φέρει ακόμη βαριές πληγές», αναφέρει ο Γκουρινσάς. «Τώρα δοκιμάζεται και πάλι σκληρά, ιδίως στις αναδυόμενες και αναπτυσσόμενες οικονομίες με περιορισμένα μέσα άμυνας».
Πηγή: The New York Times
