Η Ασία διεκδικεί πλέον με αξιώσεις από την Ευρώπη τον επίζηλο τίτλο της κοιτίδας της ανθρώπινης τέχνης, καθώς σε σπήλαια στην Ινδονησία ανακαλύφθηκαν βραχογραφίες ηλικίας τουλάχιστον 40.000 ετών, οι οποίες μπορεί να είναι οι αρχαιότερες που έχουν βρεθεί μέχρι σήμερα.
Σε κάθε περίπτωση, η ανακάλυψη αναγκάζει τους επιστήμονες να ξαναγράψουν το αρχικό κεφάλαιο στην ιστορία της τέχνης, καθώς αποδεικνύεται ότι, πέρα από τα σπήλαια της Γαλλίας και της Ισπανίας με τις διάσημες βραχογραφίες, μια αντίστοιχη καλλιτεχνική δραστηριότητα αναπτυσσόταν παράλληλα και στην άλλη πλευρά του πλανήτη, κάτι άγνωστο έως τώρα.
Εξαιρετική τεχνική
Οι ινδονησιακές βραχογραφίες, οι οποίες απεικονίζουν ζώα και ανθρώπινες παλάμες (που θυμίζουν την τεχνική του «στένσιλ»), έχουν ζωγραφιστεί στο εσωτερικό επτά ασβεστολιθικών σπηλαίων του μεγάλου νησιού Σουλαβέζι. Για τη δημιουργία των περισσότερων βραχογραφιών χρησιμοποιήθηκε μια χρωστική ουσία, που λέγεται ερυθρά ώχρα.
Έως τώρα πιστευόταν ότι η Δυτική Ευρώπη αποτελεί το λίκνο της τέχνης, πριν περίπου 35.000 έως 40.000 χρόνια.
Το γεγονός ότι οι προϊστορικοί κάτοικοι της Ινδονησίας, την ίδια περίπου εποχή, έκαναν παραπλήσια πράγματα, δείχνει, σύμφωνα με τους επιστήμονες, ότι η τέχνη των σπηλαίων πιθανώς αναπτύχθηκε ανεξάρτητα σε όλο τον κόσμο, από την Ευρώπη έως τη νοτιοανατολική Ασία.
Ένα εναλλακτικό σενάριο είναι ότι η τέχνη μεταφέρθηκε στην Ασία από τους πρώτους μετανάστες (Homo sapiens), οι οποίοι έφθασαν από την Αφρική αρχικά στην Ευρώπη και μετά εξαπλώθηκαν προς τα ανατολικά. H «απρόσμενη» -όπως χαρακτηρίστηκε- ανακάλυψη παρουσιάστηκε στην επιθεώρηση «Nature» από αυστραλούς και ινδονήσιους επιστήμονες με επικεφαλής τον Μαξίμ Ομπέρ του Πανεπιστημίου Γκρίφιθ.
Γνωστά αλλά… άγνωστα
Τα προϊστορικά έργα τέχνης της Ινδονησίας ήσαν γνωστά από τη δεκαετία του ’50, όμως ποτέ ως τώρα δεν είχε προσδιοριστεί η χρονολόγησή τους. Μερικοί ειδικοί νόμιζαν ότι είναι περίπου 10.000 ετών, αλλά η νέα ανάλυσή τους με τις πιο σύγχρονες μεθόδους (μέτρηση ραδιενεργών ισοτόπων ουρανίου – θορίου) δείχνει πως ορισμένα είναι πολύ πιο παλιά, τουλάχιστον 39.900 ετών.
Υπάρχουν επίσης έργα πιο πρόσφατα, ηλικίας περίπου 27.000 ετών, πράγμα που σημαίνει ότι οι άνθρωποι των σπηλαίων ζωγράφιζαν στο ίδιο μέρος επί 13.000 χρόνια. Σε ένα άλλο ινδονησιακό σπήλαιο, 100 χιλιόμετρα βορειότερα, βρέθηκαν επίσης βραχογραφίες που δεν έχουν χρονολογηθεί ακόμη, αλλά φαίνονται εξίσου παλιές.
Πανάρχαια τέχνη
Η αρχαιότερη γνωστή απεικόνιση σε βράχους μέχρι σήμερα στον κόσμο -μία ερυθρά κηλίδα ηλικίας περίπου 40.800 ετών- έχει ανακαλυφθεί στο ισπανικό σπήλαιο Ελ Καστίγιο. Οι βραχογραφίες ζώων στα γνωστά γαλλικά σπήλαια Λασκό και Σοβέ είναι πιο πρόσφατες, περίπου 26.000 έως 18.000 ετών, αν και μία απεικόνιση ρινόκερου στο Σοβέ έχει χρονολογηθεί πριν από 35.000 χρόνια (κάτι που αμφισβητείται).
Οι απεικονίσεις της παλάμης στην Ινδονησία είναι οι αρχαιότερες στον κόσμο (τουλάχιστον 2.000 χρόνια παλαιότερες από τις αντίστοιχες ευρωπαϊκές) και γίνονταν με τον ίδιο τρόπο όπως στην Ευρώπη και όπως κάνουν ακόμη σήμερα τα παιδιά και μερικοί καλλιτέχνες.
Οι άνθρωποι πίεζαν τα χέρια τους πάνω στον βράχο και φυσούσαν (με το στόμα ή άλλο τρόπο) μια χρωστική ουσία ανάμεσα στα ανοιγμένα δάχτυλά τους, έτσι ώστε να μείνει τελικά το αποτύπωμα του περιγράμματος της παλάμης τους.
«Η ανακάλυψη είναι πραγματικά σημαντική, επειδή μας επιτρέπει να ξεφύγουμε από την ευρωκεντρική άποψη ότι η έκρηξη της δημιουργικότητας ήταν κάτι που αφορούσε μόνο την Ευρώπη και ότι δεν εμφανίστηκε σε άλλα μέρη του κόσμου παρά πολύ αργότερα», δήλωσε ο καθηγητής Κρις Σίνγκερ του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας του Λονδίνου.
Οι επιστήμονες θεωρούν πλέον πιθανό ότι αρκετές γνωστές τοποθεσίες στην Ασία περιέχουν εξίσου αρχαία έργα τέχνης, απλώς δεν έχουν ακόμη χρονολογηθεί με ακρίβεια. Πολλά, όμως, από αυτά τα έργα φαίνεται να έχουν υποστεί ανεπανόρθωτες ζημιές από τη βιομηχανική ρύπανση της ατμόσφαιρας και την εξορυκτική δραστηριότητα
Δείτε ένα βίντεο με τις πανάρχαιες εντυπωσιακές βραχογραφίες της Ινδονησίας:
