Η έννοια του πολιτισμού συνδέεται αναπόσπαστα με την ιστορική πορεία της ανθρωπότητας και την ένταξη των ανθρώπων σε οργανωμένες κοινωνίες. Ο παγκόσμιος πολιτισμός αποτελείται από διάφορους επιμέρους πολιτισμούς, οι οποίοι είναι κοινωνικά φαινόμενα που μεταδίδονται στο χρόνο και στο χώρο και υπόκεινται στους νόμους της γέννησης, της ακμής και της φθοράς. Στη συνδιάσκεψη της UNESCO στο Μεξικό το 1982 ορίστηκε ότι πολιτισμός θεωρείται το σύνολο των διακριτικών εκφράσεων, πνευματικών ή υλικών, διανοητικών ή συναισθηματικών, που χαρακτηρίζουν μια κοινωνία ή ένα κοινωνικό σύνολο, και οι οποίες περιλαμβάνουν, εκτός από τις τέχνες και τα γράμματα, τους τρόπους ζωής, τα βασικά ανθρώπινα δικαιώματα, τα συστήματα αξιών, τις παραδόσεις και τη θρησκευτική πίστη.
Η ανθρωπότητα και ιδιαίτερα η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει ανάγκη από ένα πολιτιστικό όραμα, μια πολιτιστική στρατηγική, γιατί ολόκληρη η Ευρώπη, είναι πολιτισμός. Η Ευρώπη έχει τεράστια δημοκρατική παράδοση και έχει οικοδομήσει την πολιτική της στις αξίες για τα δικαιώματα του ανθρώπου, στην πνευματική και πολιτισμική διαφορετικότητα, στην ισονομία και στην ισοτιμία των λαών. Η Ελλάδα, αποτελεί το μεγαλύτερο κεφάλαιο του πολιτισμού της Ευρώπης αλλά και του παγκόσμιου πολιτισμού. Πολλά μνημεία της Ελλάδας συγκαταλέγονται στον Κατάλογο της Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO, μεταξύ των οποίων και η Ρόδος, που επιλέχθηκαν βάσει της αξίας τους ως τα καλύτερα παραδείγματα της δημιουργικής ευφυΐας του ανθρώπου. Τα μνημεία αυτά αποτελούν τεκμήρια μιας σημαντικής ανταλλαγής ανθρώπινων αξιών και παρέχουν μια μοναδική ή τουλάχιστον εξαιρετική μαρτυρία μιας πολιτισμικής παράδοσης ή ενός πολιτισμού. Είναι άμεσα συνδεδεμένα με σημαντικά στάδια της ανθρώπινης ιστορίας και για το λόγο αυτό έχουν εξέχουσα οικουμενική αξία και αποτελούν τμήμα της κοινής κληρονομιάς της ανθρωπότητας.
Στις 13 Ιουνίου 1985 το Συμβούλιο Υπουργών της Ευρωπαϊκής Ένωσης με πρωτοβουλία της Ελληνίδας τότε Υπουργού Πολιτισμού Μελίνας Μερκούρη καθιέρωσε το θεσμό της ανάδειξης της Ευρωπαϊκής πολιτιστικής πόλης ως ένα τρόπο αλληλοπροσέγγισης των Ευρωπαίων κατοίκων, μέσα από τον οποίο δίνεται η ευκαιρία στην κάθε πόλη να επιδείξει την πολιτιστική της ζωή και την πολιτιστική της ανάπτυξη. Η καθιέρωση του θεσμού της πολιτιστικής πρωτεύουσας της Ευρώπης, έχει εξελιχθεί σε μια από τις πλέον φιλόδοξες πολιτιστικές πρωτοβουλίες στην Ευρώπη και συγκαταλέγεται στις πιο γνωστές και τις περισσότερο εκτιμώμενες δραστηριότητες της ΕΕ. Οι στόχοι είναι να προωθηθεί η πολυμορφία των πολιτισμών στην Ευρώπη, να επισημανθούν τα κοινά στοιχεία τους και να ενισχυθεί η συμβολή του πολιτισμού στη μακροπρόθεσμη ανάπτυξη των πόλεων. Από τότε, η πρωτοβουλία έχει καταστεί όλο και περισσότερο επιτυχής μεταξύ των Ευρωπαίων κατοίκων και έχει αποκτήσει έναν αυξανόμενο πολιτιστικό και κοινωνικό-οικονομικό αντίκτυπο.
Η Ρόδος, ένας τόπος πολυεθνικός, ένα μωσαϊκό συνύπαρξης των πολιτισμών και της κουλτούρας των Ελλήνων, των Μουσουλμάνων, των Εβραίων, των Αρμενίων, των Ιπποτών, των Ευρωπαίων προκρίθηκε μεταξύ πολλών άλλων υποψηφίων πόλεων, που μαζί με τις άλλες δύο προκριθείσες πόλεις θα διεκδικήσουν τον τίτλο της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης 2021. Ένας ενιαίος χώρος, όπου συνυπήρχαν μεν διαφορετικά θρησκευτικά δόγματα και ιδέες, αλλά που όλα μαζί διαμόρφωσαν την ζωντανή και πολυεπίπεδη πόλη, τον χώρο των ζυμώσεων και της δημιουργίας, που καθόρισαν την ταυτότητα και την ανάπτυξη της. Η ομορφιά και η πολυπολιτισμική φυσιογνωμία του νησιού μας, αυτό το γοητευτικό παλίμψηστο της Ιστορίας των πολιτισμών και των ανθρώπων που το κατοίκησαν ή το εγκατέλειψαν αποτυπώνεται στα θαυμάσια δημοσία κτίρια, στα μνημεία του νησιού μας, στα κάστρα του, στα τείχη του, στους πύργους, στους δρόμους του και σε όσα αποτυπώματα παρέμειναν στην εντός και εκτός των τειχών Ρόδο. Στους τομείς του πολιτισμού, της δημιουργίας και της ανάπτυξης του τόπου μας εντάσσονται βέβαια οι παραδόσεις μας, τα ήθη και τα έθιμα μας, η μουσική μας, οι εικαστικές τέχνες, οι τέχνες του θεάματος, τα Μουσεία μας, τα ιστορικά μας αρχεία και γενικά, οι επιστημονικές αναλύσεις και οι αναφορές στην ιστορία, αρχαιολογία, γλωσσολογία, λαογραφία, γραμματολογία , στο περιβάλλον εν γένει του δωδεκανησιακού χώρου. Δεν νοείται πολιτισμός χωρίς όλα αυτά. Αυτά αποτελούν τα κελύφη του πολιτισμού και της ιστορίας, που συνθέτουν τον χαρακτήρα του τόπου μας και κατ΄ επέκταση των κατοίκων του και που συνδράμουν ώστε να επανασχεδιάσουμε το μέλλον και την ανάπτυξη του τόπου μας μέσα από τον πολιτισμό, συμβάλλοντας στη προστασία, διάσωση και ανάδειξη της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς.
Οι άνθρωποι, όπως έλεγε ο Αριστοτέλης έχουν ανάγκη από το πνεύμα του τόπου τους και το πνεύμα του κάθε τόπου απαντά στην ανάγκη της ταυτότητας του, που είναι σε διαρκή διάλογο με την ύπαρξη τους. Οι αρχαίοι Έλληνες έβλεπαν κάτι περισσότερο σε κάθε τόπο: την ύπαρξη ψυχής. Δηλαδή κάθε τόπος έχει το δικό του πνεύμα και ο άνθρωπος έπρεπε να έχει συμφιλιωθεί με το genious (το πνεύμα) του τόπου του, διαφορετικά θα ήταν δυστυχισμένος. Σήμερα ο θρησκευτικός φανατισμός, ο εθνικισμός, τα προβλήματα των μειονοτήτων, των μεταναστών, η βία, η βαρβαρότητα, η διαφθορά και ο φόβος κυριαρχούν και κάνουν τους ανθρώπους δυστυχείς. Μεταξύ των λαών υπάρχει η ανάγκη ενός εποικοδομητικού διαλόγου μέσω του πολιτισμού και σ’ αυτό ακριβώς θα συμβάλλει η πορεία προς την διεκδίκηση. Ένα δημοκρατικό κράτος πρέπει να προσφέρει το πλαίσιο, ώστε ο πλούτος της πολιτιστικής του κληρονομιάς να διατηρείται, να αναστηλώνεται, να αναδεικνύεται και να αναπτύσσεται. Η κοινωνική διείσδυση και η διαμόρφωση συνειδήσεων επιτυγχάνονται μέσω της πολιτιστικής παρέμβασης, η οποία συμπυκνώνει τις αξίες και τις αρχές εκείνες με βάση τις οποίες κάθε κοινωνία πραγματώνει τους στόχους της και εξελίσσεται.
Διεκδικήσαμε και πετύχαμε να είμαστε μία από τις τρεις πόλεις, υποψήφια για την Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης 2021. Συνεχίζουμε δυναμικά, συστηματικά και ενωτικά την προσπάθεια, έτσι ώστε η πόλη μας να αναδειχθεί Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης το 2021. Η πόλη που θα ανακηρυχτεί «Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης 20121» θα έχει σημαντικά πολιτιστικά, οικονομικά και κοινωνικά οφέλη από τις διακρατικές συνεργασίες που θα προκύψουν σε πολλούς τομείς, αφού η πόλη αυτή εντάσσεται σε μια πιο μακροπρόθεσμη αναπτυξιακή στρατηγική με γνώμονα τον πολιτισμό μέσα από την οποία θα αναβαθμιστεί το διεθνές προφίλ της, καθώς για έναν ολόκληρο χρόνο γίνεται το κέντρο του Πολιτισμού της Ευρώπης, η κοιτίδα του πολιτισμού. Σύμφωνα με το ισχύον σύστημα ορισμού της πολιτιστικής πρωτεύουσας της Ευρώπης, η επιλογή περιλαμβάνει δύο γύρους: τον γύρο προεπιλογής, που έχει ως αποτέλεσμα την κατάρτιση καταλόγου προεπιλεγμένων υποψήφιων πόλεων, και τον γύρο τελικής επιλογής, εννέα περίπου μήνες αργότερα. Ο Βρετανός Πρόεδρος της 12μελούς Ευρωπαϊκής Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων κ. Steve Green κατά την συνάντηση προεπιλογής των υποψηφίων ελληνικών πόλεων που διεκδικούν τον τίτλο της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης για το 2021, στην Ελλάδα είπε: “Τα κριτήρια επιλογής της πολιτιστικής πρωτεύουσας «βλέπουν προς το μέλλον. Θέλουμε η Ευρωπαϊκή Πολιτιστική Πρωτεύουσα να επικεντρωθεί στο μέλλον της Ευρώπης.” Είναι χρέος όλων μας να το πετύχουμε.
ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΣΥΝΔΡΟΜΗ
Μέσα από ατελείωτες ώρες δουλειάς και σκληρής προετοιμασίας και με την συνδρομή ικανών συμπολιτών μας, νέων επιστημόνων με πλούσιο βιογραφικό, οι οποίοι ετοίμασαν τον φάκελο υποψηφιότητας αρχικά με επικεφαλής της ομάδας την κα Αλίκη Μοσχή Gautier, σε ένα τόμο από 850 σελίδες, με πέντε πυλώνες δράσεις, αφού αντάλλαξαν απόψεις με όλους τους συλλόγους και φορείς του νησιού. Η Ρόδος προεπιλέχθηκε μέσα από μια αυστηρή διαδικασία από 12 Ευρωπαίους τεχνοκράτες ως μια από τις 3 υποψήφιες πόλεις για την διεκδίκηση της πολιτιστικής πρωτεύουσας της Ευρώπης στην τελική φάση επιλογής.
Σήμερα μετά από μια επίπονη εργασία όλων ανεξαίρετα των συνεργατών μας, των συμβούλων και επιμελητών του φακέλου με επικεφαλής γενική συντονίστρια κ. Λουκία Αντωνιάδη και την συνδρομή όλων των φορέων, των συλλόγων, των δημάρχων των νησιών της Δωδεκανήσου και της τοπικής κοινωνίας στο σύνολο της, είμαστε έτοιμοι για «Το Μεγάλο Ταξίδι Στο Φως».
Θέλω να εκφράσω τις ευχαριστίες μου σε όλους τους συνεργάτες μας. Θέλουμε να ευχαριστήσουμε όλους τους φορείς, συλλόγους, εθελοντές, συντονιστές και συμμετέχοντες των ομάδων εργασίας και όλους όσοι έχουν συμβάλλει κατά την προετοιμασία της υποψηφιότητας της Ρόδου. Προσκαλούμε όλους τους φορείς να συμμετέχουν κι αυτοί στην τελική ευθεία της πόλης μας ώστε να είναι αυτή η νικήτρια ενός τόσο μεγάλου ευρωπαϊκού διαγωνισμού. Η κριτική επιτροπή θα συναντηθεί εκ νέου στην Αθήνα στις 11 Νοεμβρίου για να επιλέξει την επόμενη ημέρα 12/1/11/2016 την Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης για το 2021.
Καλή μας Επιτυχία!
Ο Δήμαρχος Ρόδου
Φώτης Χατζηδιάκος
