Το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών βάζει στο «τραπέζι» δύο νέες παρεμβάσεις για νοικοκυριά και επιχειρήσεις: αφενός μια καθαρή διέξοδο για όσους έχουν οδηγηθεί σε αδιέξοδο και επιλέγουν την πτώχευση, αφετέρου ένα πλαίσιο έγκαιρης στήριξης για επαγγελματίες που βρίσκονται στο όριο, ώστε να προλάβουν την υπερχρέωση πριν γίνει μη αναστρέψιμη.
Οι ρυθμίσεις ενσωματώθηκαν στο νομοσχέδιο για τα Ιδρύματα και τις Σχολάζουσες Κληρονομιές (άρθρα 177–179), το οποίο εγκρίθηκε από τη Βουλή την προηγούμενη εβδομάδα. Με τη δημοσίευσή του στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, οι αλλαγές θα τεθούν σε ισχύ: σταματούν οι ποινικές διώξεις για χρέη προς Δημόσιο και Ταμεία όταν κάποιος μπαίνει σε διαδικασία πτώχευσης, ενώ παράλληλα ενεργοποιείται πρόγραμμα επιδότησης με voucher για πρόσβαση σε εξειδικευμένη βοήθεια.
1) «Καθαρός δρόμος» για όσους πτωχεύουν
Η μεγαλύτερη τομή αφορά την αποσύνδεση της οικονομικής αδυναμίας από την ποινική «τιμωρία». Με νέα διάταξη (ως άρθρο 198Α στον ν. 4738/2020), επιχειρηματίες και πολίτες που δεν μπορούν να ανταποκριθούν στα χρέη τους και ακολουθούν τη λύση της πτώχευσης, παύουν να βρίσκονται υπό τον φόβο διώξεων.
Πρακτικά, μόλις δημοσιευτεί η δικαστική απόφαση πτώχευσης ή καταχωριστεί ο οφειλέτης στο Ηλεκτρονικό Μητρώο Φερεγγυότητας, «παγώνουν» οι διώξεις για οφειλές προς εφορία και ΕΦΚΑ. Η κάλυψη αφορά τόσο τα χρέη προς το Δημόσιο όσο και τις καθυστερούμενες ασφαλιστικές εισφορές.
Το κρίσιμο σημείο έρχεται με την ολοκλήρωση της διαδικασίας: όταν ο οφειλέτης απαλλαγεί νόμιμα από τα χρέη του (συνήθως μέσα σε διάστημα 1 έως 3 ετών, ανά περίπτωση), το αξιόποινο εξαλείφεται οριστικά. Με άλλα λόγια, η υπόθεση «κλείνει» πλήρως, χωρίς να παραμένει ως μόνιμο στίγμα στο ποινικό μητρώο.
2) Πρόληψη υπερχρέωσης με voucher και συμβούλους
Το δεύτερο μέτρο φέρνει μια λογική «πρώτων βοηθειών» για επιχειρήσεις που δείχνουν να πηγαίνουν προς κατάρρευση. Μέσω Ταμείου Ανάκαμψης και της Κοινωνίας της Πληροφορίας, θα δίνονται δωρεάν vouchers σε επαγγελματίες που απειλούνται από αφερεγγυότητα, ώστε να καλύπτεται το κόστος υποστήριξης από πιστοποιημένους συμβούλους.
Η λειτουργία του προγράμματος βασίζεται στον «Μηχανισμό Έγκαιρης Προειδοποίησης», ο οποίος παρακολουθεί οικονομικούς δείκτες και εντοπίζει σημάδια κινδύνου. Όταν προκύπτει ένδειξη επιδείνωσης, ο επαγγελματίας θα μπορεί να αιτηθεί την επιταγή μέσω ειδικής πλατφόρμας και να λάβει καθοδήγηση.
Σημαντικό στοιχείο είναι ότι η στήριξη δεν περιορίζεται σε νομικές/οικονομικές συμβουλές για ρυθμίσεις οφειλών. Το πλαίσιο προβλέπει και υπηρεσίες ψυχολογικής ενδυνάμωσης και mentoring, αναγνωρίζοντας ότι η υπερχρέωση δεν είναι μόνο «νούμερα», αλλά και έντονη πίεση που συχνά παραλύει τον επαγγελματία στη λήψη αποφάσεων.
Με κοινή υπουργική απόφαση θα καθοριστούν οι προϋποθέσεις, τα κριτήρια ένταξης και ο χρόνος έναρξης, ενώ ήδη «τρέχει» η εκπαίδευση των ειδικών συμβούλων που θα στελεχώσουν τον μηχανισμό.
Ρυθμίσεις για ευάλωτους οφειλέτες και κατοικία
Το νομοθέτημα περιλαμβάνει και τεχνική πρόβλεψη για ευάλωτους οφειλέτες που λαμβάνουν κρατική συνεισφορά για τη στέγασή τους. Αν κάποιος ενταχθεί στον Εξωδικαστικό Μηχανισμό, υπογράψει νέα σύμβαση και διασώσει την κύρια κατοικία του, τότε η προηγούμενη κρατική συνεισφορά διακόπτεται αυτομάτως.
Στόχος είναι να αποτραπεί η διπλή επιδότηση από δύο διαφορετικά σχήματα για την ίδια περίπτωση και να μην βρεθεί ο οφειλέτης εκτεθειμένος στο μέλλον με αξιώσεις επιστροφής ποσών, επειδή εξέλιπε ο λόγος για τον οποίο είχε δοθεί η αρχική επιδότηση.
