Πριν από τρια περίπου χρόνια και με αφορμή τον παράνομο “εσπερινό” που είχε τελεστεί από τους μητροπολίτες Ρόδου, Κω-Νισύρου και Καρπάθου-Κάσου εντός του αρχαιολογικού χώρου/ναού των Διοσκούρων (μετέπειτα αγ. Φωτεινή) στο νησί της Καρπάθου, αναδείξαμε μέσα από άρθρο μας που αναδημοσιεύτηκε από πολλές δωδεκανησιακές ιστοσελίδες την αλήθεια γύρω από τη φιγούρα του λεγόμενου “αγίου Ιωάννη του Καρπάθιου”.
Είδαμε τότε πως, ως φιγούρα, αποτελεί ουσιαστικά τη συνένωση δύο διαφορετικών προσώπων, ενός μοναχού Ιωάννη (άγνωστο το πότε έζησε), συγγραφέα ενός έργου που τιτλοφορείται “Προς τους μοναχούς της Ινδίας” και ενός μητροπολίτη Καρπάθου με το όνομα Ιωάννης που έζησε κατά τον 7ο αιώνα. Είχαμε επίσης τροφοδοτήσει τους συμπατριώτες μας Δωδεκανησίους με σύνδεσμο που παρέπεμπε απ ευθείας στο έργο “Φιλοκαλία” του 1893, μέσω του οποίου ο αναγνώστης θα είχε τη δυνατότητα να αποκτήσει μία καλύτερη εικόνα για τις απόψεις του μοναχού Ιωάννη, ενός εκ των δύο προσώπων που τέλος πάντων συνθέτουν τον άγιο που τιμούν στο νησί της Καρπάθου.
Ύστερα από τρία χρονια, ήρθε η ώρα να εξετάσουμε αναλυτικότερα τις απόψεις του Ιωάννη, παραθέτοντας αυτούσια και εντελώς ενδεικτικά, χωρία από το έργο του, με σκοπό να αξιολογηθούν κατάλληλα από τους σκεπτόμενους αναγνώστες. Οι δικοί μας σχολιασμοί θα είναι συντομότατοι και μεταξύ μας περιττοί μπροστά σε αυτά που θα αντιμετωπίσουμε πιο κάτω. Ας ξεκινήσουμε λοιπόν. Να σημειώσουμε ότι με δική μας πρωτοβουλία έχουμε τονίσει με bold (έντονα γράμματα) ορισμένα σημεία που αξίζουν της προσοχής σας.
1) “Ο Διάβολος μας σπρώχνει στη μελέτη του Ελληνισμού”!!!
Ο Μοναχός Ιωάννης θεωρεί ότι το να μελετά κανείς την ελληνική φιλοσοφία είναι αποτέλεσμα επιβουλής του Διαβόλου! Θεωρεί δηλαδή ότι ο ίδιος ο άρχων του σκότους μας σπρώχνει στο να μελετήσουμε την αρχαία σοφία που διαθόθηκε σε όλο τον κόσμο, προκάλεσε την Αναγέννηση και το Διαφωτισμό, επάνω της στηρίχθηκε ολόκληρο το σύγχρονο δυτικό πολιτισμικό οικοδόμημα, αλλά και που αποτέλεσε τον λόγο για τον οποίον ολόκληρος ο πλανήτης γνωρίζει σήμερα τη χώρα μας (Προσωκρατικοί, Πυθαγόρειοι, Πλάτωνας, Αριστοτέλης, Στωικοί, Σκεπτικοί, Επικούρειοι κ.α).
Αναρωτιόμαστε τι έχουν να πουν επ’ αυτού οι ιερείς του νησιού, οι επίσημες αρχές του, αλλά και οι απλοί άνθρωποι που τρέχουν να προσκηνύσουν τις εικόνες του και να προσφέρουν τα λεφτά τους για την ανέγερση ναών.
