ΤΟ ΜΟΝΑΣΤΗΡΙ
«Όποιος δεν επήγε στο Θάρρι, τον κόσμο δεν εχάρει.» λέει η λαϊκή ρήση για το μοναστήρι που βρίσκεται στο κέντρο του νησιού. Δεσπόζει ψηλά στο βουνό στο χωριό των Λαέρμων, ανάμεσα στο πυκνό καταπράσινο δάσος.
Η Μονή αφιερωμένη στον Αρχάγγελο τον Θαρρενό παρέμεινε από το 1916 χωρίς μοναχούς και το 1989 ο Ηγούμενος κ. Αμφιλόχιος Τσούκος και νυν Σεβ. Μητροπολίτης Νέας Ζηλανδίας, ίδρυσε την αδελφότητα του Θαρριού.
Το μοναστήρι πανηγυρίζει στις 8 Νοεμβρίου των Ταξιαρχών, στις 21 Μάιου των Κωνσταντίνου και Ελένης και στις 15 Δεκεμβρίου του Αγίου Ελευθερίου.
Αν και η δράση των μοναχών με το ιεραποστολικό τους έργο είναι δυναμικά παρούσα στο νησί από το 1980, η ιστορία της μονής διευρύνεται στο πέρασμα των χρόνων.
Ενδείξεις δείχνουν ότι προχριστιανικά στον τόπο αυτό υπήρχε ναός του Απόλλωνος, ενώ τον 5Ο μ.χ. στα ερείπια του ναού Απόλλωνα χτίστηκε παλαιοχριστιανική Βασιλική εκκλησία.
Η υπάρχουσα εκκλησία, αφιερωμένη στον Ταξιάρχη Μιχαήλ, χρονολογείται ανάμεσα στον 9ο και 11ο αιώνα και από τότε ιστορικά στοιχεία αναδύονται απ’ όλους τους αιώνες μέχρι σήμερα. Ο μύθος λέει πως μια πριγκίπισσα, η οποία κατέφθασε από την Κωνσταντινούπολη στη Ρόδο, έπασχε από ανίατη ασθένεια και επειδή κατάφερε να θεραπευτεί, θέλησε να αφιερώσει τον τόπο θεραπείας της σε κάποιο μοναστήρι. Για να προσδιορίσει το μέρος που θα το έχτιζε πέταξε το δαχτυλίδι της πολύ μακριά.
Όσοι επισκέπτονται τον αρχαιολογικό αλλά συνάμα γεμάτο φυσικές ομορφιές τόπο του Θαρριού , γαληνεύουν από την ηρεμία που εμπνέει η εξοχή και αποτελεί γι αυτούς τόπο ξεκούρασης. Θαυμάζουν τη χλωρίδα και πανίδα που περιβάλουν τη μονή και νιώθουν δέος και συγκίνηση υπό την προστασία του Ταξιάρχη Μιχαήλ. Η ιεραποστολική μονή διακρίνεται για τη ζεστή και εγκάρδια φιλοξενία της και προσελκύει καθημερινά πλήθος κόσμου, που επιθυμεί να προσκυνήσει τη μονή με την απερίγραπτη μεγαλοσύνη.
Η ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ
Βυζαντινό οικοδόμημα με σχήμα σταυρικό, αντικρίζει κανείς μπαίνοντας στον προαύλιο χώρο της Ιεράς Μονής. Παρόλο που οι αναγκαστικές επεμβάσεις διατήρησης και συντήρησης του Ναού, έχουν αλλοιώσει την εξωτερική μορφή του, ο επιβλητικός τρούλος, ο οποίος συνδέεται με την πετρόχτιστη εκκλησία εντυπωσιάζει ακόμα με μεγαλοπρέπεια.
Η αρχιτεκτονική του ναού περιλαμβάνει 6 φάσεις και η αγιογράφηση του 4 φάσεις. Από τη βυζαντινή εκκλησία σώζεται μόνο το καθολικό, ενώ στο προαύλιο της εκκλησίας έχουν επισκευασθεί και επεκταθεί παλαιά οικήματα, τα οποία σήμερα αποτελούν το Ηγουμενείο, την Τραπεζαρία, το μαγειρείο, τον ξενώνα καθώς και το ραδιοτηλεοπτικό σταθμό «Θάρρι».
