«2017: ΕΤΟΣ ΔΩΔΕΚΑΝΗΣΟΥ»
, όπως ανακηρύχθηκε από την Βουλή των Ελλήνων.
Εβδομήντα χρόνια: «ΕΛΕΥΘΕΡΑ ΔΩΔΕΚΑΝΗΣΑ».
Από το 1945 και μετά, η 9η Μαΐου καθιερώθηκε ως η μέρα της νίκης των λαών κατά του φασισμού. Οχι τυχαία, καθώς αυτή την ημέρα συνθηκολόγησε άνευ όρων η ναζιστική Γερμανία και τελείωσε οριστικά, για την Ευρώπη, ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος.
Σ’ εκείνη την -ταπεινωτική για τη ναζιστική Γερμανία και θριαμβευτική για τους συμμάχους- τελετή εκ μέρους των χωρών της αντιχιτλερικής συμμαχίας παρόντες ήταν: από μέρους της ΕΣΣΔ ο στρατάρχης Γ. Κ. Ζούκοφ, από μέρους της Αγγλίας ο στρατάρχης της αεροπορίας Α. Τέντερ, από τις ΗΠΑ ο στρατηγός Κ. Σπάατς και από μέρους της Γαλλίας ο στρατηγός Ντε Λατρ ντε Τασινί. Ο στρατάρχης Ζούκοφ περιγράφει στα απομνημονεύματά του το ιστορικό γεγονός με κάθε λεπτομέρεια. «Οι αντιπρόσωποι της Ανωτάτης Διοίκησης των Σοβιετικών Ενόπλων Δυνάμεων και της Ανωτάτης Διοίκησης των συμμαχικών στρατευμάτων, εξουσιοδοτημένοι από τις κυβερνήσεις του αντιχιτλερικού συνασπισμού και οι αντιπρόσωποι της Γερμανικής Γενικής Διοίκησης στρατάρχης Κάιτελ, δεξί χέρι του Χίτλερ, ο Φον Φρίντεμπουργκ και ο Στουμπφ εξουσιοδοτημένοι να δεχτούν και να υπογράψουν την άνευ όρων παράδοση της Γερμανίας… Στις 9 Μαΐου 1945 ώρα 0.43′, η υπογραφή της πράξης για την άνευ όρων παράδοση της Γερμανίας είχε τελειώσει…»
Η συντριβή της ναζιστικής Γερμανίας γέμισε με ελπίδα ολόκληρο τον πλανήτη ότι ο μεταπολεμικός κόσμος θα ήταν ένας κόσμος που θα κυριαρχούσε η ειρήνη, η δημοκρατία και η ελευθερία. Την ελπίδα αυτή αποτύπωναν στα μεταξύ τους μηνύματα και οι ηγέτες της αντιχιτλερικής συμμαχίας. «Σας διαβιβάζω εγκάρδιον χαιρετισμόν με την ευκαιρίαν της λαμπράς νίκης που εσημειώσατε εκδιώξαντες τους επιδρομείς από το έδαφός σας και συντρίψαντες την ναζιστικήν τυραννίαν. Πιστεύω σταθερώς ότι από την φιλίαν και την αμοιβαίαν κατανόησιν μεταξύ του βρετανικού λαού και του ρωσικού λαού εξαρτάται το μέλλον τής ανθρωπότητος…» έγραφε, σε μήνυμα που έστειλε στις 9 Μαΐου 1945 προς τον Ι. Β. Στάλιν, τον Κόκκινο Στρατό και τον σοβιετικό λαό, ο Βρετανός πρωθυπουργός Ουιν. Τσόρτσιλ. «Εκφράζω την βεβαιότητα διά την εις το μέλλον επιτυχή εξέλιξιν, κατά την μεταπολεμικήν περίοδον, των φιλικών σχέσεων που ανεπτύχθησαν μεταξύ των χωρών μας κατά την περίοδον του πολέμου», απαντούσε την άλλη μέρα ο Στάλιν. Στο δικό του μήνυμα προς τον σοβιετικό ηγέτη ο Αμερικανός πρόεδρος Χ. Τρούμαν σημείωνε: «Εκτιμώμεν μεγάλως την μεγαλειώδη συμβολήν της πανισχύρου Σοβιετικής Ενώσεως εις την υπόθεσιν του πολιτισμού και της ελευθερίας. Διεδηλώσατε την ικανότητα ενός φιλελευθέρου και εις ύψιστον βαθμόν ανδρείου λαού να συντρίψη τας κακάς δυνάμεις της βαρβαρότητος, οσονδήποτε ισχυραί και αν είναι αύται». Ο Στάλιν απαντούσε: Ο κοινός αγών των σοβιετικών, αμερικανικών και βρετανικών στρατιών εναντίον των Γερμανών επιδρομέων, ολοκληρωθείς με την πλήρη συντριβήν και ήτταν τους, θα καταχωρισθή εις την Ιστορίαν ως υπόδειγμα συνεργασίας των λαών μας.
