Οι εξελίξεις σε παγκόσμιο επίπεδο καταδεικνύουν, ότι οι πόλεις πρωταγωνιστές του μέλλοντος θα έχουν τα εξής κύρια χαρακτηριστικά:
Α. Θα έχουν ολοκληρώσει τον ψηφιακό τους μετασχηματισμό.
Β. Θα λειτουργούν μέσα από έξυπνα εργαλεία διαχείρισης.
Ένα τέτοιο εργαλείο είναι και η Εμπορική Χωροταξία. Τι όμως εννοούμε με τον όρο «Εμπορική Χωροταξία»: Η εμπορική χωροταξία είναι η μελέτη, ο σχεδιασμός και η οργάνωση των χώρων όπου αναπτύσσεται η εμπορική δραστηριότητα μέσα στον αστικό ιστό.
Περιλαμβάνει τη χωροθέτηση των εμπορικών χρήσεων, τον εντοπισμό και την κατανομή των εμπορικών ζωνών, τη σχέση τους με άλλες χρήσεις γης, την ισορροπία μεταξύ διαφορετικών χρήσεων γης, την ενσωμάτωσή τους στο αστικό και περιαστικό περιβάλλον, αλλά και τη διευκόλυνση της πρόσβασης σε αγαθά και υπηρεσίες.
Η σωστή εμπορική χωροταξία, ως έννοια, συνδέεται άμεσα με την οικονομία, την κοινωνική ζωή, την αειφορία και τη λειτουργικότητα των πόλεων, καθώς δεν αφορά μόνο την οικονομική απόδοση μιας πόλης, αλλά και την αρμονία μεταξύ επιχειρηματικής δραστηριότητας, κυκλοφορίας και καθημερινής ζωής των κατοίκων.
Η εμπορική χωροταξία είναι ένα εργαλείο που θα μας βοηθήσει να αντιμετωπίσουμε προκλήσεις σύγχρονες και μελλοντικές.
Ας εξετάσουμε όμως λίγο την παρούσα κατάσταση:
Η Ρόδος είναι ένας από τους κορυφαίους τουριστικούς προορισμούς της Ελλάδας και διαθέτει έναν ιδιαίτερο εμπορικό χαρακτήρα.
Οι κύριες αγορές, για την πόλη της Ρόδου, βρίσκονται στο ιστορικό κέντρο, τη Μεσαιωνική Πόλη και μικρότερες περιφερικά της πόλης.
Η πόλη όμως, αντιμετωπίζει δυσλειτουργίες όπως:
1. Υπερσυγκέντρωση δραστηριοτήτων στο ιστορικό κέντρο, που δημιουργεί προβλήματα όπως κυκλοφοριακή συμφόρηση και κορεσμό.
2. Διαχείριση τροφοδοσίας, συλλογής απορριμμάτων κ.λπ..
3. Καταλήψεις ή υπερβάσεις στις παραχωρήσεις των δημοσίων χώρων.
4. Εποχικότητα της ζήτησης, καθώς οι εμπορικές δραστηριότητες εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από τον τουρισμό.
5. Ελλείψεις στις υποδομές, όπως επαρκείς χώροι στάθμευσης και δημόσιες συγκοινωνίες, που δυσκολεύουν την πρόσβαση στις εμπορικές περιοχές.
6. Πίεση στα ιστορικά κτήρια και τους δημόσιους χώρους, που απειλούνται από την αυξανόμενη ζήτηση για εμπορικές και μη χρήσεις.
Σε ποιους στοχευμένους τομείς θα περιμένουμε να έχουμε τα μεγαλύτερα οφέλη από την ολοκληρωμένη εφαρμογή ενός συστήματος εμπορικής χωροταξίας;
-Πρώτα απ’ όλα, στον σχεδιασμό των Δημόσιων Χώρων και Υπηρεσιών.
-Στη βελτίωση της ροής της κυκλοφορίας ανθρώπων και οχημάτων, άρα και στην ενίσχυση της εμπορικής δραστηριότητας και απόδοσης της πόλης.
-Στην αειφορία και Ενεργειακή Αποδοτικότητα.