Ας διαβάσουμε προσεκτικά τι λέει ο Ιωάννης:
13. Ο εχθρός διάβολος γνωρίζει ότι η προσευχή είναι για μας υπερασπιστής, ενώ γι’ αυτόν εχθρός και επίβουλος. Θέλοντας να μας αποσπάσει από αυτήν, βάζει μέσα μας την επιθυμία της μελέτης των συγγραφών των Ελληνικών Λόγων (σ.σ εννοεί την αρχαία ελληνική φιλοσοφία), από τους οποίους και απομακρυνθήκαμε, και μας προτρέπει να ασχολούμαστε μ’ αυτές. Αλλά ας μη πεισθούμε σ’ αυτόν, μην τυχόν και πάει στραβά η καλλιέργειά μας και αντί να συνάξομε σύκα και σταφύλια, συνάξομε αγκάθια και τριβόλια. Γιατί η σοφία του κόσμου αυτού είναι μωρία ενώπιον του Θεού(Α΄ Κορ. 3,19).
Παρακάτω ο Ιωάννης περιπαίζει τον φιλόσοφο και μέγιστο μαθηματικό Πυθαγόρα, υποστηρίζοντας ότι ακόμη και μία αράχνη τον ξεπερνά. Ενώ πιο κάτω αναφέρει ότι ο ίδιος φλυαρούσε και έλεγε ανοησίες σε βόδια και αετούς. Προφανώς και δεν είχε υπόψιν του ότι μερικούς αιώνες αργότερα, κάποιος μοναχός Παΐσιος θα άνοιγε (σύμφωνα με μαρτυρίες) κανονικό διάλογο με σαύρες! Διαβάζουμε χαρακτηριστικά:
47. “και [η αράχνη] έχει τόση σιωπή, ώστε ξεπερνά και τον Πυθαγόρα, τον οποίο οι Έλληνες θαυμάζουν παραπάνω απ’ όλους τους φιλοσόφους, για την εγκράτεια που είχε στη γλώσσα του. Όμως ο Πυθαγόρας, αν και δε μιλούσε σε όλους, πάντως στους πολύ αγαπητούς του ανθρώπους μιλούσε μυστικά κατά διαστήματα. Και πολλές φορές μίλησε φιλόδοξα σε βόδια και σε αετούς και είπε κάτι φλυαρίες και ανοησίες”.
 |
| «Και ήνοιξεν ο Κύριος το στόμα της όνου και είπε προς τον Βαλαάμ: “Τι σοι έκαμα και με εκτύπησας τρίτην ταύτην φοράν;” Και είπεν ο Βαλαάμ προς την όνον…». Το θαύμα της συνομιλίας ενός γαϊδάρου με τον Βαλαάμ παρουσία αγγέλου, όπως περιγράφεται στην Παλαιά Διαθήκη. («Αριθμοί», 22:27-30). |
2) “Νιώθετε φόβο και τρόμο”!
Ο Ιωάννης μας παρακινεί να ζούμε προσευχόμενοι με έναν διαρκή φόβο και τρόμο. Ίσως γιατί με τα συναισθήματα του φόβου και του τρόμου επιβάλλεται διαχρονικά κάθε μορφής εξουσία από άνθρωπο σε άνθρωπο στον ταλαίπωρο πλανήτη μας… Στο τέλος, μάλιστα, απορεί για το πως μπορεί κάποιος να ζήσει χωρίς να φοβάται κάτι το υπερβατικό.
Αλλά όμως να την ανακατέψομε την ευφροσύνη με το φόβο του Θεού, όπως λέει η Γραφή: «Να νιώθετε αγαλλίαση για τον Κύριο μαζί με τρόμο»(Ψαλμ.2,11). Οι γυναίκες που ήταν μαζί με τη Μαρία, έφυγαν από τον Τάφο με φόβο και χαρά(Ματθ. 28,8). Ίσως κι εμείς κάποτε με φόβο και χαρά βγούμε από τον νοητό τάφο. Απορώ πώς μπορούμε να μην έχομε φόβο, γιατί κανείς δεν είναι αναμάρτητος, και αν ακόμη είναι Μωυσής ή Απόστολος Πέτρος.
3) Η ψυχαγωγία μας απομακρύνει από την Αρετή!