Η Ιστορία βέβαια δεν ακολούθησε ούτε τον δρόμο των ελπίδων ούτε τον δρόμο των ευχών. Στη συνέχεια ήρθε ο ψυχρός πόλεμος και πόλεμοι ξεσπούσαν διαρκώς σε περιφερειακό επίπεδο. Ο πλανήτης όμως κατάφερε να ζήσει τα τελευταία 70 χρόνια χωρίς Παγκόσμιο Πόλεμο. Πρόκειται για μια νίκη των λαών που εδραιώθηκε με το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και διατηρείται, ακόμα κι αν σήμερα απειλείται από την οικονομική κρίση, την αναβίωση του φασισμού, του ρατσισμού, του ανταγωνισμού των μεγάλων δυνάμεων και της περιστολής των δημοκρατικών ελευθεριών και δικαιωμάτων. Υπό αυτή την έννοια η 9η Μαΐου είναι ένα ιστορικό ορόσημο που σήμερα δείχνει στους λαούς πως πρέπει να βρίσκονται σε εγρήγορση, ώστε να μην επιτρέψουν την αναβίωση του φασισμού, να προστατεύσουν την ειρήνη και όσα κατέκτησαν στη διάρκειά της, τις δημοκρατικές τους ελευθερίες και τα δικαιώματα.
Ιστορικά, στο χρονικό αυτό πλαίσιο, με την εξάπλωση και την επικράτηση των αντιδημοκρατικών δυνάμεων, κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, η βία, οι δολοφονίες, οι καταστροφές, οι αποτρόπαιες και παράλογες πράξεις των Γερμανικών και Ιταλικών στρατευμάτων Κατοχής και των συμμάχων τους, εκμηδένισαν τις αξίες του Ανθρωπισμού, της Δικαιοσύνης, και της Αξιοπρέπειας. Χρειάστηκαν αναρίθμητες θυσίες, πολύχρονοι και μεγάλοι αγώνες, για την λύτρωση από τον ζόφο του ολοκληρωτισμού, που είχε απλωθεί και πέρα από την Ευρώπη.
Η Εθνική Αντίσταση που πρόβαλλαν οι Έλληνες κατά τη διάρκεια της κατοχής (1941-1944), εναντίον των κατακτητών, μέσω των αντάρτικων οργανώσεων για την απελευθέρωση της χώρας αποτελεί ένα ιστορικό γεγονός υψίστης σπουδαιότητας για την σύγχρονη Ελληνική Ιστορία. Σ’ αυτόν τον αντιστασιακό αγώνα οι αντάρτες, η νεολαία, οι πολίτες κάθε κοινωνικής τάξης και κάθε πολιτικής απόχρωσης, η πνευματική ηγεσία του τόπου, ακαδημαϊκοί, δάσκαλοι, συγγραφείς, καλλιτέχνες, έδωσαν το παρόν. Η αναγνώριση του εορτασμού της Εθνικής Αντίστασης (1982) αποτελεί χρέος και ελάχιστο φόρος τιμής σε όλους, όσους αγωνίστηκαν, βασανίστηκαν ή έπεσαν ηρωικά προσφέροντας τα μέγιστα στον αγώνα του λαού μας στα μαύρα χρόνια της Κατοχής. Η αντιστασιακή αυτή δράση, χάρη στον ενωτικό της χαρακτήρα, αποτελεί ταυτόχρονα σταθμό και παράδειγμα για τις επερχόμενες γενιές. Η ημέρα εορτασμού των Εθνικών Αγώνων και της Εθνικής Αντίστασης κατά του ναζισμού και του φασισμού, αποτελεί κορυφαίο ιστορικό γεγονός.