Ποιες οι ενέργειες που πρέπει να γίνουν;
Λύσεις –Προτάσεις
1. Ανασχεδιασμός των Δημόσιων Χώρων και Υπηρεσιών
• Επέκταση των χώρων πεζοδρόμησης, ή ακόμη και απαγόρευσης κυκλοφορίας οχημάτων, πλην κατοίκων τροφοδοσίας, δημόσιας συγκοινωνίας.
• Συντήρηση, ανάδειξη και επέκταση των δημοσίων χώρων πρασίνου και αναψυχής για τους κατοίκους και τους επισκέπτες.
• Αναθεώρηση του κανονισμού λειτουργίας της πόλης, με θέσπιση κανόνων για την εξυπηρέτηση των εμπορικών και άλλων δραστηριοτήτων της πόλης.
• Οργάνωση της λειτουργίας των παρεχόμενων υπηρεσιών κοινής ωφέλειας, με γνώμονα την πυκνότητα του εμπορικού οικοσυστήματος, ώστε να καταστούν πιο αποδοτικές και συμφέρουσες.
2. Ενίσχυση της Εμπορικής Ζώνης
• Αποτελεσματική χωροθέτηση εμπορικών δραστηριοτήτων, με καθορισμό των κατάλληλων περιοχών για την ανάπτυξη αυτών, λαμβάνοντας υπόψη τη ζήτηση και την προσβασιμότητα.
• Εξισορρόπηση αστικών χρήσεων γης που θα εξασφαλίζει ότι οι εμπορικές χρήσεις είναι συμβατές με τις κατοικίες, τις δημόσιες υποδομές και τους χώρους αναψυχής.
• Βελτίωση της προσβασιμότητας μέσω σχεδιασμού για εύκολη πρόσβαση των καταναλωτών (με Μέσα Μαζικής Μεταφοράς, ποδήλατο ή αυτοκίνητο) και τη διευκόλυνση της μεταφοράς αγαθών.
• Υποστήριξη της τοπικής οικονομίας και ενίσχυση μικρών και μεγάλων εμπορικών επιχειρήσεων μέσω σωστού πολεοδομικού σχεδιασμού.
3. Βελτίωση της Κυκλοφορίας
• Κατασκευή περιφερειακών χώρων στάθμευσης για την αποσυμφόρηση του κέντρου.
• Εφαρμογή έξυπνων τεχνολογιών για τη διαχείριση της κυκλοφορίας.
• Βελτίωση των αστικών συγκοινωνιών.
• Δημιουργία ποδηλατοδρόμων που θα συνδέουν τη Νέα Πόλη με τη Μεσαιωνική Πόλη και την παραλιακή ζώνη.
4. Αειφορία και Ενεργειακή Αποδοτικότητα
• Αυστηροί κανονισμοί για τη χρήση των ιστορικών κτηρίων.
• Συνεχής επιτήρηση των παραχωρήσεων κοινοχρήστων χώρων.
• Αειφόρος ανάπτυξη, με στόχευση στη μείωση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων μέσω βιώσιμων εμπορικών μοντέλων.
• Υιοθέτηση πρακτικών πράσινης πολεοδομίας, όπως η κατασκευή ενεργειακά αποδοτικών κτηρίων.
• Δημιουργία φυσικών ή ψηφιακών εργαλείων παρακολούθησης της πυκνότητας του εμπορικού οικοσυστήματος και των δραστηριοτήτων αυτού, που θα μπορούσε να χρησιμεύσει, μεταξύ άλλων και σαν πληροφοριακό οδηγό για μελλοντικούς επενδυτές.
• Δημιουργία σώματος ελέγχου και επιτήρησης των κανονισμών, των παραχωρήσεων και γενικότερα, της λειτουργίας της πόλης, απαραίτητο για την αποτροπή και επιβολή προστίμων στους παραβάτες.
Στρατηγικός Στόχος
Η πόλη της Ρόδου μπορεί να εξελιχθεί σε έναν βιώσιμο, σύγχρονο, και ελκυστικό χώρο για κατοίκους και επισκέπτες, αν συνδυαστούν οι εμπορικές δραστηριότητες με ποιοτικούς δημόσιους χώρους και υποδομές.
Ο συνδυασμός πολιτιστικής αναβάθμισης, λειτουργικότητας και περιβαλλοντικής αειφορίας θα συμβάλει στη συνολική βελτίωση της ποιότητας ζωής.
