Η λύπη που γίνεται λίπη. Φαύλος κύκλος?
Είναι πολλές φορές που πίσω από κάποιες συμπεριφορές μας κρύβεται μια ψυχολογική, μαθηματική ακολουθία.
Μια συγκεκριμένη πράξη ακολουθείται από συγκεκριμένο συναίσθημα, έχει την τάδε συνέπεια, που με την σειρά της συνεπάγεται εκείνο το συναίσθημα που μας οδήγησε στην αρχική πράξη.
Ή και διαφορετικά, ένα συγκεκριμένο συναίσθημα, μας οδηγεί στην τάδε συμπεριφορά, που έχει όμως κάποιες συνέπειες που με την σειρά τους μας προκαλούν τα συναισθήματα που βιώναμε στην αρχή της εξίσωσης.
Τις περισσότερες φορές οι παραπάνω ψυχολογικές εξισώσεις, είτε τις αντιλαμβανόμαστε, είτε όχι, εντοπίζονται πίσω από δυσλειτουργικές συμπεριφορές, παρορμητικές αντιδράσεις, αρνητικά συναισθήματα.
Ένα σημαντικό κομμάτι στη ζωή μας που μπορούμε κάπως εύκολα να εντοπίσουμε φαύλους κύκλους, είναι η διατροφή μας.
Ζούμε στην εποχή του παράδοξου. Από τη μια η πληθώρα των προϊόντων και των επιλογών και από την άλλη, τα ρούχα που όλο και μικραίνουν σε μέγεθος. Και στη μέση εμείς, που πρέπει να ισορροπήσουμε τα θέλω μας. Θέλω να δοκιμάσω και τις 17 γεύσεις παγωτού, αλλά μετά ξέρω ότι αποκλείεται να μου κουμπώνει το παντελόνι.
Στην περίπτωση που επιλέγουμε τελικά, δυο γεύσεις παγωτού, μισή ώρα ποδαρόδρομο και το κουμπί στη θέση του, όλα φαίνεται να είναι σε ισορροπία. Ο φαύλος κύκλος ξεκινά όταν για κάποιο λόγο δεν έχουμε καλή διάθεση και στην προσπάθεια μας να νιώσουμε καλύτερα τρώμε πέντε, αντί για δυο μπάλες παγωτό. Και τότε ξεκινούν οι τύψεις για το γεγονός ότι δεν συγκρατηθήκαμε. Και έρχεται και η ματαίωση γιατί διαπιστώνουμε ότι η διάθεσή μας δεν άλλαξε. Και ακολουθεί η απογοήτευση και η άσχημη εικόνα εαυτού. Και έρχονται οι σκέψεις ότι τελικά ποτέ δεν θα καταφέρουμε να έχουμε ένα ωραίο και κομψό σώμα. Και αφού έτσι θα ΄ναι από ΄δω και πέρα, ας φάμε κάτι παραπάνω, τουλάχιστον να το ευχαριστηθούμε. Και όσο τρώμε, τόσο επαναλαμβάνουμε τον φαύλο κύκλο. Και κάποιες φορές στην προσπάθεια μας να σπάσουμε αυτόν τον κύκλο, εκδηλώνουμε άλλες συμπεριφορές, σπασμωδικές, όπως το να τρώμε μόνο σαλάτες για τρεις μέρες. Και είναι σπασμωδικές αυτές οι κινήσεις γιατί δεν συνάδουν με μια σταθερή στάση και συμπεριφορά απέναντι στη διατροφή. Και σίγουρα με σπασμωδικές κινήσεις δεν έρχεται το επιθυμητό αποτέλεσμα, αλλά πάλι η απογοήτευσή και ο κύκλος ξεκινά άλλη μια φορά. Και η λύπη (ή όποιο άλλο δυσφορικό συναίσθημα) μετατρέπεται σε λίπη και τα λίπη με τη σειρά τους σε λύπη.