Με τη λήξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και τη νίκη των Συμμάχων σε βάρος των δυνάμεων του άξονα, η μικρή Ελλάδα με τη μεγαλειώδη αντίσταση, που έκανε το πρόσωπο-σύμβολο της νίκης Winston Churchill ν’ αναφωνήσει τη μνημειώδη φράση «πολέμησαν ως ήρωες, πολέμησαν ως Έλληνες!», μετρούσε απώλειες παντός είδους: σε άμαχο πληθυσμό, σε νεκρούς στα μέτωπα, σε φυσικό πλούτο και εγκαταστάσεις κοινής ωφέλειας. Μόνη ελπίδα από τη μοιρασιά της λείας του πολέμου δεν φαινόταν άλλη -όπως και έγινε- από την εκπλήρωση του αιώνιου πόθου των Δωδεκανησίων για την Ένωση των νήσων τους με τη Μητέρα Ελλάδα.
Στα παραπάνω πλαίσια όπως μαρτυρούν, επιπρόσθετα και τα ευρωπαϊκά διπλωματικά αρχεία της εποχής εκείνης, ακολουθεί μια σειρά ιστορικών γεγονότων, που αφορούν το Δωδεκανησιακό ζήτημα. Με την συνθηκολόγηση των Ιταλών (1943), κύριοι των Δωδεκανήσων έγιναν οι Γερμανοί και μετά την παράδοση της Χιτλερικής Γερμανίας, τον Μάιο του 1945 τα γερμανικά στρατεύματα της Δωδεκανήσου παραδίδονται στους Συμμάχους κι αποχωρούν. Ο αρχηγός των γερμανικών Δυνάμεων κατοχής, στρατηγός ’Οττο Βάγκενερ, υπογράφει στις 8 Μαϊου 1945 στη Σύμη, στο σπίτι του Καμψόπουλου, το πρωτόκολλο της χωρίς όρους παράδοσης της Δωδεκανήσου στον ‘Αγγλο Αρχιστράτηγο των Δυνάμεων της Μέσης Ανατολής, Paget και στο Διοικητή του Ιερού Λόχου της Ελληνικής Στρατιωτικής Αποστολής, Χριστόδουλο Τσιγάντε και αφήνοντας το περίστροφο του στο τραπέζι, ο ΄Αγγλος το έδωσε στο συνταγματάρχη , Χριστόδουλο Τσιγάντε, λέγοντας: “Κρατήστε το σε ανάμνηση του γεγονότος και ως λάφυρο πολέμου». Στις 9 Μαϊου 1945, ημέρα Τετάρτη στη Ρόδο, ξημερώνει η «εορτή των εορτών» και «πανήγυρις των πανηγύρεων», γενέθλιος ημέρα όλων των άλλων, που επακολούθησαν μέχρι την επίσημη ενσωμάτωση της Δωδεκανήσου στην Ελλάδα. «Η αγωνία του κόσμου έχει κορυφωθεί. Ο κόσμος συγκεντρώνεται στο Βενετόκλειο Γυμνάσιο (σημερινό Καζούλλειο). Ανυπομονούν να σηκώσουν την πρώτη σημαία στον ιστό του Γυμνασίου. Μπροστά η νεολαία και η πομπή ξεκινά για το ξενοδοχείο των Ρόδων, όπου είχαν καταλύσει οι ΄Αγγλοι αξιωματικοί. Ο Πρωτοσύγκελος Ρόδου, Απόστολος, με την ψυχή πλημμυρισμένη από αισθήματα εθνικής υπερηφάνειας χαιρετίζει τα συμμαχικά όπλα. Φωνάζοντας: «Zήτω το ΄Εθνος, ζήτω η ΄Ενωσις…». Ο δήμαρχος Ρόδου, Αθανάσιος Καζούλλης απευθύνεται στο