Κατά τον Ιωάννη, τα αστεία, τα παιχνίδια και τα γεγονότα χαράς (όπως για παράδειγμα ο χορός σε ένα πανηγύρι), αποτελούν δραστηριότητες που μας απομακρύνουν από την αρετή (με τη σημασία τέλος πάντων που δίνει ο ίδιος στη λέξη αρετή). Αντιθέτως το να αγρυπνεί κανείς φοβούμενος και προσευχόμενος στο θεό, μελετώντας παράλληλατις ιουδαϊκές γραφές, αποτελούν τη συνταγή προς την επιτυχία για να πλησιάσει το θείο. Αναρωτιόμαστε εάν οι φίλοι μας Καρπάθιοι ακολουθούν σήμερα τις νουθεσίες του αγίου τους…
20. Κανένα άλλο πράγμα δεν μπορεί να εξαφανίζει τόσο πολύ την αρετή, όσο οι αστειότητες και οι χαριεντισμοί (σ.σ η ευτραπελεία, και το παίζειν) και η αργολογία. Και αντίθετα, τίποτε άλλο δεν ανανεώνει την ψυχή και την κάνει να πλησιάζει στο Θεό, όσο ο φόβος του Θεού και η καλή προσοχή και η ακατάπαυστη μελέτη των λόγων του Θεού και το να οπλίζεται κανείς με την προσευχή και να αναζητεί από ίχνος σε ίχνος το κέρδος της αγρυπνίας.
4) Ο Θεός μας “κακοποιεί” και μας επαναφέρει εκεί που δεν το περιμένουμε!
Ο Ιωάννης θεωρεί πως οι συμφορές και οι κακοτυχίες που αντιμετωπίζουμε στην καθημερινότητα και στη ζωή μας είναι δοκιμασίες από τον Θεό. Ο τελευταίος μάλιστα είναι ικανός να μας επαναφέρει στην προτέρα κατάσταση εντελώς ξαφνικά και ανέλπιστα.
Μια τέτοια άποψη, φυσικά, ιδίως στην εποχή του 21ου αιώνα που ζούμε, με τους καταιγιστικούς ρυθμούς σε επίπεδο εργασιακό, κοινωνικό, πολιτικό και ψυχολογικό, θα μπορούσαμε άνετα να τη χαρακτηρίσουμε ως εγκληματική. Κι αυτό διότι δημιουργεί άβουλα και τρομαγμένα όντα, τα οποία αδυνατούν να πάρουν τις κατάλληλες πρωτοβουλίες για την καλυτέρευση των συνθηκών μέσα στις οποίες διαβιούν.
63. Αν τα καλά πολλές φορές μας τα αφαιρεί ο Κύριος όπως τον πλούτο του Ιώβ —«Ο Κύριος, είπε, μου τα έδωσε, ο Κύριος τ’ αφαίρεσε»(Ιώβ 1, 21)—, πάντως και τα κακά τα οποία μας επέφερε ο Αιώνιος, θα τα αφαιρέσει. Γιατί λέει η Γραφή: «Και τα καλά και τα κακά από τον Κύριο»(Σ. Σειρ. 11, 14)· και Εκείνος που μας έδωσε τα κακά, θα μας δώσει την αιώνια χαρά και την αιώνια δόξα. Γιατί λέει ο Κύριος: «Όπως φρόντιζα για να σας καταστρέψω και να σας κακοποιήσω, έτσι και θα ξανακτίσω για σας και δεν θα κατεδαφίσω, θα φυτέψω και δε θα ξεριζώσω»(Ιερ. 38, 28· 24, 6). Ας σωπάσει λοιπόν η δημώδης παροιμία που λέει: «Σ’ εκείνον που τα πράγματα πάνε κακά, δεν μπορεί να πάνε καλά». Γιατί ο Κύριος που μετέβαλε τα πράγματα στο χειρότερο, μπορεί οπωσδήποτε να τα μεταβάλει πάλι στο καλύτερο χωρίς να το περιμένομε.
5) Αν νιώσεις αμαρτωλός, αυτοτραυματίσου!
97. Όταν θυμάσαι τις αμαρτίες σου, μη διστάζεις να χτυπάς το στήθος σου, για να πελεκήσεις με τις πληγές αυτές την πωρωμένη καρδιά σου και να βρεις το μεταλλείο του τελωνικού χρυσού(Λουκ. 18, 13)· και θα χαρείς υπερβολικά για τον κρυφό πλούτο.