Η παραπάνω μαθηματική, ψυχολογική εξίσωση ευτυχώς δεν είναι άλυτη. Μπορεί να μην λύνεται εύκολα, αλλά σίγουρα ανατρέπεται. Κάποιος μπορεί να σκεφτεί το προφανές. «Εντάξει, όταν θα στεναχωριέμαι δεν θα το ρίχνω στο φαΐ». Αυτό όμως το τόσο προφανές, είναι και ο τελικός στόχος και προϋποθέτει μια ολόκληρη διαδικασία αλλαγών σε πολλά επίπεδα.
Αρχικά χρειάζεται να αναγνωρίσουμε αυτή την ίδια, κυκλική και επαναλαμβανόμενη συμπεριφορά και να την παρατηρήσουμε καλά. Να παρατηρήσουμε τον εαυτό μας με προσοχή. Στη συνέχεια και αφού έχουμε αποφασίσει ότι θέλουμε να σπάσουμε τον φαύλο κύκλο, να περάσουμε σε δράση.
Ένας τρόπος θα μπορούσε να είναι η έμφαση στην ψυχολογική διεργασία και στα συναισθήματα που ενεργοποιούν την δυσλειτουργική συμπεριφορά. Με την βοήθεια ενός ειδικού θα μπορέσουμε να κατανοήσουμε καλύτερα το πώς λειτουργούμε ως άτομα και μέσα από αυτό το ταξίδι προς τον εαυτό μας να αλλάξουμε τελικά τον τρόπο που αντιμετωπίζουμε τις όποιες δυσκολίες στη ζωή μας και στην προκειμένη περίπτωση και την σχέση μας με το φαγητό.
Ένας άλλος τρόπος είναι η έμφαση στην διατροφή. Εδώ η δουλειά ξεκινά από την παραδοχή ότι κάνουμε κάτι λάθος στην διατροφή μας. Ακόμα και αναγνωρίζουμε ότι ναι, τρώω όταν είμαι στεναχωρημένος, ή θυμωμένος, η έμφαση δίνεται στο αποτέλεσμα και όχι στο γιατί. Και εδώ ιδιαίτερα σημαντική είναι η συμβολή ενός ειδικού διαιτολόγου- διατροφολόγου που θα μας κατευθύνει στα σωστά βήματα και θα εμπνεύσει τη νέα μας στάση απέναντι στο θέμα διατροφή.
Εστιάζουμε την προσοχή μας στη σωστή διατροφή. Κάθε μέρα που μένουμε πιστοί σε αυτό ενισχύουμε την απόφαση μας να τα καταφέρουμε. Όσο ενισχύσουμε αυτή την απόφαση, τόσο πιο καλά και περήφανοι νιώθουμε. Και το σώμα μας αρχίζει να ανταποκρίνεται στην αλλαγή και τότε έρχεται η επιβράβευση και η χαρά. Και όσο χαιρόμαστε, τόσο πιο καλά νιώθουμε με τον εαυτό μας και αρνούμαστε συνειδητά να υποκύψουμε στις παλιές μας συνήθειες.
Και αφού έχουμε σπάσει τον φαύλο κύκλο της λύπης που γίνεται λίπη, τότε ίσως νιώσουμε και έτοιμοι να επεξεργαστούμε και τα πιο βαθιά μας συναισθήματα και να ανακαλύψουμε τον εαυτό μας.
Όποιο τρόπο και αν ακολουθήσει κάποιος για να βγει από τον φαύλο κύκλο, είναι προφανές ότι οι δρόμοι της ψυχολογίας και της επιστήμης της διατροφής διασταυρώνονται. Και πάντα είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι το σώμα μας φιλοξενεί την ψυχή μας και για αυτό και χρειάζεται να το σεβόμαστε και να το αγαπάμε, αλλά και ότι η ψυχή μας χρειάζεται φροντίδα για να χαρίζει ζωή στο σώμα μας.
Χρυσούλα ζερβού.
Ψυχολόγος Ψυχοθεραπεύτρια