Λίγο έξω από την παραδοσιακή είσοδο του περίβολου της Μονής, υπάρχει πηγή με το νερό της να είναι αγίασμα που χαρίζει δροσιά στους προσκυνητές, καθώς στα περίχωρα του μοναστηριού υπάρχουν τα παρεκκλήσια του Τιμίου Προδρόμου και του Αγίου Νεκταρίου.
Οι διάφορες επισκευές που κατά καιρούς γίνονται στην κεραμοσκέπαστη εκκλησία, δηλώνουν τη φροντίδα των μοναχών ώστε να διαφυλάξουν τις ανεκτίμητες τοιχογραφίες και αγιογραφίες που σκεπάζουν τους λίθινους τοίχους. Η χάρη του βυζαντινού οικοδομήματος έχει καταφέρει να διασωθεί ανάμεσα από δεκάδες καταστροφές και ανακατασκευές και να προβάλει τον ορθόδοξο χαρακτήρα του.
ΟΙ ΤΟΙΧΟΓΡΑΦΙΕΣ
Κατά τις διάφορες φάσεις οικοδόμησης του ναού, διατηρούνται τοιχογραφίες με παραστάσεις που συμβολίζουν το Χριστιανισμό από την αρχαιότητα. Από τους πρώτους βυζαντινούς χρόνους έως και τη σύγχρονη εποχή , οι μορφές των τοιχογραφιών εξελίσσονταν σε συνάρτηση με τις επεμβάσεις του κτίσματος, δείχνοντας όμως πάντα τη λατρεία προς το μοναστήρι. Άλλοτε με κλασική χάρη και άλλοτε με ζωηρή κίνηση, αποτυπώνονται τα πρόσωπα της θρησκείας μας.
Οι παλαιότερες τοιχογραφίες, οι δυο ολόσωμοι Ιεράρχες, ο Άγιος Ελευθέριος και ο Άγιος Γρηγόριος Ακραγαντινός, χρονολογούνται στα τέλη του 12ου αι. και φυλάσσονται στο βυζαντινό μουσείο της Ρόδου.
Η σημαντικότερη τοιχογραφία του Ναού εκτείνεται από το Ιερό μέχρι τον Τρούλο, διατηρείται στο μεγαλύτερο μέρος της και είναι η πρώτη του 13ου αι. Επίσης στην κορυφή εικονίζονται ο Παντοκράτορας και στους δυο ομόκεντρους κύκλους οι άγγελοι προσκυνούντες στο Θρόνο. Στο νότιο και βόρειο τοίχος απεικονίζονται ο Νιπτήρας και ο Μυστικός δείπνος αντίστοιχα, ενώ στην Καμάρα απεικονίζονται ανατολικά τρία θαύματα του χριστού, οι Ιάσεις του εκ γενετής τυφλού, του παραλυτικού της Βηθεσδά και των δέκα λεπρών, η Σαμαρείτιδα και δυτικά η Ανάληψη.
Από τη δεύτερη ζωγραφική φάση αποκαλύφθηκαν ελάχιστες τοιχογραφίες, στις οποίες απεικονίζονται κάποιοι Άγιοι από το 14ο αι, ενώ τη διακόσμηση της εκκλησίας συμπληρώνουν τοιχογραφίες που διατηρούνται από το 18ο αιώνα. Οι τοιχογραφίες της Μονής συντηρήθηκαν το 1965 και 1966.
Τέλος, ο Αρχάγγελος Μιχαήλ τιμάται σε τοιχογραφία επιβλητικού μεγέθους, κατεστραμμένη στο μεγαλύτερο μέγεθος της, ενώ αριστερά και δεξιά τον πλαισιώνουν οι αρχάγγελοι Γαβριήλ και Ραφαήλ αντίστοιχα.