ενθουσιώδες πλήθος, που περνώντας από την πλατεία του Δημαρχείου την ονομάζουν «πλατεία Ελευθερίας» για να συνεχίσουν μέχρι το Ελληνικό Προξενείο, όπου υψώθηκε η γαλανόλευκη σημαία…». Το Δωδεκανησιακό θέμα θα λυνόταν οριστικά από τη Διάσκεψη Ειρήνης των νικητριών δυνάμεων. Στις 2 Φεβρουαρίου 1947, υπογράφεται στο Παρίσι η Συνθήκη Ειρήνης μεταξύ των Συμμάχων και συνασπισμένων δυνάμεων μεταξύ αυτών και της Ελλάδας και της Ιταλίας από την άλλη και στο άρθρο 14 αναφέρεται: «Η Ιταλία εκχωρεί εις την Ελλάδα εν πλήρη κυριαρχία τας νήσους της Δωδ/σου ως και τας παρακειμένας νησίδας». Μετά από μία αλυσίδα γεγονότων η υπογραφή της Συνθήκης Ειρήνης κατέληξε στο αίσιο για τη Δωδεκάνησο αποτέλεσμα. Την επανενσωμάτωση της στην Ελλάδα.
Σήμερα η επέτειος αυτή για την Ελλάδα αλλά και για ολόκληρο τον Ευρωπαϊκό Πολιτισμό αποκτά ιδιαίτερη σημασία. Τα πρόσφατα δραματικά γεγονότα στην καρδιά της Ευρώπης, η τραγωδία των προσφυγικών ροών, οι απειλές, η τρομοκρατία δοκιμάζουν και πάλι τα δημοκρατικά ιδεώδη, την ελευθερία σκέψης και έκφρασης, την ανεκτικότητα, την ανεξιθρησκεία, την ισοπολιτεία.
Στην εποχή μας, οι δύσκολες οικονομικές συνθήκες, οι αλλαγές στους γεωπολιτικούς συσχετισμούς, τα μεταναστευτικά ζητήματα, η ανασφάλεια των πολιτών, κάνουν ευάλωτη την Δημοκρατία και αποδυναμώνουν την κοινωνική δικαιοσύνη. Σε τούτο το ασταθές πεδίο βρίσκουν έδαφος σύγχρονοι εκφραστές του λαϊκισμού και του εθνικισμού. Ο κίνδυνος αυτός μπορεί να αντιμετωπιστεί μόνο από μια κοινωνία συνειδητοποιημένη. Οφείλουμε λοιπόν, μαζί με την προοπτική, την αλληλεγγύη, και τις ουσιαστικές λύσεις στα προβλήματα των πολιτών, να ισχυροποιήσουμε ακόμη περισσότερο τους τομείς της Παιδείας, του Πολιτισμού, και της ιστορικής Μνήμης. Ο συγκροτημένος και ευαισθητοποιημένος άνθρωπος μπορεί να υπερασπιστεί αποτελεσματικά τα ανθρωπιστικά ιδεώδη.
Χρέος όλων μας, είναι να εμπνευστούμε από τους αγώνες των Ελλήνων της Αντίστασης, να αντισταθούμε σε κάθε μορφής βίας και να συνεχίσουμε τον αγώνα απέναντι σε κάθε μορφής πολιτικές και κοινωνικές εντάσεις .Η μνήμη της αντίστασης του Ελληνισμού και των άλλων λαών για την ανάκτηση της Ελευθερίας τους, παραμένει πάντα ζωντανή. Σταθερός προσανατολισμός στην πορεία των ιδανικών της Δημοκρατίας και της Ειρήνης μέσα στον χρόνο.
Ο ΔΗΜΑΡΧΟΣ ΡΟΔΟΥ
ΦΩΤΗΣ ΧΑΤΖΗΔΙΑΚΟΣ