6) Μοναχισμός Vs Κοσμική ζωή με οικογένεια και παιδιά
Ο Ιωάννης εξιδανικεύει τη μοναχική ζωή, υποβιβάζοντας το να έχει κανείς γυναίκα και παιδιά σε… σπορ που προσελκύει δαίμονες! Κατά τη γνώμη του, ο μοναχός που είναι πολύ περισσότερο αμαρτωλός και άθλιος σε σχέση με κάποιον “ενάρετο” οικογενειάρχη, έχει μεγαλύτερη εύνοια από το θεό.
“Ποτέ μη θελήσεις πάνω από το μοναχό, να μακαρίσεις τον κοσμικό που έχει γυναίκα και παιδιά και ευφραίνεται γιατί ευεργετεί πολλούς και σκορπά άφθονα την ελεημοσύνη και δεν πειράζεται διόλου από τους δαίμονες, και νομίζεις ότι εσύ είσαι κατώτερος από αυτόν στην ευαρέστηση του Θεού. Ούτε να ελεεινολογείς τον εαυτό σου, γιατί τάχα πηγαίνεις για την απώλεια. Δεν λέω ότι ζεις άμεμπτα με το να παραμένεις ανάμεσα στους μοναχούς, αλλά και αν είσαι πάρα πολύ αμαρτωλός, η θλίψη της ψυχής σου και η κακοπάθεια έχει πιο μεγάλη τιμή για το Θεό από την υπερβολική αρετή του κοσμικού.
Η μεγάλη σου λύπη, η αθυμία, οι στεναγμοί, η ψυχική στενοχώρια, τα δάκρυα, ο βασανισμός της συνειδήσεως, η αμηχανία του λογισμού, η κατάκριση της διάνοιας, το κλάμα, ο θρήνος του νου, οι κρυαγές της καρδιάς, η συντριβή, η ταλαιπωρία, η κατήφεια, η καταφρόνηση, όλα αυτά και τα όμοια, τα οποία πολλές φορές συμβαίνουν σ’ εκείνους που ρίχνονται στο σιδερένοιο καμίνι των πειρασμών, είναι απείρως πιο πολύτιμα και πιο ευπρόσδεκτα από την ευαρέστηση του κοσμικού.
[…]
Ας μην είμαστε λοιπόν μύωπες και τυφλοί και καλοτυχίζουμε τους κοσμικούς περισσότερο από εμάς·αλλά γνωρίζοντας την διαφορά των γνησίων υιών και των νόθων, ας προτιμούμε μάλλον την αθλιότητα τάχα των μοναχών και τη φοβερή κακοπάθειά τους, που καταλήγει στην αιώνια ζωή και στο αμάραντο στεφάνι της δόξας του Κυρίου(Α΄ Πετρ. 5,4). Ας προτιμήσομε λοιπόν την ταλαιπωρία των ασκητών που θεωρούνται αμαρτωλοί -σωστότερα θα έλεγα δίκαιοι-, και το να είμαστε παραπεταμένοι στον οίκο του Θεού, δηλαδή στο τάγμα εκείνων που δουλεύουν ασταμάτητα στο Χριστό,παρά να κατοικούμε σε καταλύματα αμαρτωλών(Ψαλμ. 83,11) ή να συναναστρεφόμαστε με κοσμικούς, ακόμη και αν έχουν μεγάλες αρετές.
Τα προηγούμενα αποτελούν ορισμένα ενδεικτικά και χαρακτηριστικά αποσπάσματα του μοναχού Ιωάννη, ο οποίος λατρεύεται ως άγιος από τους Καρπάθιους γείτονές μας. Εάν μετά την παράθεση των παραπάνω δεν υπάρξει τουλάχιστον έντονος προβληματισμός, τότε η λογική (αυτό το θείο δώρο που μας πρόσφεραν οι… “διαβολικοί”, κατά τον Ιωάννη, πρόγονοί μας) σηκώνει τα χέρια ψηλά!
Τελχινίς-Ρόδιοι Εθνικοί, 17/8/16
